Amaliy mashg’ulot №18 birikmalarni hisoblash vint sterjeni (bolt)ni yuklanish turlicha ta’sir etganda (cho’zilgan, sirib tortilgan kuch ostidagi) mustahkamlikka hisobi

Yelimli va kavsharli birikmalarni hisob­lash
Kavsharlab biriktirilgan detallar konstruksiyasi 8.5 – rasmda keltirilgan.

8.5 – rasm. Kavsharlab biriktirilgan detallar: a) teleskopik birikma; b) parchin mixli birikma; d) shtiftli birikma; e) shponkali birikma; f) faletsli qulfli birikma

Detallarni kavsharlab brirktirishda detalar mahsus qizdirgich yordamida qizdiriladi. Kavsharlashda toza metall bilan birga kavshar qotishmalar ham qo‘llanadi. Bu qotishmalar tarkibida qalay, qo‘rg‘oshin, mis, ruh, kumush bo‘ladi.

Kavsharlangan birikmalar konstruksiyalari mashinasozlikni turli sohalarida qo‘llanadi. Kavsharlar detallar bilan birbiriga ba‘zi yuqma birliklarni ham tayyorlash mumkin. Kavsharlangan birikmalarda tez eriydigan metall va kavshar eritib tayyorlanadi. Kavsharlangan birikma konstruksiyasiga asosiy metal, kavshar va uning turi tanlanadi.
Kavsharlangan birikmalardan quyidagi turlari ko‘p ishlatiladi: teleskopik, ustma – ust parchin mixli, yoki shtiftli, ustma – ust shponkali, falesli qulf (8.5 – rasm)
Kavsharlar detallarni moylagan sirtlarini ular bilan intermetallid hosil qilmasligi uchun yaxshi yuvish kerak. Birikmalar ko‘pincha ustma – ust kavsharlanadi. Uchma – uch va tavrsimon joylashgan birikmalar maxsus hollarda ishlailadi.
Detallarning kavsharlanganda kislotalanishini zararli ta‘sirini kamaytirish maqsadida maxsus fluslar qo‘llanadi (rux, xlorlangan rux, kanifol asosida) yoki neytral gazlar (arqon) va vakuumda kavsharlanadi.
Kavsharlangan birikmalarning mustahkamligi payvand birikmalarga o‘xshash hisoblanadi. Masalan, uchma – uch birikmada.
. (8.9)
Ustma – ust birikma uchun
, (8.10)
formulada va - kavsharlangan chok uchun ruxsat etilgan kuchlanishlar.
Xuddi shunga o‘xshab boshqa konstruksiyaning hisobiy kuchlanish ifodalarini yozish mumkin.
Po‘lat detallarni biriktirganda materiallarning mustahkamligi odatda chokning mustahkamligidan yuqori bo‘ladi. Bunday hollarda teng mustahkamlik shartini faqat ustma – ust birikmalar uchun ta‘minlanadi

(8.11)
formulada - detal materiali uchun ruhsat etilgan kuchlanish.