Annotatsiya ushbu ma’ruza matnda, mavzular haqida tushuncha, ularning tasnifi, dori preparatlarining yangi avlodlari, tibbiyot amaliyotida eng ko’p qo’llaniladigan xillari haqida axborot berilgan

Qo’shimcha adabiyotlar ro’yxati 
1.“Bemorlarni uyda va shifoxonada parvarish qilish”. Toshkent, Ibn Sino 2003yil
2.Елинов Н.П. «Рецептура для медицинских сестер и фельдшеров». Toshkent.
Ibn Sino, 1990 yil
Internet saytlari: 
www.histolchuvashia.com
www.ziyo.net
www.google.ru

---

MAVZU: GIJJALARGA QARSHI DORI VOSITALARI BEZGAKKA QARSHI 
VOSITALAR. 
Reja: 
1.
Bezgakka qarshi vositalarning qo’llanilishi.
2.
Amyobalarga qarshi vositalarning qo’llanilishi.
3.
Viruslarga qarshi vositalarning qo’llanilishi.
4.
Gijjalarga qarshi vositalar.

Tayanch iboralar. 
Bezgak-
bir hujayrali parazit, bezgak plazmodiysi qo’zg’atadigan yuqumli kasallik
Trixomomonoz
- Ayollar qini, siydik yo’llari, erkaklar siydik chiqarish kanali, urug’
pufak chalarida bo’ladigan kasallik
Dermatomikoz
- teri zamburug’li infeksiyalari
Trixofitiya-
Sochlar zamburug’li infeksiyalari
Onixomikoz
- tirnoqlar zamburugli zararlanishi
Gelmintoz
- Parazitik chuvalchanglar qo’zg’atadigan kasallik
Blastoma
- xavfli o’sma

Gijjalarni ichakda va boshqa tana a'zolarida bo`lishi har xil xastaliklarga olib kеladi:

kamqonlik, tananing ozib kеtishi, toshma toshishi, allеrgiya holati, asab tizimining
buzilishi, qabziyat, avitaminoz va hakozolar shular jumlasidan.
Gеlmintoz hozirgi vaqtda ayniqsa tropik iqlimlik mamlakatlarda juda kеng tarqalgan
xastalik. Uni butunlay yo`qotish va davo qilish sog`liqni saqlash tashkilotlari uchun katta
muammo bo`lib qolmoqda. Gеlmintlar ko`p hujayralik tеkinxo`r jonivorlar bo`lib, ular
asosan uch xil ko`rinishda bo`ladi: dumaloq, yassi gijjalar hamda so`rib oluvchilar.
Dumaloq gеlmintlarga ichak nеmatodalari (askaridalar, ostritsalar, vlasoglavlar), yassi
gijjalarga sistodlar (ho`kiz, cho`chqa va karlik sеpеnlar) kiradi. Trеmatodalar-
tsistosomlar so`rib oluvchilar guruhiga kiradi. Umuman olganda gеlmintlarning turi 160
ga еtadi. Bizning hududda uchraydigan gijjalar turi esa 60 ga yaqin.
Gеlmintlar tanada joylashishiga qarab ikki guruhga bo`linadi: ichakda va ichakdan
tashqarida joylashadigan gijjalar.
Ularni yo`qotishda ishlatiladigan prеparatlarga quyidagi talablar quyiladi: a)
prеparatlarning ta'sir doirasi kеng bo`lishi kеrak, b) prеparatning davo qilish samarasi bir
marta bеrilganida yuqori darajada bo`lishi kеrak, v) prеparatlar bеmorning
tayyorgarligisiz (surgi dorilar, klizma, parxеz va boshqalar) bеrilishi kеrak; g) ular
makroorganizmga zararsiz bo`lishi kеrak. Hozirgi vaqtda antigеlmint prеparatlarining
ko`pchiligi ushbu talablarga javob bеrmaydi. Mazkur dorilar asosan gijjalarning turiga
qarab tanlab ta'sir ko`rsatadi. Shuning uchun ularga davo qilishdan oldin gijjaning turini
aniqlash zarur.
Antigеlmint prеparatlarining ta'sir mеxanizmi quyidagicha: ularning aksariyatlari
gijja mushaklarini bo`shashtiradi, ayrimlari esa aksincha kuchli qisqartiradi. Natijada
gijjalar ichak dеvoriga yopisha olmaydi va najas bilan chiqib kеtadi. Bir qator prеparatlar
gijjalar tanasidagi modda almashinuvini buzadi yoki ularda narkoz holatini kеltirib
chiqaradi. Yana shunday antigеlmintlar borki, ular gijjaning sirtqi qavatini еmirib, ularni
ichakdagi protеolitik fеrmеntlar ta'siriga chidamsiz qilib qo`yadi.