Anatomiya yangi indd

Yuqori darajali jismoniy mashqlar ta’sirida muskullardagi 

o‘zgarishlar

og‘ir jismoniy mashqdan so‘ng muskulning tiklanishi uchun 

yetarli dam olish vaqti ajratilishi lozim. Agar imkoniyatdan ortiq 

darajada mashqlar bajarilishi davom etsa, zo‘riqish hajmi ortib bor-

sa, sportchida o‘zi sezmaydigan mikrotravmalar hosil bo‘ladi. Agar 

travmalar o‘z vaqtida davolanmasa, suyak va suyak usti pardasida 

morfologik o‘zgarishlar paydo bo‘ladi. Muskullarning zo‘riqishi 

muskul tizimida degenerativ-destruktiv o‘zgarishlar rivojlanadi va 

bu o‘zgarishlar muskul xususiyatlarining tiklanishiga salbiy ta'sir 

ko‘rsatadi. Organizmda surunkali charchash yuzaga keladi.

Har qanday jismoniy mashqlarning bajarilishidan avval tana-

ning a’zolari va tizimlari tayyorgarlik davrini o‘tishi lozim. Jis-

moniy mashqlarning bajarilishiga birdaniga kirishmasdan, balki 

tayyorgarlik davrini o‘tish lozim. Tayyorgarlik davridan so‘ng oddiy 

elementlardan tashkil topgan harakatlar bajariladi, so‘ng mashqlar 

murakkablashtirib boriladi. Tayyorgarlik davrida faqat muskullar 

qizishi sodir bo‘lmasdan, balki qon aylanishi, nafas olish va boshqa 

sistemalar faoliyati asta-sekin ortib boradi.

53

IV