Амалий машғулот №14 Маҳсулотнинг сифати: кўрсаткичлар, сифат даражаси, аттестацияси. Маҳсулотнинг сифати

Кўрсатгичнинг номланиши
Вариант
I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
Умумлаштирилган фойдали самара. Э млн. сум.	6	7	6,5	8	9	11	12	10,5	7,5	8,5

Маҳсулотнинг сифат индекси
Сифат индексини аниқлашни икки хил вариант орқали кўриб чиқамиз:
Ҳар хил турдаги маҳсулотлар бор. Буларнинг ҳар бири учун аниқланган комплекс сифат кўрсатгичи, кўрилаётган вақтда , бу ерда = 1, 2, ..., , шунингдек талабга жавоб берувчи кўрсаткичларнинг бошланғич аҳамияти.
Бунда оғирлик коэффициенти қуйидаги формула асосида ҳисоблаб чиқилади:
,
Бунда, - кўриб чиқиш даврида кўринишдаги маҳсулотнинг баҳоси.
Шу даврдаги маҳсулотнинг сифат индекси ( ) қуйидаги формула асосида ҳисоблаб чиқилади:


.


Масала 3.
Жадвал 4.

Параметр,		сум.
Керосин	0,4	3000	0,5	0.44	0,79
Бензин	0,5	2000	0,5	0,29	0,99
Дизельное топливо	0,6	1800	0,5	0,26	1,19
Умумий кўрсаткич	1,5	6800	0,5	0,99	2,97

Бунда, оғирлик коэффициенти қуйидаги формула асосида ҳисоблаб чиқилади:

, , .

Шу даврдаги маҳсулотнинг сифат индекси ( ) қуйидаги формула асосида ҳисоблаб чиқилади:

, , .
Мустақил ечимлар учун топшириқлар
Жадвал 5.

Кўрсаткичнинг номланиши	Вариант
	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
Сифат кўрсаткичларининг бошланғич қийматлари .	0,41	0,42	0,43	0,44	0,45	0,46	0,47	0,48	0,49	0,51

Масала 4. 3 масалада келтирилган натижаларгаи кўра , , баллар билан белгиланган 3 хил турдаги маҳсулотнинг 3 та сифат группаси қабул қилинган. Агар кўрилаётган даврда шу группадаги чиқарилаётган маҳсулот , , қийматга тўғри келса, унда оғирлик коэффициенти ( ) тенг бўлади:


, , .

Маҳсулотнинг ўртача балли ( ) қуйидаги формула орқали аниқланади:

,

сифат индекси ( ) эса

,

га тенг.
Бунда, - бошланғич даврдаги маҳсулотнинг ўртача балли.


Мустақил ечимлар учун топшириқлар
Жадвал 6.

Кўрсаткичнинг номланиши	Вариант
	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
бошланғич даврдаги маҳсулотнинг ўртача балли,	0,41	0,42	0,43	0,44	0,45	0,46	0,47	0,48	0,49	0,51

Маҳсулотнинг дефект (нуқсоний) коэффициенти
Маҳсулотнинг дефект (нуқсоний) коэффициентини аниқлаш учун, ҳар бир бирлик маҳсулотдан намуна олинади ва ундаги олдиндан белгиланган турга мансуб камчиликлар ҳисоблаб чиқилади. Ҳар бир камчилик учун оғирлик коэффициенти белгиланади, бунда =1, 2, ..., .
коэффициент текшириш йўли билан ёки шу маҳсулотнинг камчилигини йўқотиш баҳоси билан аниқланиши мумкин.
Дефектлик (нуқсоний) коэффициенти ( ) ни қуйидаги формула билан аниқланади:

- намуна олишда ҳар бир кўринишдаги нуқсонлар сони
Нисбий дефектлик (нуқсоний) коэффициентини ( ) қуйидаги формула ёрдамида ҳисоблаш мумкин:
,
- ишлаб чиқаришнинг маълум бир бошланғич даврига мос равишда дефектлик коэффициентининг бошланғич қиймати.
Изоҳ. ва ни ҳисоблашда меъёрий ҳужжатлар рухсат этадиган камчиликлар ҳисобга олиниши мумкин, масалан, қирилган жойлар, кичик ўйиқлар, синиқлар ва б.


_{Масала 5. Дефектлик коэффииентини аниқлашда =10 бўлган маҳсулот бирлигидан намуна олинади ва ундаги олдиндан аниқланган =5 турдаги ҳамма камчиликлар ҳисоблаб чиқилади.}
=0,7 коэффициенти шу турдаги маҳсулотнинг камчилигини тузатиш нархига қараб аниқланади.
Дефектлик коэффициенти ( ) қуйидаги формула билан ҳисоблаб чиқилади:

=2 – намунадаги дефектлар сони.
Нисбий дефектлик коэффициенти ( )ни қуйидагича аниқлаймиз:



=0,8 - ишлаб чиқаришнинг маълум бир бошланғич даврига мос равишда дефектлик коэффициентининг бошланғич қиймати.


Мустақил ечим учун топшириқлар.
Жадвал 7.

Кўрсаткичнинг номланиши	Вариант
	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
Маҳсулотнинг бирлиги,	12	14	15	16	17	20	22	25	24	26

Маҳсулотнинг дефектлик индекси
Агар ишлаб чиқариш саноати маълум бир вақтда хил маҳсулот ишлаб чиқарса ва унинг ҳар бир турдаги баҳоси бўлса, у пайтда оғирлик коэффициентини қуйидаги формула билан ҳисоблаш мумкин
,
дефектлик индекси ( ) эса қуйиаги формула

билан аниқланади.
Бунда, - турдаги тайёрланаётган маҳсулотнинг сифат кўрсаткичи бўлган нисбий дефектлик коэффициентини билдиради. У асосан тайёр маҳсулотни инспекцион назорат қилишда аниқланади. Бунинг учун дефектлар (нуқсонлар) номенклатурасини олдиндан аниқлайдилар ва ҳар бир нуқсоннинг кўриниши учун оғирлик коэффицментини топадилар.


Масала 6. 3 масаланинг берилганларига кўра оғирлик коэффициенти
, , .
га тенг.
Дефектлик индекси ( ) эса қуйидагича:



Мустақил ечим учун топшириқлар
Жадвал 8.

Кўрсаткичларнинг номланиши (масала 5)	Вариант
	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII	IX	X
Нисбий дефектлик коэффициенти,