Amaliy yadro fiziкasi

kenglik. grad


l.32-r11.i-111. Yeming sliimuliy(-) vajanubly (--) yarim -ha,·/иrida seziy-137 1·adio,111k/idining gluba/ yog 'ilishining о ·гtacha zich/igining keng/iklar
bo 'yic /1{1 taqsimoti.
457 tasi sl1imoliy va 44 tasi januЬiy ya1·i m sharlarning atmosferasida o'tkazilga11. Usl1bu si110vlar natijasida tasl1qi mt1hitga, yig•i11di aktiv­ ligi -1.8·1 О'' Bk Ьо·lgai1 yadro Ьо·linish mal1sulotlari Ьilan it1osla11ib, slшlami11g -9· 10 ¹⁷ Bk akti,,ligiпi ¹¹⁷ Cs tashkil etadi. Yer shari11i11g turli joyida yadro bo'linish 111al1st1lotlarini11g kengliklar bo'yicha taqsimoti por1lasl111ing q uvvatiga , portlash o' tk az is h sharoitlariga, geogratik, оЬ­ h,а, о sl1aroitlarga va bosl1qa 0111illarga bog' liq bo' lad i.
Yadro bo·ti11ish 111al1sвlotlari ' ⁰ Z n dan ""Gd gacha bo'lgan ele- 111entlarni11g 200 dan ko•pi neytronga Ьоу izotoplarini o'z icl1iga ola­ di. Bu radionuklidlar11i11g ko'pcl1iligi nisbatan qisqa yarim parcl1ala- 11ish dav 1· iga ega bo'lgar1ligi sabaЬli уаdго bo'linish 111ahsulotlarining bosl1lang'ich aktivligi (portlasl1dan Ьir soatdan keyin) juda tez kama­
yadi. Yetti kundaп keyin I О n1a1·ta, 49 ktrndan keyi11 1 о= marta, 343 ku11da11 keyin 1О' 111arta, 1 О yilclan keyin esa I о• 111агtа kan1ayib, aso­
san yadro bo•Jinisl1 mahst1lotlari11ing o·ta uzoq yashovchilari bo'lgan
65

11

112
⁹⁰Sr (Т ,=28 yil) va IJ7Cs (Т =30 yil) 1·ad io nukl idla111i11g aktivlikla­
ridan iborat bo' lib qoladi. Tirik 01·gaпizmlai·ga шсs ni11g 1·adiatsion ta'siri ⁹⁰Sr radionuklidga qaгaganda a11cl1a ka tta. Buнga sabab Ьirinchi radioпuklidning v-parclшlanisl1da energiyasi 662 keV bo'lgan intensiv g-nш\anish cl1iqarisl1i Ьilan sodi1· bo'lishidir.
Seziy-137 radionuklidiпiпg global yog' ilisl 1i Q o'rtaclш zicl1\igi­
ning kengliklar bo'yicl1a taqsimoti 1.32-ra.f mda kelti1·ilga11.
Us\1bu taqsimotdan ko'rinadiki, O' zbekis ton lшd11di Lщ radio­ nuklidning yog' ilishi 111aksi111al zicl1ligiga to'g'1·i kelacli, уа' пi
Q = 5,17 k В k /111 ¹• Ammo bu qiyшat chegai·aviy п1xsat etilgan kon­ sentratsiyadan ka1ta emas.

9.