Amosfera htt murodovSh doc


Атмосферани ифлосланиш холати динамикаси (Национальный


Download 1.21 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/74
Sana18.06.2023
Hajmi1.21 Mb.
#1554594
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   74
Bog'liq
Атмосфера хавосини мухофаза килиш технологияси

Атмосферани ифлосланиш холати динамикаси (Национальный 
доклад, 2002. РЭМ хисобида) 
 
Ифлословчи моддалар 
1996 
1997 
1998 
1999 
2000 
2001 







Олмалик 
Чанг 



1,5 1,3 
1,3 
Олтингурт (II) оксид 

1,6 
1,7 
0,5 1,2 
1,6 
Углерод (II) оксид 



0,5 0,7 

Азот (II) оксид 
1,5 
1,2 
1,2 
1,3 1,25 1,25
Азот оксиди 
1,7 

0,8 
0,6 0,5 
0,7 
Фенол 

0,3 
0,9 
1,3 1,7 
1,7 
Каттик фторлар 


0,6 
0,3 0,3 
0,3 
Водород фторид (HF) 

0,6 
0,6 
0,7 1,2 

Аммиак
2,2 

1,7
0,6 1,25 1,25 
Кургошин 
1,3 
1,3 
0,8 
0,2 0,2 
0,1 
Озон 
1.2 
0,8 1,6 
1,8 1,5 
1,5 
Навоий 
Чанг 

2,7 
3,3 
3,3 2 
2,7 
Олтингугурт (II) оксид 
0,3 
0,2 
0,2 
0,2 0,2 
0,2 
Углерод оксиди 

1,5 

0,8 1 
0,7 
Азот (II) оксид 
1,5 
1,2 1,6 1,5 1,2 
1,2 
Азот оксиди 
0,7 
0,5 
0,7 
0,8 0,5 
0,7 
Аммиак 
1,2 
1,7 
1,8 
1,8 1,5 
1,7 
Кургошин 
0,3 
0,3 
0,3 
0,1 0,1 
0,1 
Озон 

1,8 
1,9 
1,8 1 

Фенол 



1,8 1,7 
1,7 
Чирчик 
Чанг 


1,6 
1,5 1,3 
1,3 
Олтингугурт (II) оксид 
0,2 
0,2 
0,2 
0,2 0,2 
0,2 
Углерод оксиди 
0,7 
0,5 
0,3 
0,3 0,7 
0,3 
Азот (II) оксид 
0,7 
0,5 
0,5 
0,6 0,7 
0,7 
Азот оксиди 
0,2 
0,2 
0,2 
0,3 0,3 
0,3 
Фенол 
0,7 

1,2 
0,8 0,7 

Аммиак 
1,2 
1,6 

2,2 1,2 
1,2 
Кургошин 
0,2 
0,2 
0,3 
0,05 0,03 
0,1 
Формальдегид 
3.3 
3,7 

2,8 4 

Озон 
2,4 
2,3 
3,3 
3,2 3,3 
3,2 
Хлор 
0,3 
0,2 
0,3 
0,4 0,5 
0,3 
Водород хлорид 
0,3 
0,5 
0,6 


-


www.qmii.uz/e-lib 
Атмосфера ифлосланишининг атроф мухитга таъсири  31 
2.2. жадвал 
Автомобиллардан чикадиган газларнинг инсон соглигига таъсири 
(В.И. Коробкин, Л.В. Передельский, 2001.) 
 
Зарарли моддалар 
Инсон организмига таъсири 
Углерод оксиди 
Кислородни кон таркибига туйинишини сусайтиради,
Кургошин 
Кон, нерв ва ва буйрак тизимига таъсир курсатади
боланинг тараккиётини сусайтиради,
Азот оксидлари 
Вирусли касалликларни юкушига шароит яратади, 
упкани яллиглантиради ва бронхит касаллигини 
келтириб чикаради 
Озон 
Нафас 
олиш 
органларининг 
шиллик 
каватини 
яллиглантиради, йутал пайдо булади, упканинг нормал 
ишлашини бузади 
Токсик чикиндилар 
(огир металлар) 
Рак касаллигини хосил килади, жинсий органлар 
фаолиятини бузади ва ногирон болалар тугилишига 
сабаб булади 
2.2 Атмосфера ифлосланишининги иклимга таъсири. Атмосферанинг 
антропоген ифлосланиши туфайли иклимнинг глобал узгаришидан ташкари
унинг элементларининг (харорат, ёгин, туман ва бошкалар) холатида хам 
салбий узгаришлар содир булмокда. 
Б.Китанович (1985) маълумотига кура, атмосферанинг антропоген 
ифлосланиши натижасида АКШ нинг марказий кисмидаги шахарларда иклим 
элементларининг шахар атрофидаги жойлар иклим элементларидан фарки 
булади. Масалан, шахарларда атрофдигига нисбатан конденсация ядролари ва 
заррачалари 10 баробар, газ аралашмалари 5-25 баробар, булутлилик микдори 
5-10 %, кишда туманлар 100%, ёзда 30%, ёгин микдори 5-10%, ёгин ёккан 
кунлар сони 10% куп, йиллик уртача харорат 0,5-1,0
0
с дан юкори: ялпи куёш 
радиацияси 15-20% ёзда ультрабинафша нурлар 5%, кишда 30% куёшли 
кунлар 5% кам булади. Бу курсаткичлар дунёдаги бошка шахарлар учун хам 
(табий шароитига караб кисман узгариши мумкин) характерлидир. Масалан 
Париж шахрида сунги 25 йил ичида (атмосферанинг антропоген ифлосланиши 
туфайли) булутли ва туманли кунлар сони уч баробар купайиб, куёшнинг 
тугри радиация микдори 10% (ёзда) дан 30% (кишда) гача камаяди. 
Саноатлашган районларда ва шахарларда атрофидагига нисбатан 
йиллик уртача харорат юкори булади. Чунки инсон фойдаланидиган барча 
энергияни пировардида иссиклик энергиясига айлантиради, ва унинг бир 
кисми ер юзасининг кушимча иситувчи манбаи булиб колади. Шу сабабли 


www.qmii.uz/e-lib 
саноати мавжуд ва ахолиси 100 мингдан 500 минггача булган шахарда уртача 
йиллик харорат атрофига исбатан 1
0
с юкори булса, ахолиси 0,5-1,0 млн булган
Атмосфера ифлосланишининг атроф мухитга таъсири  32 
шахарда 1,1-1,2
0
, 1 млн. дан ортик ахолиси булган шахарда эса 1,3-1,5
0
юкори 
булади. Шу сабабли Москва шахрининг марказида йиллик уртача харорат
шахар атрофига нисбатан 2
0
С иссик булса, бу фарк Париж ва Стокгольмда 
0,7
0
С га, Тбилисида 0,8
0
С га, Самарканда 0,5
0
С га, Тошкентда 1,3
0
С га етади. 

Download 1.21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling