Amaliy mashg'ulot №1. Oshqozon-ichaklarni nurli tekshirish usullari rentgenografiya, bariy bilan rentgenoskopiya ularning afzalliklari, kamchiliklari va ko'rsatmalar

Yo’g’on ichakni tekshirish 
Yo’g’on ichakni tekshirishda asosan uch hil rentgenologik tekshirish metodi 
qo’llanadi: Ogiz orqali kontrastlash (bariy nonushtasi) irrigoskopiya va qo’sh 
kontrastlash. 

---

Peroral kontrastlash metodida kontrast modda bariy sulfat bo’tqasi bemorga 
ikki marta - ertalab noharga (200 g) nonushga o’rniga beriladi va lozim bo’lsa ko’p 
ovqat hazm yo'llari tekshiriladi, so’ngra kechki ovqatdan keyin yana shuncha 
kontrast modda ichiriladi va ikkinchi kun ertalab (bariy sulfatning birinchi 
porciyasi ichirilgandan 24 soat o’tgach) rentgenologik tekshirish o’tkaziladi. Bu 
paytda kontrast modda sog’lom yo’g’on ichakning hamma qismini deyarli bir 
meyorda to’ldiriladi. Bu metod bemor uchun og’ir botmaydigan fiziologik metod 
bo’lib ichakning anatomo-morfologiyasi bilan bir qatorda motor-evakuator 
funksiyasini ham baholashga imkon beradi. Bu tur tekshirishda ichaklar devoridagi 
gaustralar, Divertikullar, spastik qisqarishlar, yaqqol ko’rinadi. 
Irrigoskopiya - yo’g’on ichakni kontrast xuqna yordamida tekshirish. Bu usul 
ichakning anatomo-morfologik holatini o’rganish uchun qo’llanadi. Bu tekshirish 
torokoskopda, rentgen apparati stoli gorizontal holatga keltirib, bemor yotqizilgan 
holda bajariladi. Ahlat va gazlardan tozalangan yo’g’on ichakka Bobrov apparati 
yordamida 1000-1500 ml suyuq bariy sulfat bo’tqasi yuboriladi, kontrast 
moddaning to’g’ri ichakdan boshlab yuqoriga siljib borishi rentgen ekranida 
kuzatib boriladi, bu paytda ichakning to’lishi, devorlarning elastikligi, 
siljuvganligi, kattaligi, joylashishi konturlari o’rganiladi. Lozim bo’lganda umumiy 
va mo’ljalli rentgenogrammalar qilinadi. Shilliq parda relefini o’rganish uchun 
ichakni bo’shatish tavsiya etiladi. Kontrast modda chiqarib yuborilgandan so’ng 
olingan rentgenogrammalarda shilliq parda yuzasida, burmalar orasida qolgan 
bariy sulfatining qoldiqlarining tasviri chiqadi. Yo’g’on ichak burmalari qisqa, 
gaustralar sohasida ko’ndalang, ular orasida bo’ylama etadi. To’g’ri ichak sohasida 
burmalar bo’ylama yo’naladi. Parda burmalari tasviri aniqroq chiqishi uchun 
kontrast moddaga 3-5 gramm tanin (shilliq pardani dagallashtiruvchi modda) 
qo’shish tavsiya etiladi. 
Yosh bolalarni ichak to’silishi (invaginatsiya) tahmin qilingan hollarda 
kontrast modda tariqasida havo yuborish - pnevmoirrigoskopiya qo’llanadi. Bu xil 
tekshirish bemor bola uchun yengilroq kechadi, ba'zan yuborilayotgan havo 
invaginatni o’z joyiga surib o’tkazishi va ichakni ochilishiga olib kelishi mumkin. 
Qo’sh kontrastlash-kontrastli klizmadan so’ng yo’g’on ichak bo’shatilgach - 
unga havo yuborib (2 litrgacha) shilliq parda yuzasini o’rganish metodi 
hisoblanadi. Bu tekshirish ichak devoridagi kichik o’smalar, yarachalar, 
Divertikullarning tasvirini olish imkonini beradi.