Anatomiya 2014. indd

Qorinning ko‘ndalang mushagi (m. transversus abdomi-
nis)
 uchinchi qavatni hosil qilib tolalari orqadan oldinga va me-
dial tomonga gorizontal yo‘nalgan bo‘ladi. Uning tolalari oltita 
pastki qovurg‘alardan, ko‘krak-bel fassiyasining chuqur qatlami-
dan, yonbosh suyagi qirrasining ichki labi oldingi yarmidan va 
chov boylamining lateral 1/3 qismidan boshlanib, keng aponev-
rozi qarama-qarshi mu shak aponevrozi bilan birikib, qorinning 
oq chizig‘ini hosil qilishda ishtirok etadi. 
Faoliyati: qorin bosimini oshiradi, qovurg‘alarni oldinga, o‘rta 
chi ziqqa tortadi. 
Qorinning old devorida qorinning to‘g‘ri mushagi va pirami-
dasimon mushak joylashgan. 
1. 
Qorinning to‘g‘ri mushagi (m. rectus abdominis) qorin-
ning oq chi zig‘ini ikki tomonida bo‘ylamasiga yo‘nalgan uzun 
tasmasimon mu shak. U qov qirrasi va qov simfizidan ikki pay bi-
lan boshlanib, yuqo riga yo‘naladi va biroz kengayib, xanjarsimon 
o‘siqchaning oldingi yuza si, V–VII qovurg‘alar tog‘ayiga birika-
di. Bu mushak tolalari 3–4 yerida ko‘ndalang yo‘nalgan mushak 
qorinchalari orasidagi paylar
bilan bo‘linadi. Buning natijasida 
mushakning ayrim qismlari alohida qisqarishi mumkin. 
Faoliyati: umurtqa pog‘onasini bukadi, qovurg‘alarni pastga 
tortadi. 
2. 
Piramidasimon mushak (m. pyramidalis) uchburchak shakli-
da bo‘lib, qorinning to‘g‘ri mushagini pastki qismi oldida yota-
di. Bu mu shak qov qirrasidan boshlanib, tolalari pastdan yuqori-
ga yo‘naladi va qorinning oq chizig‘iga birikadi.
Faoliyati: qorinning oq chizig‘ini taranglaydi. 
Qorinning orqa devorida 
belning kvadrat mushagi (m. qua-
dratus lumborum) yotadi. U
bel umurtqalari ko‘ndalang o‘siq-

---

159
chalarining yon tomonida yotadi. Yonbosh suyagi qirrasi, yon-
bosh-bel boylami,
pastki bel umurtqalarining ko‘ndalang o‘siq-
chalaridan boshlanib, XII qovurg‘aning pastki qirrasi va ustki bel 
umurtqalarining ko‘ndalang o‘siqchalariga birikadi.
Faoliyati: ikki tomonlama qisqarganida umurtqa pog‘onasini 
tik tutsa, bir tomonlama qisqarganida uni o‘z tomoniga, XII qo-
vurg‘ani pastga tortadi.