Apparat va dasturiy ta’minot sozlovchisi

Kompyuter tarmoqlarinig afzalliklar va
kamchiliklar
Afzalliklar
Kamchiliklar
Lokal
tarmoq
Bir binoda yoki bir-biriga yaqin
binolarda
joylashgan
kompyuterlarda
o'zaro
axborot
almashish
imkonini
beruvchi
tarmoq
Inretnet bilan aloqasi yo’ q
Minta-
qaviy
tarmoq
Biror
tuman,
viloyat
yoki
respublika
miqyosidagi
kompyuterlarni
o'zida
mujassamlashtirgan tarmoq
Quvvatli
server
bo’lmasa
ishlamaydi
Global
tarmoq
Dunyoning ixtiyoriy davlatidagi
kompyuterlarni
o'zida
birlashtirish imkoniga ega
Provayderda
nosozliklar
bo’lsa ulanib bo’lmaydi
6-ilova 
Elektron tijoratning an’anaviy savdo turlaridan farqini tushuntiring 
Uy ishi 

---

95 
V bob 
20-mavzu 
Elektron tijorat, uni himoyalash muammolari
Elektron pul birligi va xavfsizlik YaN 
O’QUV MASHG’ULOTINING O’QITISH TEXNOLOGIYASI MODELI 
Vaqti – 80 daqiqa 
guruh 2-21 3-21 
sana 
 
Ta’lim oluvchilar soni: 26-30 ta 
O’quv mashg’uloti shakli va 
turi 
Amaliy. Yangi bilimlarni egallash va 
amaliyotga tadbiq etish bo'yicha mashg'ulot 
O’quv mashg’ulotining 
rejasi 
1. Elektron pul birligi . 
2. Elektron pul birligi xavfsizligi
O’quv mashg’ulotining maqsadi: Axborot xavfsizligi fanining mohiyati, 
imkoniyatlari, axborotni himoyalash dasturlari va ulardan kasbiy 
faoliyatda foydalanishga doir bilim va ko’nikmalarini shakllantirish 
O’qitish natijasi 
Elektron pul birligi va xavfsizlikni
o’rganadilar. 
Pedagogik vazifalar: 
1. Elektron pul birligi haqida 
tanishtirish
2. Elektron pul birligi
xavfsizligini tushuntirish 
O’quv faoliyat natijalari: 
1. Elektron pul birligi haqida tanishadilar
2. Elektron pul birligi xavfsizligini 
tushunadilar. 
O’qitish metodlalari 
Bliss so’rov,tushuntirish/ko’rsatma 
berish//namoyish. Ko’rsatish/videousul 
/kitob bilan ishlash//insert 
O’qitish vositalari 
Ma'ruza matnlari, yozuv taxtasi, slaydlar, 
kompyuter, grafikli organayzerlar. 
O’quv faoliyatini tashkil
etish shakli 
Jamoaviy
O’qitish sharoiti 
Maxsus texnik vositalar bilan jihozlangan, 
guruhlarda 
ishlashga 
mo’ljallangan 
xona(onlayn) 
Qayta aloqaning usul va 
vositalari 
Tezkor so’rov, savol-javob,test, misol, va 
mashqlar, bajarilgan o’quv topshiriqlarini
baholash 

---

96 
O’quv mashg’ulotining texnologik xaritasi 
Ish bosqichlari 
va vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O’qituvchi 
Ta’lim oluvchi 
1-O’quv 
mashg’ulotiga 
kirish 
(5 daq) 
Tashkiliy qism: 
1. O’quvchilarni mashg’ulotga tayyorgarligi va
davomatini tekshiradi. 
Mashg’ulotga 
tayyorlanadilar 
2-bosqich. 
Asosiy 
(65 daq) 
Tayanch bilimlarni faollashtirish: 
1.Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi hamda 
o’tilgan mavzu bo’yicha o’quvchilarga savollar 
beradi,ularni baholaydi. 
Maqsad va vazifani belgilanishi: 
2. Mashg’ulotning nomi,rejasi, maqsad va o’qitish 
natijalar bilan tanishtiradi; 
3. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan 
tanishtiradi; 
4. O’quv mashg’ulotlarda o’quv ishlarni baholash 
mezoni va ko’rsatkichlari bilan tanishtiradi(1 -
ilova); 
Talim oluvchilar bilimini faollashtirish : 
5. Bliss so’rov orqali bilimlarni faollashtiradi. 
Yangi o’quv material bayoni: 
6. Nazariy mashg’ulotning rejasi va tuzilishiga 
muvofiq,o’qitish jarayonini tashkil etish bo’yicha 
harakatlar tartibini bayon etadi. 
Asosiy holatlarni yozdiradi: 
Videousul,slaydlarni 
PowerPoint 
tartibida 
namoyish va sharhlash bilan mavzu bo’yicha 
asosiy nazariy holatlarni bayon qiladi( 2 -ilova). 
Yangi o’quv materialini mustahkamlash: 
8. Mustahkamlash uchun amaliy ish beriladi
9. (3-ilova) 
Uy vazifasini 
taqdim 
etadilar.Savollarg
a javob beradilar. 
Mavzu nomi va 
rejasini yozib 
oladilar. 
Diqqat qiladilar. 
Savollarga javob 
beradilar. 
Yozib oladilar. 
Diqqat qiladilar. 
Savollarga javob 
beradilar. 
Topshiriqni 
bajaradilar. 
3-bosqich 
Yakuniy 
(10 daq) 
Mashg’ulot yakuni: 
2. Faol ishtirok etgan o’quvchilarni javoblarini 
izohlab baholaydi va rag’batlantiradi. 
Uyga vazifani berilishi: 
3. Kelgusi mashg’ulotga vazifa va uni bajarish 
yuzasidan yo’riqnoma beradi(4-ilova) 
Baholari bilan 
tanishadilar. 
Topshiriqni yozib 
oladilar. 

---

97 
20-Mavzu : Elektron pul birligi va xavfsizlik Ya.N 
1-ilova 
Tayanch so’z va iboralar: Elektron hujjat , imzo,electron pul … 
Adabiyotlar ro’yxati: «Axborot xavfsizligi» fanidan elektron o’quv 
qo’llanma.2010y;
Ахборот технологияси. Ахборотларни криптографик мухофазаси. 
Маълумотларни шифрлаш алгоритми” Ўзбекистон Давлат стандарти. 
O’zDSt 1105:2006 
O’quvchilarning bilimini baholash mezoni 
T\R 
Mezonlar 
Baho 
1 
Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikirlay olish. Mustaqil mushohada
yuritish.
Amalda qo’llay olish. Mohiyatini tuushunish. Bilish, aytib berish. 
Tasavvurga ega bo’lish. 
5 
2 
Mustaqil mushohada yuritish. Amalda qo’llay olish. Mohiyatini
tuushunish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo’lish. 
4 
3 
Mohiyatini tuushunish. Bilish, Aytib berish. Tasavvurga ega bo’lish. 
3 
4 
Aniq tasavvurga ega emaslik. Bilmaslik. 
2 
Yakuniy nazoratda o’quvchilar bilimini baholash mezoni 
2-Ilova 
3-Ilova 
Amaliy ish: Plastik karta va uning turlarini izohlang,undan foydalanish va 
himoyalashni tushuntiring. 
Berilgan 
testlar soni 
To’gri aniqlangan 
testlar soni 
To’gri aniqlangan 
testlar foizi 
Baho 
25 
14-17 
56-70 
3 
25 
18-21 
71-85 
4 
25 
22-25 
86-100 
5 
Bliss 
so’rov 
savollari 
1. Elektron tijoratni tushuntiring.
2. Elektron tijorat bilan tijorat orasidagi farq nima? 
Mavzuning nazariy qismi 

---

98 
4-ilova
Mustaqil ish: Xavfsizlikka tahdid sabablarini o’rganing va misollar bilan 
tushuntiring
XAVFSIZLIKGA TAXDID 
Maxfiylikni 
buzilishi 
Taxdidni 
yo‘naltirish 
maqsadi 
Butunlikni 
buzilishi 
Murojaat 
qilishni buzilishi 
Kirish 
imkonidan 
foydalanish
Maxfiy 
kanallardan 
foydalanish
Ta’sir 
tamoyili 
Maxfiylikni 
buzilishi 
Maxfiylikni buzilishi 
Ta’sir tamoyili 
Ximoya tizimlarini 
boshqarish xatosi
Aniq tizimlardagi 
xavfsizlik 
siyosatini 
noto‘g‘riligi
Ximoya tizimlarini 
loyixalash xatosi
Kodlashtirish xatosi
Ximoyalashda 
yuzaga keluvchi 
xatolar sababi 
Xujum ob’ektiga 
бевосита таъсир 
Ob’ektga ta’sir 
ko‘rsatuvchi 
xujumlarning 
turlari
Ruxsat etish 
tizimiga ta’sir 
ta’sir 
Tizimga 
to‘laligicha 
Xujum 
qilinadigan 
ob’ektlar 
Tizimdagi 
ob’ektlarga 
Tizimdagi 
sub’ektlarga 
(shaxslarga) 
Ma’lumot uzatish 
kanallariga 
Interaktiv rejim 
Paketli rejim 
Ta’sir turlari 
Shtatli dasturiy 
ta’minotdan foydalangan 
holda 
Ishlab chiqilgan dasturiy 
ta’minotdan foydalangan 
holda 
Ishlatiladigan 
xujum vositalari 
Ob’ekt 
saqlanayotganda 
Xujum ob’ekti 
xolati 
Ob’ekt 
uzatilayotganda 
Ob’ekt qayta 
ishlanayotganda 

---

99