Andijon Mashinasozlik instituti Elektrotexnika fakulteti eee yo'nalish talabasidan

Inson qanchalik aqlli bo‘lsa, tili qanchalik boy bo‘lsa, uni shunchalik yaxshi biladi, his qiladi. Inson o‘z tilini qanchalik chuqur va to‘liq o‘rgansa, shunchalik aqlli va dono bo‘ladi. Til - Rabbiy unga qo'ygan azaliy aql va donolikning va avlodlarning keyingi hayotining saqlovchisi.

O'z tilining chuqurligiga kirish har doim chet tilining nozik tomonlariga kirishdan ko'ra osonroq va tabiiyroqdir. Jamiyat g‘oya, qonun va tamoyillarsiz yashamaydi, ular esa, o‘z navbatida, tilsiz yashamaydi. Asosiy g'oyalar, tamoyillar, ular va dunyo o'rtasidagi aloqalar yig'indisi - bu falsafa.

Ushbu asosiy g'oyalar va tamoyillar to'plami, albatta, tilda mavjud. Har bir tilda ma'lum bir xalqning hayot falsafasi mavjud. Til o‘z-o‘zidan hayot falsafasi bo‘libgina qolmay, balki uning turli konseptual birliklarida o‘ziga xos falsafiy va diniy vahiylarni, tamoyil va g‘oyalarni ham o‘z ichiga olishi mumkin.

3.O'zbek tilining lug'at boyligi

O‘zbek tili ham dunyodagi lug‘at tarkibi boy tillar qatoriga kiradi. O‘zbek tilining davlat tili huquqiga ega bo‘lishi bilan uning ijtimoiy vazifasi yanada kengaydi. Bu esa o‘zbek tilining rivojlanishiga, lug‘at tarkibining yanada boyishiga, sayqal topishiga keng imkoniyat yaratadi.

O‘zbek xalqi o‘zining ko‘p asrlik tarixida boshqa xalqlar bilan iqtisodiy, madaniy va siyosiy aloqada bo‘lganligi tufayli uning lug‘at tarkibiga boshqa tillardan ko‘plab so‘zlar o‘zlashgan. O‘zbek tili lug‘at tarkibidagi so‘zlarni uning o‘z leksik qatlami va o‘zlashgan qatlamlarga bo‘lish mumkin.

O‘zbek tilining o‘z leksik qatlamiga umumturkiy so‘zlar va o‘zbek tilining o‘zigagina tegishli bo‘lgan so‘zlar kiradi. Bu qatlam lug‘at tarkibining oltmish foizdan ko‘prog‘ini tashkil etadi. Fors-tojik, arab va rus tillari o‘zbek tiliga ko‘proq ta’sir etgan tillar hisoblanadi.

Umumiy olganda, bu tillar va ular orqali boshqa tillardan o‘zlashgan so‘zlar o‘zbek tili lug‘at tarkibining o‘ttiz-o‘ttiz besh foizini tashkil etadi. So‘zlar bir yoki birdan ortiq ma’nolarga ega bo‘lishi mumkin.