Anatomiya 2014. indd

202-rasm. Yelka chigalini hosil bo‘lishi va 
uning tarmoqlari:
1–oldingi narvonsimon mushak; 2–o‘mrov usti 
chuqurchasi; 3–tirsak nervi;
4–bilak hervi; 5–o‘rtadagi nerv; 6–qo‘ltiq osti 
nervi; 7–mushak-teri nervi;
8–yelka chigali; 9–V bo‘yin orqa miya nervi;
10–IV bo‘yin orqa miya nervi.

---

478
Yelka chigalining qisqa tarmoqlari uning o‘mrov usti qismidan 
chiqadi. Ularga quyidagi nervlar kiradi.
1. 
Kurakning orqa nervi orqa narvonsimon va kurakni ko‘ta-
ruvchi mushakning o‘rtasidan orqaga o‘tib, kurakni ko‘taruvchi 
va rombsimon mushaklarni innervatsiya qiladi.
2.
 Ko‘krakning uzun nervi pastga tomon yelka chigalining or-
qasidan yo‘nalib, lateral ko‘krak arteriyasi bilan oldingi tishsi-
mon mu shakni tashqi yuzasida yotadi va uni innervatsiya qiladi. 
3. 
O‘mrov osti nervi o‘mrov osti arteriyasining oldidan o‘z no-
midagi mushakga boradi.
4. 
Kurak usti nervi orqa tomonga yo‘nalib, shu nomli arte-
riya bilan kurak o‘ymasidan kurak o‘tkir qirrasi ustidagi chuqur-
chaga, so‘ngra akromionni aylanib o‘tib, kurakning o‘tkir qirrasi 
osti chuqurchasiga o‘tadi. Bu nerv kurak qirrasi ustidagi va kurak 
qirrasi ostidagi mushaklarni, shuninjdek, yelka bo‘g‘imi xaltasini 
innervatsiya qiladi.
5. 
Kurak osti nervi kurak osti mushagini oldidan yo‘nalib, o‘z 
nomidagi va katta yumaloq mushakni innervatsiya qiladi.
6. 
Ko‘krakning orqa nervi kurakning lateral chekkasi bo‘ylab 
orqaning serbar mushagiga boradi va uni innervatsiya qiladi.
7. 
Lateral va medial ko‘krak nervlari oldinga tomon yo‘nalib, 
katta (medial) va kichik ko‘krak (lateral) mushaklarini innerva-
tsiya qiladi.
8. 
Qo‘ltiq osti nervi to‘rt tomonli teshikdan o‘tadi. Yelka 
suyagi xirurgik bo‘ynini orqasidan aylanib o‘tib, harakatlantiruv-
chi tarmoq lari deltasimon, kichik yumaloq mushaklarni, sezuvchi 
tarmoqlari yelka bo‘ 
g‘imi xaltasini innervatsiya qiladi. Uning 
oxirgi tarmog‘i yelka terisining ustki lateral nervi yelkaning late-
ral sohasi terisini innervatsiya qiladi.
Yelka chigalining uzun tarmoqlari, uning o‘mrov osti qismidan 
chiqadi. Lateral dastadan mushak-teri nervi va o‘rtadagi nervning 
lateral ildizi, medial dastadan tirsak nervi, o‘rtadagi nervning me-
dial ildizi, yelka terisianing medial nervi va bilak terisining medial 
nervi, orqa dastadan qo‘ltiq osti va bilak nervlari chiqadi.
1.