Қарақалпақстан республикасы жазыўшылары

Айымбетов
Қаллы
1908-1973
Кдплы Айымбетов — фольклор ҳәм әдебият изертлеўшиси.
М әденияты м ы зды ц ардақлы азам атлары ны н бири 
Қ. Айымбетовты оньщ көзи тири ўақтында-ақ көпшилик 
жанлы архив деп атайтуғын еди. Ол қарақалпақ аўызеки 
әдебиятынын жетик маманы болды.
Қ. Айымбетов 1908-жылы Шымбай районында Аралбай 
аўылында кәмбағал шацарақта туўылған.
1929- жьшы Төрткүлдеги педагогикалыктехникумды пит-
кереди, соған шекем де балалар үйинде тәрбияшы, халык би- 
лимлендириў тараўларында ислеген. 
.1 
'
1930- 
1933-жыллары Алма-Атадағы казақ педагогикалық 
институтында оқып билим алады.
Туўылған елине келип, илим-изертлеў институтында хыз- 
меткер (1933-1935), Москвада оқыў китаплары баспасында 
рсдакция баслығы (1935-1936) ҳәм бурынғы аўқам Орайлык 
Аткарыў Комитети жанындағы миллий институтынын аспи- 
рантурасында оқыйды (1936-1938), 1938-жылы ўәлаятлықха- 
лық билимлендириў бөлиминин баслығы болып тайынланды, 
Тил ҳәм әдебият илим изертлеў институтында директор( 1938- 
40), ўәлаятлық партия комитетиниц лекторы болып ислей- 
ди (1940-41). 
I
Қ. Айымбетов екинши жәҳән урысыньщ қатнасыўшысы, 
әскерий хызметтен қайтып келгеннен соц (1947-1948) 
Тил ҳәм әдебият институтында директордын орынбасары, 
Каракалпақстан Республикасы Министрлер Кецеси жанында- 
ғы мәденият ислери бойынша Комитеттин баслығы (1948- 
1950), Өзбекстан Республикасы Илимлер Академиясы А.С.- 
Пушкин атындағы тил ҳәм әдебият институтыньщ үлкен или-
12
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

И Й
хызметкери, Нөкис мәмлекетлик педагогикалық инсти- 
^п-га кафедра баслығы (1950-1951), Тил хәм әдебият ин- 
ститутында бөлим баслығы (1951-53) лаўазымларында
иследи-
Қ Айымбетов 1956-жылдан Нөкис педагогикалык ин- 
ститутынын қаракалпақ әдебияты кафедрасын басқарды. Сол 
жылы “ Каракалпак драматургиясы тарийхынын очеркле- 
ри” деген темада кандидатлык диссертациясын, 1965- жылы 
“Каракалпак жыраў-баксыларынын репертуары” деген те- 
мада докторлык диссертациясын жаклады.
1968-жылы профессор илимий атағы берилди.
Илимпаз 20-жыллардан баслап-ак карақалпак әдебияты 
хәм фольклор үлгилерин жыйнаўшылардын бири болды. 
Аяпберген шайырдын шығармаларын жазып алыўға кат- 
насты, “Едиге”, “Алпамыс” (1937) дәстанларын жазып алды 
хәм Москвада бастырып шығарды.
К.. Айымбетовтын “Халык даналығы” (1968) “Каракал- 
пак фольклоры” (1977) “ Кдракалпак драматургиясы^тарий- 
хынын очерклери” (1963) “Өткен күнлерден елеслер” (1972) 
“Кыйлы-қыйлы кылўалар” (1960), “ Карақалпак накыл-ма- 
қаллары” (1978) китаплары хәм мектеплер ушын “Үлкенлер 
ушын сабаклык” (1929) “Әдебият хрестоматиясы” мийнет- 
лери баспадан шықты.
К. Айымбетов Мольердин “Скапеннин хийлеси” (1939) 
К. Симоновтын “ Рус мәселеси” (1947) А. Сафроновтын 
“Москва характери” (1948) А. Островскийдин Жарлылык 
айып емес” (1936) Р. Тагордын “Ганга кызы” шығармала- 
рын қаракалпақтилине аўдарды.
Фольклоршы-алым “Карақалпакстан Республикасына 
мийнети сицген мәдениятхызметкери” (1957), “Кдракалпак- 
стан Республикасына мийнети синген илим ғайраткери 
(1958), деген ҳүрметли атакдарға ийе, “Хүрмет белгиси ор- 
Дени, жаўынгерлик медальлары, Өзбекстан хәм Карақал- 
пақстан Республикасы Жоқарғы Кенесинин Хүрмет жар- 
лыклары менен сыйлыкданған.
Қ. Айымбетов 1934-жылдан Жазыўшылар аўкамынын 
ағзасы.