Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti psixologiya kafedrasi

ziddiyat zo’ravonlikka olib keladi, deb o’ylash xato va noto’g’ridir. 
Ba’zi  insonlar  tug’ilishidanoq  o’zining  xarakterida  agressiyaga  moyillikni 
namoyon  eta  boshlaydi.  Biroq  bunday  insonlar  ham  bolaligidanoq  ma’naviy  va 
psixologik    nuqtai  nazardan  yaxshi  va  to’g’ri  tarbiya  qilinsalar,  ular  o’zlarini 
agressiyani  cheklash  va  birovlarga  tahdid  solmaslik  darajasiga  ushlab  turishga 
erishadilar.  Ma’naviy  yetuklik  –  zo’ravonlikka  qarshi  qaratilgan  va  uni  yenga 
oladigan yo’l hisoblanadi. 
Tabiiy  agressiyaga  moyillik  o’zini  turlicha  namoyon  qiladi.    Masalan, 
qariyalarning  uzoq  hayotdan  charchash,  kasalliklardan  o’zini  ozod  etish  niyatidagi  
yaqinlari,  qarindoshlariga  nisbatan  bo’lgan  agressiyasi,  erning  xotinga  bo’lgan 
besabab  agressiyasi  va  o’z  xotinini  vaqti-vaqti  bilan  urib  turishni  uni  ―tarbiyalash‖ 
usuli  sifatida  baholashi  va  o’z  ―falsafasi‖ga  ishonishi,  rashk  oqibatidagi  agressiya, 
14-15  yoshli  o’g’il  bolalarning  ko’chama-ko’cha  jang  uyushtirishlari  -  bular  turli 
agressiya  ko’rinishlaridir.  Mana  shu  hamma  holatlarda  o’zini  oshkora  qilayotgan 
bosh xususiyatlardan biri o’z fikri va qarashlarini zo’ravonlik oqibatida boshqalarga 
tushuntirish,  o’zini  ko’rsatish,  o’z  manfaatalarini  singdirishga  sayi-harakat 
hisoblanadi.  Demak,  zo’ravonlik  o’z  manfaatlarini  kuch  va  tazyiq  orqali