Analizning optik usullari

Spektrning asbob ishlaydigan sohasi (vakuum ultrabinafsha, 
ultrabinafsha va ko’rinuvchi qism, infraqizil soha), chiziqli dispersiyasi, 
ajratib ko’rsata olish kuchi, optik kuchi. 

---

Asbobning chiziqli dispersiyasi deb 

d
dl /
kattalikka aytiladi. Bu 
yerda, 
dl
– 
to’lqin uzunliklari 

va 


d

bo’lgan spektr chiziqlarining 
asbobning fokal tekisligidagi tasvirlari orasidagi masofa (millimetrlarda). 
Amalda ko’pincha, teskari chiziqli dispersiya 
dl
d /

ishlatiladi va u 
A/mm yoki nm/mm larda ifodalanadi. Asbobning dispersiyasi qancha 
yuqori bo’lsa, spektr chiziqlari orasidagi masofa shuncha katta bo’ladi, bu 
esa o’z navbatida spektrni sinchiklab o’rganishga imkon beradi. 
Spektral asbobning ajratib ko’rsata olish kuchi deganda uning 
ikkita qo’shni turgan spektr chiziqlarni ajratish qobiliyati tushuniladi. 
Ikkita yaqin joylashgan spektr chiziqlarining o’rtacha qiymati 

ni ular 
orasidagi masofa 


ga nisbatiga spektrometrning ajratib ko’rsata olish 
kuchi R deyiladi. 




/
R
Boshqacha qilib aytganda, R ikkita qo’shni aniq ajralib turgan 
chiziqlar orasidagi eng kichik masofa (to’lqin uzunligi birligida) sifatida 
aniqlanishi mumkin. 
Spektrometrning yorug’lik kuchi uning yorug’likni to’plash va 
o’tkazish qobiliyatini xarakterlaydi. Optik sistemaning yorug’lik kuchi 
nisbiy tirqish deb ataladigan 
f
D /
 kattalik bilan xarakterlanadi, bu yerda, 
D 
–
yorug’lik to’plovchi linzaning (rasmdagi 5 linza, obyektiv) diametri f 
– 
uning fokus masofasi. 
Spektral asbobning bu uchala kattaligi orasida quyidagi bog’lanish 
bor. 



d
dl
f
D
R
nazariy


