Amaliy mashg‘ulot. (2 soat) mavzu: menejmentning nazariy asoslari maqsad

quyidagilarni o‘rganadi: boshqarish nazariyasi va amaliyoti; boshqarish obyekti va 
subyekti; boshqarish tamoyillari va usullari; boshqarish qoidalari va uslublari; 
boshqarish madaniyati; menejer va uning fazilatlari; menejer reytingi; boshqarishda 
kirishuvchanlik va qaror qabul qilish; boshqarish funksiyalari; o‘z-o‘zini boshqarish; 
xodimlarni boshqarish; korxonani boshqarish; ishlab chiqarishni boshqarish; 
samaradorlikni boshqarish; hududiy boshqarish va hokazo. Zamonaviy menejment 
uchun quyidagilar xarakterli:
• Ishlab chiqarishning va umuman biznesning samaradorligini oshirishga muntazam 
intilish;
• Firmaning bozordagi faoliyati pirovard natijalariga javob beradigan shaxsga erkin 
qaror qabul qilishni ta’minlaydigan keng xo‘jalik mustaqilligi;
• Bozor holati va tashqi muhit o‘zgarishlariga bog‘liq ravishda maqsadlar va 
dasturlarga doimiy tuzatishlar kiritish;
• Faoliyatni rejalashtirilgan pirovard natijaga erishish uchun qaratish;
• Ko‘p variantli hisoblar uchun zamonaviy informatsion bazani qo‘llash;
• Joriy rejalashtirishdan strategik rejalashtirishga o‘tishda rejalashtirish funksiyalarini 
o‘zgartirish;
• EHMdan maksimal ravishda foydalanish;
• Boshqarishda ko’lpaniyaning hamma xodimlarini jalb etish;
• O‘zgarishlami ko‘zda tutish, o‘zgaruvchan qarorlar asosida boshqarishni amalga 
oshirish;
• Innovatsiyalarga e’tibo’li kuchaytirish;
• Har bir boshqarish qarorlarini chuqur tahlil qilish;
• Oqilona tavakkal qilish va tavakkalchilikni boshqarish qobiliyati;
• Marketing rolini tayanch darajasigacha ko‘tarish.
Menejmentning vazifasi avvaliga xohishni imkoniyat darajasiga keltirib, so‘ng esa uni 
haqiqatga aylantirishdan iboratdir.
≪Menejment≫ termini turlicha talqin qilinadi. Uning quyidagicha umumiy 
ta’rifini keltirish mumkin: menejment — bu xo’jalik yuritish samaradorligini oshirish, 
bozor ehtiyojlari hamda umuman, jamiyat ehtiyojlarini qondirish, foydani oshirish 
maqsadida dasturlimaqsadli, ilmiy-texnik ishlanmalarni prognozlash hamda joriy va
istiqbolli rejalashtirish, ishlab chiqarishni tashkil etish, mahsulot va xizmatlarni 
sotish tizimi hisoblanadi.
Menejmentda ikki muhim soha mavjud — marketing va innovatsiya. 
Innovatsiya — bu yangi tovarlarni, xizmatlarni, texnologiyalarni va jarayonlarini 
yuqoriroq sifatda ishlab chiqishdir. Menejment pirovard natijalarga erishish uchun 

---

4
 
hamkorlikdagi faoliyatni muvofiqlashtirish maqsadida alohida odamlarga yoki 
jamoaga tizimli ta’sir ko‘rsatishni ta’minlaydi.
Menejmentning asosiy instrumentlari — bashoratlash (prognozlash), rejalashtirish, 
tashkil etish, nazorat, muvofiqlashtirish, faollashtirish va motivatsiya. Menejmentning 
mohiyati ishlab chiqarish usuli, ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar darajasi, ishlab 
chiqarish kuchlari rivojlanishiga bog‘liq holda o‘zgaradi. Ishlab chiqarish rivojlanishi 
va iqtisodiy aloqalar murakkablashuvi bilan boshqaruv ham murakkablashadi va 
mustaqil fan sifatida ajralib chiqadi. Menejment mohiyati xo‘jalik yuritishning barcha 
darajalaridagi boshqarishning qonun va qonuniyatlari, tamoyillari va munosabatlarini 
o‘rganishdan iborat.
Boshqaruv munosabatlari ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarning ajralmas qismi 
bo‘lib, turli iqtisodiy, tashkiliy, ijtimoiy, mehnat, ruhiy va boshqa ko‘rinishlarda 
bo’ladi.