Amaliy yadro fiziкasi

A₁=A₁=AJ , Ьiпobarin bu muvozanat lюlat ucltun
п,: n₂ : п,=1: (ul l₂ ) : (1"l,) ( 1 .88)
А,: : A = l :1 : 1 (1.89)
Doi111iy ka11aliklar11i11g qiy111a1laгi11i (1.83) ga qo'yib. quyidagi nati­ jaпi olamiz:
11, : 121 : 11,= 1 : 8, 8 : 6,45 ( ].90)
Odatda. 111а'lш11 liajшli be1·k idisl1da radioaktiv nшvozaпat 3 soat­ dan keyin qaror topadi. Real sl1aгoitda, odatda 111uvozanatning ²¹⁸Ро atomlari ko11se11tratsiyasi ustunlik qiladiga11 tomonga siUisl1i k11zati-

61

\adi. Bunga sabab, havo l1ai·akпti nпtijпsida ²¹"РЬ vп швi пtomlari11ing ko'chib ketishidir. Havoda faqпt: ¹•Ро atomlari bo'lgпnda пilюyatda no­ muvozaпat holпtigп mos kelalii.
Radon va uпiпg parchпlaпish пшhsttlotlariпiпg koпseпt1·atsiyasi ku­ zatish joyiga, ob-havo sharoitiga vп kнzatish vпqtiga yuqori darajada bog'liq. Yer si11idпgi qш-uqlik ustida 3, 7 pш-clшla11ishls пi radoп yu­ zaga keltiradi va fпqat 0,037 pш-clшkmis/1/s esn tпюn sпЬаЬ\i yнzaga keladi. Boshqacha so'z Ьilап aytgnпc\a taЬiiy гac\ioaktiv aeюzollar ak­ tivligi asosaп radon parchalanishi mahsнlotlari Ьi\ап aniqlanadi.

,,, т : "'"
Тпгоn parchalanish zaпjiri qнyiclagicha:
1 0
•тn Тhд тhВ!... ThC •· • ThD.
6-t , ,5,с о. 115,t r. 1o,,i;,. 6О,3wнн ThC'
а...._ '· 1• / ( l. 91)
Parchalanisl, mahsulot\ai·iпiпg izotop ta,·kiЬi qttyidagiclш:

Т/1_//
216 Ро;


Т/18 - ²¹²РЬ;

'
Т11С- ^{2 0} Bi;
Tl1C" - ⁰⁰⁸Tl ;
Tl1C' - ²¹² Ро;
ThD- ²⁰⁸РЬ. _{( l.92)}

Btt yerda, hamma vaql ²¹⁸Ро va ²""TI izotoplaгi ¹²8 i Ьilan mL1vo­ zaпatda bo'ladi deb faraz qilisl, to'g'ri bo'ladi. Poloпiy-216 kic\1ik Уа ²¹² РЬ esa katta yш·im parcl1alanish dav,·iga egaligi e'tibon,i o'ziga _jalb etadi. Berk idisl1da taron va parclшlanis\1 mahsttlot\ш·i orasida mu,,oza­ nat Ьir necha 0'11 soatlardan keyin qаю1· topac\i.
Atrofimizdagi ttshbu inert gazning asosiy manbai yer qoЬig" i (yer­ ning ttstki qattiq qatlami) l1is0Ыaпacli. Radon tt1nda111ent. pol va devo1· yoriq va tirqishlari orqali kirib olib. xonada qolib ketadi. Uy icl1idagi (хопа ichidagi) гаdоппiпg yaria Ьir manbai - taгkiЬida laЬiiy пкlioп11k­ lidlar mavjud Ьо'\gап qшilish materia\laг; (Ьеtоп. g' isht va. h.k.) hi­ soЫaпadi. Bu radioпuklidlar parchalaпishi пatijasida rado11 gazi lюsil bo'ladi. Radon xonaga sнv (ayniqsa, aga,· _t1 arteziaп qt1d1щda11 olina­ yotgan bo'lsa) Ьilan. taЬiiy gazni yoqishda liam va 11.k. ki1·isl1i mшпkiп. Radon havodan 7.5 marta og'irdir. Buning natijasida. radon gazining konseпtratsiyasi ko'p qavatli ЬinolaГ11iпg yuqoгi qavatlaгida pastki qa­ vatlariga nisbatan kam bo'ladi. 1.30-ra.rmda kelti,·ilgan diagrш11111a Ьiz-

62