Amosfera htt murodovSh doc


Download 1.21 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/74
Sana18.06.2023
Hajmi1.21 Mb.
#1554594
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   74
Bog'liq
Атмосфера хавосини мухофаза килиш технологияси

 
Адабиётлар 
Ш
Г
Шк
Ж
1
2
3
Шартли белгилар
1,2,3
манбалар
тоза худуд
ифлосланган худуд
кучли ифлосланган худуд
жуда кучли ифлосланган худуд


www.qmii.uz/e-lib 
1. Отабоев Ш., Набиев М. Инсон ва биосфера.-Т.: Укитувчи, 1995. 51-61 б. 
2. Кудратов О. Саноат экологияси.-Т.: 1999. 51-61 б. 
3 Кудратов. А. Охраны окружающей среды.-Т.: Укитувчи, 1995. С. 160. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
87
 
 
VIII.Боб
 
 
Атмосфера хавосини ишлаб чикариш жараёнида 
ажралиб чикаётган токсинлардан мухофаза килиш 
 
8.1 Хавони чанг ва зарарли моддалардан тозалаш 
8.2 Захарли химикатлар муаммолари 
 
8.1 Хавони чанг ва зарарли моддалардан тозалаш.
 
 Чанг-хавода айланиб юра оладиган каттик ёки суюк моддаларнинг жуда 
майда зарраларидир. 
Ишлаб чикариш хоналаридаги хавонинг тозалиги ишчиларнинг 
саломатлигида катта ахамиятга эгадир. Ишчилар чангли хаводан нафас 


www.qmii.uz/e-lib 
олганда юкори нафас йуллари кичийди ва киши узи хохламаган холда юзаки 
нафас олади, бу эса упка фаолиятига салбий таъсир килади ва турли 
касалликларни келтириб чикаради. Чангли хоналарда куз шиллик пардаларини 
кичиштириб конюктивит касаллигини келтириб чикаради ва шу билан 
биргаликда чанг заррачалари туберкулёз таёкчаларини ва зарарли 
бактерияларни ташувчи восита хамдир. 
Йирикрок чанг бурун-халкумда ушланиб колади, майда чанг эса нафас 
олиш аъзоларига киради. Хавонинг харакатланиш тезлиги чангнинг айланиб 
юриш тезлигидан паст булганда 0,1-10 мкм улчамли чанг заррачалари 
узгармас тезлик билан тушади. Чанг заррачалариниг айланиб юриш тезлиги 
Стокс формуласидан аникланади. 
,
3
,
0
2
d
V
r
r
=
V
r
-чанг заррачаларини айланиб юриш тезлиги;
r
-ашёнинг зичлиги, кг/м
3
;
d-заррачалар диаметри, мкм. 
Чангнинг инсон организмига зарарли таъсири даражаси унинг 
улчамларига боглик: 
– агар 50 мкм ва ундан катта улчамли чанг заррачалари юкоридаги 
нафас олиш органларида ушланиб колса, у зарар етказмайди. 
Атмосфера хавосини ишлаб чикариш жараёнида ажралиб чикаётган токсинлардан мухофаза 
килиш 88
– агар 10-50 мкм улчамли чанг заррачалари нафас олиш органларига 
чукур кириб борса, жуда оз микдордаги чанг упкага утади. 
– агар 1 мкм дан кичик улчамли чанг заррачалари упкага кириб борса, 
бу жуда хавфлидир; чунки силикоз касаллигини келтириб чикаради. 
Саноат корхоналарини лойихалашнинг санитария меъёрларига мувофик 
зарарли моддалар инсон организми учун хафлилик даражасига кура хавфлилик 
беш тоифага ажратилади: 1-фавкулодда хавфли моддалар; 2-ута хавфли 
моддалар; 3-уртача хавфли моддалар; 4-хавфли моддалар; 5-кам хавфли 
моддалар. 
Хона 
хавосидаги 
чангни 
камайтиришда 
куйидаги 
тадбирлар 
кулланилади: умумий шамоллатиш, зонтлар куллаш, аспирациялаш, 
копсуляциялаш, гардишлардан суриш. Пахтачилик, тукимачилик ва енгил 
саноат корхоналаридан ажралиб чикадиган газ чангни уша жойнинг узида 
аспирациялаш оркали суриб олиш усули кулланилади. 
Хаво мухитининг санитария ахволини назорат килиш учун лаборатория, 
шошилинч ва автоматик усуллардан фойдаланилади. Лаборатория усули аник 
булиб, куп вактни талаб килади. Тахлилнинг тез утказилишини газ 
хромотография усули таъминлайди. Шошилинч (экспресс) усул хаводаги 
кимёвий моддалар микдорини унга катта булмаган аниклик билан тез 
аниклашда кулланилади. Бу усул билан: аммиак, водород сульфид, сульфат 


www.qmii.uz/e-lib 
ангидрид, ацетилен, углерод оксид, азот оксидлар, этил эфири, бензин, бензол 
микдорини аниклаш мумкин. 
Хавонинг чанг билан ифодаланганлик даражасини аниклаш учун АФА 
фильтрлари кулланилади. Хозирги вактда санитария техникаси хавони 
тозалайдиган турли курилмаларга эга. Кандай курилмалардан фойдаланиши 
чангнинг таснифига, гурухига боглик: 1-жуда йирик дисперсланган чанг; 2- 
йирик дисперсли чанг (пахта чанги); 3-уртача дисперсли чанг; 4-майда 
дисперсли чанг (ипакчилик ва тукимачилик сохасидаги чанг); 5-жуда майда 
дисперсли чанг (цемент ва уй чанги). 

Download 1.21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling