Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

Ochiq turdagi kesimlarda poyabzal ustki detallariga ta'sir etuvchi kuchlar. Tayanchsiz holatda ochiq turdagi kesimlarga oyoq tomonidan poyabzalga ta'sir
etuvchi kuchlar quyidagilar (3.1 l.b-rasm):
G0- ko’rilayotgan kesimga yondoshgan poyabzal qismining massasini gravitatsiya

kuchi;

P*c - poyabzal ustki detallarini shu qismidagi yirtilish bikirlik kuchi;

14. 
    ko’rilayotgan qismdagi oyoq panjasini poyabzal ichki detallarga bosim
    

reaktsiyasi;
Fntp - oyoq panjasini poyabzal ichki detallariga ishqalanish kuchi;


S - tovon urilishida oyoq panjasining yuza qismida poyabzalga bosim reaktsiyasi; T - orqa urilishda oyoq panjasining yuza qismida poyabzalga bosim reaktsiyasi; Roe - Fm.p, S, T, G0, kuchlami geometrik yig’indisiga teng oyoq panjasining poyabzalga reaktsiyasi.


Rcm - Fmp, N (R^ = Ro(j) kuchlami geometrik yig’indisiga teng oyoq panjasining poyabzalga reaktsiyasi.
Bu Holatda Kulon ishqalanishi paydo bo’ladi deb taxmin qilinadi, shuning uchun Fmp = Nf, bu erda/ - ishqalanish koeffitsenti.

Hamma ko’rsatilgan kuchlami Ox va Oy o’qlariga proektsiyasini muvozanat tenglamasini noma'lum N va Ржga nisbatan aniqlash imkonini beradi:

л, _ Go p ^ C70(sinЯ - / s i n Я)

2(cos Я + / sin Я) ’ ~ 2(cos Я - / sin Я)

bu erda Я- kuch vektori va vertikal oraliqidagi burchak.

“Tovon urilish” paytida panja poyabzal sistemasi bilan tayanchni o’zaro

ta'sirida, agar poyabzalni tag tovon va ahmi qismlari yetarli bikirlikda bo’lsa tag detallarida kuch momenti M„ paydo bo’ladi (3.1 l,b-rasm). Tayanch reaktsiyasi va unga teng urilish kuchlanish o’rtasida ekstsentrisitet a mavjud bo’lsa, bu moment vujudga keladi. Kuch momentini paydo bo’lishi old gurux mushaklarini ishi bilan bog’liq va u boldir - oshiq bo’g’imiga nisbatan to’satdan burilishini oldini oladi. Aks xolda tovon urilishi mavjud bo’lmagan va poshnani 0 nuqtasi tayanchga tegishi bilan panja bilan poyabzal bir laxzada oldga burilib tayanch holatga o’tib qolgan bo’lar edi. Moment Mn ni harakatini yuklanish S harakati bilan almashtirish mumkin. S miqdori a va b yelkalar uzunligini nisbatiga, hamda ko’rilayotgan kesim Пуч va panjaning ustki yuzasi Пт ga yondashgan qismlar yuzasini nisbatiga bog’liq.

S=Pa Пуч/бПm

Yuklanish S ning yo’nalishi kuch P yo’nalishi bilan bir xil. Yuklanish S oyoq panjasini sirt yuzasida nisbatan ko’p taqsimlangan (3.1 l,b-rasmda, shtrixlangan), shuning uchun yurganda odam sezmaydi.

Shunday qilib, ochiq turdagi kesimlarda “tovon urilishi” xolatida yuqorida keltirilgan kuchlardan tashqari S kuchi ham ishtirok etadi. N va Рж ga nisbatan kuchlaming muvozanat tenglamasi quyidagi ko’rinishga ega

_ GQ + S p (G0 + S)(sin Я - / cos Я)

2(cos Я + / sin Я) ’ ~ 2(cos Я - /s in Я)

Bu sistema tayanch xolatda aniqlab bo’lmaydigan bo’lib qoladi, chunki ikki noma'lumli Рж va N faqat bitta statika tenglamasini tuzish mumkin. Agar oyoq

panjasining kenglik shakl va razmerlariga tashqi kuch quyilganda ularni bog’liqligi aniqlansa, ikkinchi tenglamani xosil qilish mumkin. Bundan tashqari, Ржkuchni tajriba yo’li bilan aniqlash mumkin.

“Orqa urilish’* xolatida kuch taqsimlanishga poyabzalning tumshuq tutam qismini egiluvchanligi sezilarli darajada ta'sir ko’rsatadi. Poyabzalni ba'zi bikirligi natijasida panja - poyabzal sitemasi tayanch bilan o’zaro ta'sirlanganda orqa moment M 3 paydo bo’ladi. Bu moment miqdori va ta'sir ko’rsatish joyi bilan moment M„ dan farq qiladi.

Moment M3 ta'sirini kuch ta'siri T bilan almashtirish mumkin. Uning miqdori har

bir qismda с va d yelkalarni uzunligiga bog’liq.

Bu yelkalar poyabzalni ustki qismini Puch bilan oyoq panjasini ustki

yuzalarini П ^ . maydonlari nisbatiga bog’liq (3.1 l,g-rasmda shtrixlangan).

yon

bu erda Pm - nuqta 0 2 ga va poyabzalni Oj nuqtaga nisbatan egishi uchun kerak bo’lgan burchakga qo’yilgan kuchlar miqdori. Bu burchak orqa urilishdagi panja holati.

Aytilganlarni xisobga olib, Ne va Ржlarga nisbatan statika tenglamasi quyidagicha yechiladi.

AT-

G" + r
2(cos Я - / sin Я)

,

16. 
    (G0 + 7~Xsin Я + /c o s Я)
    

• 
  2(cos Я - / sin Я)