Aristotel axloqni mustaqil falsafiy fanga aylantirdi

2. Etika


.1 Etika tushunchasi

Shaxs fe'l-atvorining fazilatlari yig'indisini bilimning maxsus predmeti sifatida belgilash va fanning ushbu bilimini ta'kidlash uchun Aristotel "axloq" atamasini kiritdi.

Etika (yunoncha «ethos» — odat, odat) — axloq va axloq haqidagi falsafiy tadqiq. Dastlab, etos so'zining ma'nosi qo'shma turar joy va umumiy yotoqxona tomonidan yaratilgan qoidalar, jamiyatni birlashtiruvchi, individuallik va tajovuzkorlikni engib o'tadigan me'yorlar edi. Jamiyat rivojlanib borgani sari vijdon, mehr-oqibat, do‘stlik, hayot mazmuni, fidoyilik va hokazolarni o‘rganish bu ma’noga qo‘shiladi.
2/7 sahifa
Aristotelning axloqshunoslikning rivojlanishidagi xizmatlari nihoyatda katta: u bu fanga nom berdi, u birinchi maxsus axloqiy asar "Nikomaxga etika" ning egasidir, u birinchi navbatda axloqning mustaqilligi muammosini qo'ydi, chuqur, sintetik asoslarni qurdi. axloq nazariyasi. Aristotelning axloqiy nazariyasi rivojlangan mantiqiy tahlil, muammolarni oqilona tushunish va ularni empirik tasdiqlash usulining birligi, axloqiy aks ettirishning ijtimoiy yo'nalishi (axloq va siyosat o'rtasidagi munosabatlar), amaliy, amaliy yo'nalishga yo'naltirilganligi bilan tavsiflanadi. axloqiy nazariyaning ahamiyati.
Aristotelning fikriga ko'ra, "barcha mulohaza yuritish yo faoliyatga yoki ijodga, yoki spekulyativga qaratilgan ...". Demak, tafakkur orqali inson o‘z harakatlarida to‘g‘ri tanlov qiladi, baxtga erishishga, axloqiy idealni hayotga tatbiq etishga intiladi.
Aristotel ijod va harakat bir xil narsa emasligini ta'kidlaydi. Harakatlar inson bilan, uning faoliyati bilan, erkin tanlash bilan, fuqarolarning umumiy axloqiy va huquqiy normalari bilan uzviy bog'liq bo'lib, ijod san'at asarlarini yaratishga qaratilgan.
Shaxsning axloqiy faoliyati o'ziga, uning qobiliyatlarini, ma'naviy-axloqiy kuchlarini rivojlantirishga, hayotini yaxshilashga, hayot mazmuni va maqsadini ro'yobga chiqarishga qaratilgan. Erkin iroda bilan bog'liq bo'lgan faoliyat sohasida inson xatti-harakati va turmush tarzini o'zining axloqiy idealiga, nima bo'lishi kerak va nima, yaxshilik va yomonlik haqidagi qarashlar va tushunchalarga mos keladi. Bu faylasuf va fanning predmetini belgilab bergan va uni axloq deb atagan.