Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

3.3-rasm. Oyoq panjasini tayanchga

3.4-rasm. Datchiklami joylashishi (a) va oyoq

bo’lgan bosimni taqsimlanishi


panjasini patakni tovon qismiga bosimini


taqsimlanishi (b)

Oyoq panjasini izidan olingan ganch nusxaga tayanib turgan odamning bosim kartogrammasi, yassi yuzaga tayanganga nisbatan ancha o’zgaradi (3.3,v-rasm), ya’ni markazdan uzoqlashgan periferiya qismdan tashqari, oyoq panjasining hamma yuzasi nisbatan teng yuklangan bo’ladi. Oyoq panjasini tayanchga bunday taqsimlanishi bosimni kichik yuzada yiqilishi (kotsentratsiya)dan saqlaydi. Bunday holatda, yassi

tekislikda turishga nisbatan, odam o’zini qulayroq sezadi. Natijada, poyabzalni tovon qismida, panja iziga mos soylik hosil qilish, uni qulay (ratsional) ligini oshiradi.

Oyoq panjasining tovon qismi yassi va panjaga mos yuzalarga bo’lgan bosimini taqsimlanish tadqiqotlari T.S. Kochetkova va Yu.P. Zibinlar tomonidan amalga oshirilgan. Tovon qismdagi bosimni o’lchashda 1 8 datchiklar 3.4,a-rasmda ko’rsatilgandek joy lashtirilgan.

Eksperimental ko’rsatkichlarga ishlov berish natijasida har bir belgilangan nuqtalardagi yassi tayanch bosimni taqsimlanish grafigi hosil bo’lgan (3.4,b-rasm. chiziq

/)•

Oyoq panjasining shakliga mos yuzaga tavanganda esa - bosim taqsimlanishi sezilarli tenglashgani aniqlangan (3.4,b-rasm, chiziq 2).

Shunday qilib, poyabzalning tovon izini oyoq panjasining relefiga moslashtirish maqsadga muvofiq. Shu bilan birgalikda, V.E. Gorbachikni tadqiqotlariga ko’ra, oyoq panjasining tovon qismi poshnaga ko’tarilishi bosimni qayta taqsimlanishiga olib keladi. Unda poshna 60mm gacha ko’tarilganda oyoq panjasini old qismiga tushgan bosim 10% gacha oshib borishi ko’rsatilgan.