Amaliy yadro fiziкasi

lzotop	т,п	lz,o,t,,op
т,
з2р	14.3 sut		8.0 sut
зss	87.4 sut	т1	2.3 soat
45С а	162,6 s11t	тхе	5,2 s11t
47Sc	3,4 Sllt	145Sш	340 sut
s1cr	27,7 Sllt	шsш	46,7 soat
ssFe	2,7 let	153Gd	24 J ,6 S111
s9Fe	44.5 sut	1ьsо у	2.35 soat
60Со	5.3 let	'""Dy/^16"Ho	8 l .5soat/26,2 soat
75Se	119,8 Sllt	170 Tm	128 , 6 S111
s•Rь	18,8 sut	туь	4,2 Sllt
sssr	64,8 Stlt	111 Lu	6.71 s11t
^99Мо/9"••Тс	66 soat/6 soat	is•Re	90,6 soat
I0)Pd	16,7 SUI	^18" W/'"^8Re	69 sut/16.9 soat
ioopd	13,7sut	^1910 s/ ^1" ^1l г	15.4 stit/4,9 s
1озR11	39.4 sut	10Чr	74 s11!
115Cd	53,5 soat	IOSmp\	4 sut
117msn	13,6 sut	^1••д 11	2 , 6 S111
125\	60 , 1 sut	199А11	3 , 2 S111

"""'Ts radion11J..lidni isl1lab c l1iqar is h ХХ asгni11g 9O-yillari o·rtalariga kelib I О kKi ga yaqiнlashdi (Kanada. Helgiya. Rossiya va

h.k davlatlardagi yadro reakto 1·lari) . Yadl"O reaktorida mazkur radio11uk­ lidni olisl1 uchun q11yiclagi ikkita sхеша qo'llaniladi:
u,·an Ьо ' /i11isl1 reaksiyasi -:. J' U(n. f)"A1o,
l'Gdiatsion qa1111·asl1 reaksiyasi - .. Mo( 11,_f)"'Мо.
Mazkur reaksiya kesimlari mos holda 582,6 va 0.136 barn qiymat­ larga teng .

166
Birinchi n1etodning kamchiligi, bu ker:ik bo·lmagan radioaktiv ch i­ qiпdilarning hosil bo•Jishidir, уа ' п i 1 Кi •⁹Мо radionuklidini olisltda 50 Кi radioakliv chiqindi hosil Ьо' lad i. В11 radioaktiv chiqindini qayta ishla sh va utilizatsiya qilish maqsadida undan ш·апni цjratib olish katta ekologik nнiammolarni tug·diradi. (11, /) radiatsion qamrash 1·eaksiya­ sini qo'llaganda deyarli chiqindi hosil bo'lmaydi. Bu metodda asosiy 1шiammo y11qo1·i solishtirma akti ·likdagi ⁹⁹Мо raclionнklicliпi olish Ьi­ lan bog•Jiq. Masalait. tarkiЬida 24,13 % 9X1vfo bo·Jga11 taЬiiy molibdenni

1 1 о•• n/sm ²s issiqlik neytronlar oqimi Ьilait 100 soat nt1rlantirganda
'"Мп racliont1klidпing cltiqishi 0.35 Ki/g dan osltmaydi. Xt1ddi shun­ day sharoitda boyitilgan "''klo (boyitilga11/ik clarajasi > 95 %) izotopi­ da '"Мо niпg l1is0Ыangan aktivligi, reaktor neytroп spektridagi геzо­ шшs tasltkil qiluvchilai·ining o•sislti hisoblga ( 12-15) Ki/g gacha oshi­ shi muш kin . Bunda reaksiyaniпg kesimi 0,7 bam va undan ham katta
qiymatla1·ga erishishi rnt1mkin. Neytronlar oqimi 5 10s¹ n/sm ² bo' lga n
reaktorl ai·da ""' Мо radioш1klidini 200 Ki/g tartibdagi qiyшatlargacha isl1lab chiqarish imkoniyati mavjud. (11, /) reaksiya "'Мо radion11klidini yuqori solishtirma aktivlikda ishlab chiqarishga imkon berishiga qara­ шasdan , uni yuqori sanшrada btinda xomasltyodaп yнqori aktivlikclagi texnetsiy-99 ₁₁₁ racliont1klidini olish uсlнщ qo ' llas h mшпkin:
Bu radio1111klid geпeratori deyiladi va bt1nda ""'"Ts radionuklidining to'planisl1i sodir Ьо' ladi. Radion11klicllami ajratib olish 11chtin t11rli ra­ d io kimyo viy 11st1llardan foydalanislt mнmk in: sorbsion. xromatograjiya va ekstm k.l'ion . Biriпclti ikkita нsul asosida / - 2-tihblyot muassasala­ ri uchun mo'ljallaпgan ko'chma ko ' ta ri b yurislt 11cl111n va 11ncha katta quvvatga ega bo'lшagan generalorlar isl1lab chiq ilg an. Ekstraksion usul asosida ekstraksion geпerator isl1lab cltiqilgan. В11 generator quvva­ ti katta bo'lib. u radioнuklidlar Ьilan b11t11n Ьir h11dudni qa111rab olishi шшп kiп.

6. 
   -§. Siklotгon1la г:1(1ion11ldi(llaг ishlab chiqa1·ish
   

Hozirgi vaq1da radionнklidlar ishlab chiqarish ucht1n Ьir necha y11z­ lab tezlatkicl1lar qo'llanilmoqda. Yad.-oviy tibЬiyot hozirgi kш1da ish­ lab cl1iqilayotg,1П liamma гadionнklidlaming 50 % isle'mol qiladi. Ra­ diont1kliclla1· ishlab chiqishga mo•ljallang:111 siklotronlarning katta qismi

167
neytron delitsit Ьо'\gап radioпuklidlami isl1lab cl1iq1н-:1di. Bu п1dionuk­ li d lar· asosaп pozirro11-emissio11 fomug,·ajiya uchun ishlab cl1iqiladi va ula111i11g ene1 ·g iyas i -1 О - 18 MeV пi tasl1kil qi\adi. Tczla1kicl1lan1ing e11e1·giyasini osl1irisl1 уапа qo'shi111cl1a radio11uklidlar ishlab cl1iqishga imkon beradi va ulaп1i11g sonini oshi1·ad i.

Sik\otronlarda 1·adio11uklidlar isl1lab cl1iqai·isl1 ucliun quyidagi tur­ dagi уаdю reaksiyala1· qo'lla11iladi: (р.11), (р,а). (p,pnJ. (р,211), (р .311). (р,5 11), (d . p },(d. 11), (d,211), (d.311), (d . a}, (ЗNе.11). (3Ne.u.J, (ЗNе.и.11),
(Зl-/е,2п), (ЗНе.311), (а,1-), (а.н), (а.,211). (а.рп), (и..Зр). Siklot1·onlarda radioпuklidlar isl1lab cl1iqaгisl1 yad1·0 1·e a ktorida isl1lab cl1iqilg:111g.a пis­ batan ancl1a ustu11likla1·ga egadiг. 4.7-jшll'alda siklotro11da isl1lab cl1iqil­ gan va tashxis qo•yisl1da qo·llaniladiga11 izotoplar ro·yxati va yadro-fi­ zikaviy xai·akte 1·isti kala ri ke lti1·ilgan .


4.7-jad,·al.
Tus/1xis цо )¹ish cla цо 'l/uni /acligan radionuklidlar.
Radiom1k/icllar siklotronda Ы1/а/1 chiq1/adi*.