Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari kafedrasi

O’z-o’zini nazorat qilish savollari.

1. 
   Geometriya o’qitishning maqsad va vazifalari nimalardan iborat?
   
2. 
   Geometriya rivojlanish tarixi va o’qitilishi haqida nimalarni bilasiz?
   
3. 
   Geometriya o’qitish mazmuni nimalarni o’z ichiga oladi?
   
4. 
   5-6- sinflarda o’quvchilarga qanday geometrik bilimlar beriladi?
   
5. 
   7-9-sinflarda geometriya o’qitishning mazmuni va xususiyatlari nimalardan iborat?
   

12-MAVZU.

(Seminar - 2 soat)

10.1. Seminarni olib borish texnologiyasi

O ’quv soati - 2 soat	Talablar soni: 50 ta
O ’quv mashg’ulot shakli	Mavzu bo’yicha axborotli ma’ruza
Seminar rejasi	1 . Fazo da to’ g ’ri chiziq va tekisliklarni o’rganish. Ko’pyoqlar va ularni o’rganish xususiyatlari. Muntazam ko’pyoqlar. Aylanish jismlari haqida tushunchalar
O’qitish maqsadi: Fazoda jismlarni o’rganish metodikasi va ularni qo’llash xaqida tushunchalar berish.
Pedagogik vazifalar:	o’quv faoliyati natijalari:
Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklarni o’rganish. mazmuni va ahamiyatini tushintirib berish.	Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklarni o’rganish. mazmuni va ahamiyatini tushuntirib bera oladilar.
Ko’pyoqlar va ularni o’rganish xususiyatlari. haqida ma’lumotlar takrorlanadi va tushuntirib beriladi va o’rgatiladi.	Ko’pyoqlar va ularni o’rganish xususiyatlari. haqida ma’lumotlarni o’rganadilar va tushuntirib beradilar.
.Muntazam ko’pyoqlarni o’rganishni tushuntirib berish.	.Muntazam ko’pyoqlarini o’rganishni tushuntirib bera oladilar.
Aylanish jismlari haqida tushunchalar o’rganish uslubiyatini tushuntirib berish.	Aylanish jismlari haqida tushunchalar o’rganish uslubiyatini tushuntirib bera oladilar.
O ’qitish vositalari	ma’ruza matni, kompyuter slaydlari, doska
O ’qitish usullari texnikasi	ma’ruza, aqliyxujum texnikasi Zig-zag, xabarlashib o’rganish usuli, Insert texnikasi
O ’qitish shakllari	frontal, kollektiv ish
O ’qitish sharoiti	Texnik vositalar bilan ta’minlangan, guruxlarda ishlash usulini qo’llash mumkin bo’lgan auditoriya.
Monitoring va baholash	Test, og’zaki savollar, blis-so’rov

Ish bosqich- lari	O’qituvchi faoliyatining mazmuni	Tinglovchi faoliyatining mazmuni
1- bosqich. Mavzuga kirish (20 min)	1.1.O’quv mashg’uloti mavzusi savollarni va o’quv faoliyati natijalarini aytadi. 1.2. 3x3 usulida mavzu bo’yicha ma’lum bo’lgan tushunchalarni faollashtiradi. Klaster usuli yordamida fikrlarni bayon etish. (1-ilova).	Tinglaydilar. Savollarga javob beradilar
2 - bosqich. Asosiy bo’lim (50 min)	Talabalarning e’tiborini tortish uchun jonlantirish savollar beradi.(2- ilova). Ma’ruza rejasining hamma savolini tushuntiradi.( 3-ilova). Har bir savol nihoyasida umumlashtiruvchi xulosa beradi. Tayanch iboralarga qaytiladi. Talabalar ishtirokida ular yana bir bor takrorlanadi.	Tinglaydilar. UMKga qaraydilar UMKga qaraydilar Har bir tayanch tushuncha va iboralarni muhokama qiladilar.
3- bosqich. Yakunlov chi (10 min)	Mashg’ulot bo’yicha yakunlovchi xulosalar qiladi. Mavzu bo’yicha olingan bilimlarni qayerda ishlatish mumkinligi ma’lum qiladi. Mavzu bo’yicha mustaqil o’rganish uchun topshiriq beradi. Mavzu bo’yicha bilimlarni chuqurlashtirish uchun adabiyotlar ro’yxatini beradi. Keyingi mazvu bo’yicha tayyorlanib kelish uchun savollar beradi.	Savollar beradilar UMKga qaraydilar Mustaqil o’rganish uchun topshiriqlarni yozib oladilar. UMKga qaraydilar UMKga qaraydilar

1-ilova. (10.1.)





1. 3x3- usulini qo’llash qoidasi

1. 
   Talabalarni 3 ta guruhga ajratish lozim.
   
2. 
   Uchta garuhga 3 ta savol beriladi.
   
3. 
   Ma’lum bir vaqtdan so’ng topshiriqlarni yig’ib olish kerak.
   
4. 
   Topshiriqlarni guruhlararo almashtirish kerak. (3-marta)
   
5. 
   Topshiriqlarni birinchi holatdagi guruhlarga qaytarish lozim.
   
6. 
   Prezentasiya qilinadi.
   
7. 
   Kamchilik va yutuqlar aytiladi.
   

2. 
   Klaster tuzish qoidalari
   

Klaster tuzish qoidalari

16. 
    Hayolingga nima kelsa shuni yoz. Fikrlarning sifatiga e’tibor bermang.
    
17. 
    Yozuvning orfografik va boshqa hatolariga e’tibor bermang.
    
18. 
    Ajratilgan vaqt tugamaguncha yozishni to’xtatmang.
    
19. 
    Agar fikrlar hyech kelavermasa to yangi fikrlar kelguncha qog’ozga rasmlar chizing.
    

25.Iloji boricha ko’proq bog’lanishlarni qurishga harakat qiling. Fikrlar sonini va ular orasidagi bog’lanishlar sonini chegaralamang.





1-savol. Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklarni o’rganish
. Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklar o’zaro joylashishi haqidagi tushunchalar o’rganilayotganida asosan ularning quyidagi holatlari qaraladi: to’g’ri chiziqlar parallellik va perpendikulyarlik holati, ayqash to’g’ri chiziqlar, to’g’ri chiziq va tekislikning parallelligi va perpendikulyarligi, tekisliklarning o’zaro parallelligi va perpendikulyarligi.
Bu tushunchalarning o’rganish jarayonida o’quvchilar, umuman olganda fazoda to’g’ri chiziq va tekislik vaziyatlarni tahlil qilib, ularda fazoviy tasavvurlarning rivojlanish imkoniyatlari vujudga keladi.
Mazkur mavzuni o’rganishda quyidagi jihatlarga alohida e’tibor berish lozim: birinchidan, parallellik va perpendikulyarlik alomatlarining qatiiy isbotlanishi, ikkinchidan, ko’rgazmalilik asosida asoslashga e’tibor berish; uchinchidan, qo’llashga doir fazoviy masalalarni yechish.
Bundan tashqari, bu mavzuning fazoviy jismlarning kesimlarni hosil qilishda, tasvirlashda ahamiyatini e’tiborga olib zarur mashqlar sistemasidan foydalanish talab etiladi.
To’g’ri chiziklarningfazodagi vaziyati bilan tekislikdagi vaziyati orasidagi farq va o’xshashliklarni ochib berish ham o’quvchilarning mazkur tushunchalarini yaxshi egallashlariga imkon beradi.
Shuningdek, bu yerda hosil bo’ladigan holatlarni barchasini qarab chiqish va muhokama etish modellarga va tegishli chizmalarga tayanilib umumlashtirilgan holda olib borilishi ham foydali.
O’quvchilarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirish uchun ayqash to’g’ri chiziqlar, uch perpendikulyar haqidagi teoremalarni ko’rgazmali tasavvur etishga doir mashqlarni taklif etish maqsadga muvofiq.
2-savol. Ko’pyoqlar va ularni o’rganish xususiyatlari.
. Fazoda to’g’ri chiziq va tekisliklar o’zaro joylashishi haqidagi tushunchalar o’rganilayotganida asosan ularning quyidagi holatlari qaraladi: to’g’ri chiziqlar parallellik va perpendikulyarlik holati, ayqash to’g’ri chiziqlar, to’g’ri chiziq va tekislikning parallelligi va perpendikulyarligi, tekisliklarning o’zaro parallelligi va perpendikulyarligi.
Bu tushunchalarning o’rganish jarayonida o’quvchilar, umuman olganda fazoda to’g’ri chiziq va tekislik vaziyatlarni tahlil qilib, ularda fazoviy tasavvurlarning rivojlanish imkoniyatlari vujudga keladi.
Mazkur mavzuni o’rganishda quyidagi jihatlarga alohida e’tibor berish lozim: birinchidan, parallellik va perpendikulyarlik alomatlarining qatiiy isbotlanishi, ikkinchidan, ko’rgazmalilik asosida asoslashga e’tibor berish; uchinchidan, qo’llashga doir fazoviy masalalarni yechish.
Bundan tashqari, bu mavzuning fazoviy jismlarning kesimlarni hosil qilishda, tasvirlashda ahamiyatini e’tiborga olib zarur mashqlar sistemasidan foydalanish talab etiladi.
To’g’ri chiziklarningfazodagi vaziyati bilan tekislikdagi vaziyati orasidagi farq va o’xshashliklarni ochib berish ham o’quvchilarning mazkur tushunchalarini yaxshi egallashlariga imkon beradi.
Shuningdek, bu yerda hosil bo’ladigan holatlarni barchasini qarab chiqish va muhokama etish modellarga va tegishli chizmalarga tayanilib umumlashtirilgan holda olib borilishi ham foydali.
O’quvchilarning fazoviy tasavvurlarini rivojlantirish uchun ayqash to’g’ri chiziqlar, uch perpendikulyar haqidagi teoremalarni ko’rgazmali tasavvur etishga doir mashqlarni taklif etish maqsadga muvofiq.

3. 
   savol.Muntazam ko’pyoqlar
   

Muntazam ko’pyoqlar ikki shartni qanoatlantirishi lozim: a) barcha yoqlari - muntazam va o’zaro tengdosh uchburchaklardan iborat; b) barcha ko’pyoqli burchaklari o’zaro teng. Birinchi shartdan muntazam ko’pyoq yoqlari bir xil ismli ko’pburchaklardan iborat ekanligi kelib chiqadi.
Ikkinchisidan esa buning barcha ko’pyoqli burchaklari ham bir xil ismli bo’lishi ko’rinadi. Masalan, kubning barcha yoqlari, kvadratlar, barcha ko’pyoqli burchaklari - uch yoqli. Bunday shartlarni qanoatlantiruvchi nechta ko’pyoq mavjud degan savol tug’iladi. Javob: yoqlari tomonlari soni oltidan katta bo’lgan muntazam ko’pburchaklardan iborat ko’pyoq mavjud emasligi ta’kidlanadi.