Amaliy mashg’ulot №18 birikmalarni hisoblash vint sterjeni (bolt)ni yuklanish turlicha ta’sir etganda (cho’zilgan, sirib tortilgan kuch ostidagi) mustahkamlikka hisobi

Parchin mixli choklarni mustaqil hisoblash uchun misollar
1 – masala. Parchin mixli birikma uchma – uch joylashgan. Birikmaga kuch ta‘sir etadi; ; . Parchin mix materiali Cт2, detal teshigi bosib teshilgan. Parchin mix diametri, ustquyma uzunligini aniqlang.
Javobi. deb olamiz. .
2 – masala. Parchin mix vositasida detallar ustma – ust biriktirilgan. Birikmaga kuch ta‘sir etadi, . Parchin materiali Cт3 po‘latidan parmalab teshilgan.
Parchin mix diametri, va birikma uchun tavsiyalardan o‘lchamlarni aniqlab, koeffisientni hisoblang.
Javobi. ; ;
3 – masala. Parchin mixli uchma – uch qo‘yilgan detallar ustquyma vositasida biriktirilgan. Parchin mix materiali Cт3. detalning teshigiga presslab teshilgan , , . Parchin mixli birikmaga ta‘sir etishi mumkin bo‘lgan eng katta kuchni hisoblang.
Javobi. .
8. Tig’izlik asosidagi birikmalarni hisob­lash. Yelimli va kavsharli birikmalarni hisob­lash.
Tig’izlik asosidagi birikmalarni hisob­lash
Sirtlarni silindrsimon bo’lgan ikki detalni tig‘izlik hisobiga biriktirish – o‘zaro manfiy tirqish hisobiga biriktirish mumkin. Tig‘izlik N deb val va teshikning diametrlar ayirmasiga aytiladi. Biriktirilgandan keyin elastik va plastik deformatsiya hisobiga o‘tqizish diametri d umumiy bo‘ladi (8.1-rasm). Bunda biriktiruvchi sirtda solishtirma bosim p va unga mos ravishda ishqalanish kuchi hosil bo‘ladi. Ishqalanish kuchi birikmaning qo‘zg‘almasligini taminlab burovchi, eguvchi moment va bo‘ylama kuchlarni qabul qiladi. Muhandislik amaliyotida bunday birikma presslangan birikma deyiladi.

8.1-rasm. Tig‘izlik hisobiga birikmani hosil bo‘lishi

Pressli birikmaning yuklanish qobilyati tig‘izlik qiymatiga bog‘liq bo‘ladi. Hohlagan pressli birikmani uch usuldan biri bilan hosil qilish mumkin: presslab o‘rnatish, teshikli detalni qizdirish, valni sovutish.

Detallarni tig‘izliklik hisobiga biriktirishda zo‘riqtirilgan birikma hisoblanadi. Birikmaning asosiy vazifasi bir detaldan boshqasiga ishqalanish kuchi hisobiga burovchi moment va bo‘ylama kuchni uzatish. Birikmalar 2 guruhga bo‘lish mumkin:
1) silindrsimon va konussimon sirtlar bo‘yicha detallarni biriktirish, bunda bir detal ikkinchisini bevosita qamrab oladi;
2) detallarni maxsus biriktiruvchi detallar vositasida biriktirish: tortiqli planka va halqalar yordamida.