Amaliy mashg`ulоt №2 mavzu: ilmiy tadqiqotlarning asosiy turlari va bajarilish bosqichlari. Ishdan maqsad

6-bosqich. Davlat sinovlari: 
- tajriba namunasini davlat sinovlariga taqdim etish; 
- davlat sinovlarini o`tkazish va sertifikatlash. 
Ilmiy bilish - muammolarni hal qilish bilan bog`langan. Muammolarning 
yo`qligi tadqiqotlarning to`xtab qolishiga va fandagi turg`unlikka olib kelgan 
bo`lar edi.
Ilmiy bilish metodlari  bu ob`ektni o`rganishning asoslangan izchil usullari 
va qoidalaridir. Muayyan fanlarning umumilmiy, xususiy va maxsus metodlari 
tafovut etiladi. Ta biiyki, fan epistemologiyasida ularning dastlabki ikkitasi 
bevosita qiziqish uyg`otadi. 
ITI da ilmiy yo`nalishlar, muammolar va mavzular tushunchalari mavjud. 
Ilmiy yo`nalish - ilmiy jamoaning fanning ma`lum tarmog`idagi yirik, 
fundamental nazariy-eksperimental masalalarini hal etishga bag`ishlangan ilmiy 
tadqiqotlari sohasidir. Ilmiy yo`nalish quyidagi tarkibiy birliklarga bo`linadi: 
kompleks muammolar va muammolar, mavzular va masalalar. 
Metod va metodologiya 
Olimlar va tadqiqotchilar o`z ilmiy ijodida juda ko`p ilmiy tadqiqot 
metodlaridan foydalanadi. Metod bu bilimga erishish usuli, olimning ma`lum 
tarzda tartibga solingan, ongli va izchil faoliyatidir. Grekchadan so`zma so`z 
tarjimada «metod» biror narsaga olib boradigan yo`lni anglatadi. Metod bilish usuli 
sifatida o`rganilayotgan ob`ektning jixatlari va xossalarini laboratoriyada, ilmiy 
tadkiqot moslamasida, sinov stendida, shuningdek, tadkiqotchining miyasida aks 

---

ettirish usulidir. Ilmiy bilishning epistemologiyasi va metodologiyasi ilmiy 
bilishning zarur sharti sifatida ilmiy asoslangan me todlardan tadkikotchilik 
faoliyatida ongli raviiqda foydala nishga xizmat kiladi. 
Metodologiya bu fanda foydalaniladigan bilish vositalari, usullarining 
majmui, shuningdek, fanning ijodiy bilish va amaliy o`zgartirish faoliyatini tashkil 
etish vositalari, shart sharoitlari va prinsigsharini o`rganuvchi ilmiy falsafiy bilim 
sohasidir. Ilmiy bilish ob`ektiv vokelik olamini mexanika, fizika, astronomiya, 
kimyo, biologiya, ijtimoiy bilish qonunlari ko`rinishida ijodiy yaratadi. 
Fan 
metodologiyasi 
va 
mantig`i 
yangi 
bilim 
olish 
shartlari 
vausullarinio`rganadi. Fan metodologiyasi (epistemologiyasi) bu yangi bilim 
tuzshp prinsiplari va bunday bilimni olish usul larining falsafiy analizi, ilmiy 
bilishning umumiy va max sus metodlari tizimidir. Fan metodologiyasi ilmiy ijod 
uchun, yangi h.aqkoniy bilimni ongli raviiqsa va izchil olish uchun zarur bo`lgan 
ilmiy bilish apparati, mexanizmining asoslarini ish lab chiqishni o`z oldiga maqsad 
qilib ko`yadi. Fan metodologiyasi va epistemologiyasi u yoki bu jamiyatdagi 
dunyokarash, fanning gnoseologik, etik, xatto estetik qoidalari va an`analari aso 
siga quriladi. 
Hozirgi zamon fan metodologiyasi va epistemologiyasi ilmiy bilishning 
tabiatini, uning genezisini, tarixini va hozirgi holatini, ilmiy bilishning 
h.aqqoniyligi asoslari va mezonla rini o`rganadi. Uchinchi to`lkin sivshshzatsiyasi 
hozirgi zamon po stmodernistik falsafasining har bir yo`nalishi uz epistemolo 
giyasiga ega, ammo hozirgi zamon ssientistik yunalishlari (neopozitivizm, 
germenevtika, tankidiy ratsionalizm, neorealizm, fan falsafasi)da epistemologik 
tadkikrtlarning ahamiyati an tissientistik yo`nalishlar (ekzistensializm, falsafiy 
antropologiya va boshqalar)dagidan ancha kattadir.