Аллоҳнинг гўзал исмлари ءاَمْسَلأا ىَنْسُحْلا Доктор Муҳаммад Ротиб Наблусийнинг «Аллоҳнинг гўзал исмлари»

67. АЛ-ВАҲИД
(ُ
ُد ِّحا َولَا)
 
«Ал-Ваҳид» – ягона, битта. У Зот зотида ҳам, 
сифатларида, ишларида ҳам ягонадир. Тавҳид сўзи ана шу 
«Ал-Ваҳид» сўзидан олинган. Ҳар бир мўмин биладики, 
банданинг таълим оладиган нарсаларининг энг афзали бу 
тавҳиддир.
Тавҳид илмнинг ниҳоясидир. Жамики Пайғамбарлар 
даъватининг мазмун ва моҳияти айнан тавҳиддир.
Тавҳид бу дин деганидир. Сен ўзингда безовталик ва 
изтиробни кўрсанг, демак, сенда тавҳид тушунчаси 
заифлашиб қолган бўлади. Чунки бундай тушкунлик 
келажагинг ва ризқинг ўзинга ўхшаган инсонларнинг 
қўлида дея фикрлашинг натижасида юзага келган. Сен раҳм 
қилувчиларнинг энг раҳмлиси бўлган ягона Зот Аллоҳнинг 
ҳимоясида эканингни билсанг, хотиржамлик ва сукунат 
томон қадам қўясан. Тавҳид фикрингга келган ҳар қандай 
нарсада Аллоҳ таоло унинг хилофи дейишдадир. Тавҳид 
Аллоҳ Зоти, сифатлари ва амалларида ягона деган 
маънодадир. Баъзи орифлар: ««Ал-Ваҳид» сени барчадан 
ўзи кифоя қилади. Лекин барча сени «Ал-Ваҳид»дан кифоя 
қила олмайди» дея айтишган. «Ал-Ваҳид» сўзи Қуръони 
Каримнинг 20 дан ортиқ ўринда келади. «Ал-Ваҳид» ва 
«Ал-Аҳад» орасидаги фарқ қуйидагичадир. 

---

Аллоҳнинг гўзал исмлари
 
166
«Ал-Ваҳид» шериги йўқ, «Ал-Аҳад» ўхшаши йўқ. 
Тавҳид икки хил бўлади.
Биринчи – рубубий тавҳиди, иккинчи – улуғия тавҳиди.
Рубубий тавҳиди Аллоҳ таоло мулкида бир у яратувчи, 
ризқ берувчи, ато қилувчи, ман қилувчи, юксакликка 
кўтарувчи, пастлатувчи деган маънодадир. 
Улуғия тавҳиди унинг ўзига ибодат қилиб, бошқа 
бирортасига ибодат қилмаслик ва унга бирор нарсани 
тенгдош қилмасликдир. Баъзи уламолар: «Рубубия тавҳиди 
ушбу коинотни яратувчиси битта дея эътиқот қилиш. 
Улуғия тавҳиди Аллоҳ таолонинг якка ўзи ибодат учун 
ҳақли дея эътиқод қилиш» деб айтишган. Ушбу сифатдан 
одобланиш бўлган нуқта қуйидаги дуода келганидек