Amaliy antropologiya va biomexanika asoslari

kabi ± emas, balki ± miqdori bilan chegaralangan o’zgaruvchanlik qulochi tavsiya etiladi. Hozir ham poyabzal ± T£.o chegarasida ishlab chiqarish maqsadga muvofiq (3.31-rasm). Chunki qo’shimcha tiplami katta qulochda ishlab chiqarish, poyabzal sanoatiga, to’laliklar ko’payib ketish natijasida, ishlab chiqarishni tashkil qilish qiyinlashadi.


n \

2.31-rasm. qo’shimcba gurux-chalaroi son
2 J2-rasm. Bolaiami yillar bo’yicha bir (a) va har (b)


miqdorda tug’ilishini hisobga olish grafigi

Bolalar razmer tipologiyasinri qurish printsipi, yoshi katta axolini tipologiyasidan farq qiladi. Chunki bolaiami yoshlari bo’yicha oyoq panjasining taqsimlanishi, yuqorida aytiiganidek, transgressiv haraktyerga ega. Shuning uchun bir necha yoki hamma guruxlar uchun bitta umumiy tipologiyasi quriladi. Bunda avval har yosh gurux uchun taqsimlanish chizig’ini qurib, hamma yoshdagi bolaiami nisbiy sonini hisoblab bir guruxga birlashtiriladi va har bir yoshning natijalari qo’shilib, yangi taqsimlanish chizig’i topiladi (2.32-rasm.).

3. OYOQNI ERKIN TURGAN QISMINI BIOMEXANIKA ASOSLAR1


Biomexanika - tirik to’qimalar, a’zolar va butun organizmni mexanik hususiyatlarini, hamda ularda (harakatlanish, nafas olish, qon aylanish va hokazo jaryonlarda) paydo bo’ladigan xodisalarni o’rganuvchi fan.

Biomexanika fiziologiyaning bir bo’limi bo’lib, unda mexanika qonunlarini odam tanasida bo’lib o’tish usullarini o’rgatadi.

Bundan tashqari umumiy biomexanika: odam tanasini nisbitan tinch holati(statika)da muvazanat shartlari, harakat (dinamika) davrdagi geometrik xusisuyatlari, harakat(dinamika, kinematika)larni fizik sabablari, tayanch harakat apparatining tuzilishini biomexanik printsiplarini o’rganuvchi fan deb hisoblanadi. Masalan, odam tanasining segmentlari kinematik zanjir tarzida birlashgan. В unda suyak, bo’g’im va mushaklar richag tipidagi birikmalami hosil qiladi. Tayanch nuqtalarini joylashishiga nisbatan ta'sir etuvchi kuch (mushak) nuqtasi va qarshilik ko’rsatuvchi kuchlar, nerv sistemasi bilan boshqariluvchi kuch, uning tezligi va segmentlar harakatini yo’nalishi kabilarga bog’liq.

Tananing og’irlik markazining joyi va uning tayanch maydoniga proektsiyasi, oyoq panjasini erkin turgan qismining bo’g’imlarini muvozanatlashda va tanani vertikal holatda ushlab turishda muhum rol o’ynaydi. Tik turish, yurish va boshqa holatlarda biomexanik taxlilini quyida ko’rib chiqamiz.