Amaliy mashg’ulot №18 birikmalarni hisoblash vint sterjeni (bolt)ni yuklanish turlicha ta’sir etganda (cho’zilgan, sirib tortilgan kuch ostidagi) mustahkamlikka hisobi

Detallarni kavsharlab biriktirishga doir misollar
1 – masala. Uchma – uch qilib biriktirilgan kavsharlangan birikmani kengligi , qalinligi . Detallar Ст3 po‘latidan kumush – misli ПСр45 (DST 819 – 56 bo‘yicha) kavshar yordamida kavsharlanib tayyorlangan . Kavsharlangan birikmadagi ruhsat etilgan kuchlanishning qiymatida. Birikmaga ta‘sir etuvchi eng katta kuchni hisoblang.
Yechish: (8.9) formuladan
.
2 – masala. Kavshalangan birikma ustma – ust joylashgan. Detallarning normal kuchlanish bo‘yicha sharti , kavsharlanlangan chok uchun . Chokning qalinligi bo‘lsa, ustma – usat chok uzunligini hisoblang.
Yechish. (7.3) formuladan

.

Detallarni kavsharlab biriktirishga doir mustaqil yechish uchun masalalar
1 – masala. Uchma – uch qilib biriktirilgan kavsharli birikma kendligi , qalinligi . Detallar ст3 po‘latidan mis ruhli ПМЦ 54 (DST 1534 – 42 bo‘yicha) kavshar yordamida kavsharlab tayyorlangan. . Birikmaga ta‘sir qiluvchi kuch qiymatini hisoblang, F = ?
Javob.F = 40 kN.
2 – masala. Ustma ust kavsharlangan birikmaga detalning normal kuchlanish bo‘yicha mustahkamlik sharti . Kavsharlangan chok uchun . Chok uzunligi bo‘lsa, teng mustahkamlik shartidan uning qalinligini hisoblang,
Javob. .

Yelimli birikmalar
Yelimli birikmalar yelim yordamida hosil qilinadigan ajratilmas birikmalar. Yelim materiallarni biriktiradigan va ularning sirtlarini mahkam ushlab turadigan modda. Yelim suyuq holda qotirilganda adgeziya (ishqalanish kuchi) hisobiga biriktirib turadi.
Yelimlashni amalga oshirish uchun – detal sirtlari tayyorlanadi, sirtga yelim surtiladi, birikma yopishtiriladi va zarur harorat va bosimda ushlab turiladi. Detal sirtini tayyorlaganda uning sirtlari qum qo‘g‘oz bilan tozalanib, chang g‘uborlari tozalanadi. Yelimlanadigan sirtning g‘adir – budurligi oshiriladi. Yelimni cho‘tka bilan surtiladi.
Yelimlangan birikmaning mustahkamligi yelim surtilgan qatlamning qalinligiga bog‘liq. Yelim qatlamining qalinligi tavsiyaviy qiymati 0,05…0,15 mm. Yelimli birikmani qalinligi uning qovushoqligi va yelimlashdagi bosimga bog‘liq bo‘ladi. Yelimli birikmalar siljishga baquvvatroq. Shu sababli ustma – ust joylashgan birikmalar maqsadga muvofiq bo‘ladi. Yelimli birikmaning sifati uning mustahkamligi, suvda turg‘unligi, issiqbardoshligi va boshqa ko‘rsatkichlariga bog‘liq bo‘ladi.
Ba‘zi bir yelimlangan birikmalar 8.3 – rasmda ko rsatilgan.

8.3 – rasm. Yelimli birikmalarning turlari: a – uchma – uch; b, d – ustma ust; e –uchma-uch qiya; f – ustma – ust egilgan; g – uchma – uch ustquymali; h – uchma-uch ikki ustquymali; i – yarimsipli; j – uchma – uch keltirilgan ustquymali

Ustma ust biriktirilgan birikmaning mustahkamligi

(8.12)
b va l yelimli chokning eni va uzunligi.