Aristotel axloqni mustaqil falsafiy fanga aylantirdi

3.3 Axloqiy ta’limotlarning zamonaviy axloq uchun ahamiyati

Zamonaviy jamiyatning axloq muammolariga noto'g'ri munosabati (mavzuning ahamiyatiga to'g'ri kelmasligi) akademik axloqiy intizom bilan qanday bog'liqligimiz bilan ko'rsatilishi mumkin.

Bizning ta'limimizda axloqqa qanday o'rin berilgan, hammamiz bilamiz.
U eng yaxshi holatda ixtisoslashtirilgan gumanitar fakultetlarda chuqur o‘rganiladi, so‘ngra nazariy material sifatida, keyingi o‘quv va ilmiy faoliyat uchun mavzu sifatida o‘rganiladi, lekin inson hayotidagi birinchi qo‘llanma sifatida umuman o‘rganilmaydi.
“Etika” so‘zi esa “odob” so‘zining paydo bo‘lishi ham bejiz emas – “yorliq”. Odob - bu dunyoviy odamning yorlig'i, lekin umuman olganda, yuksak axloqli, yaxshi inson emas.
Shunday qilib, falsafaning asosiy fanlari triadasining bir qismi bo'lgan axloq fani "normativ" bo'lib qolgan holda, yaxshilik va yomonlik masalalarini tadqiq qilishga va oliy adolatning kelib chiqishini izlashga chaqiriladi. - "ilmiy qonunlarsiz fan" oxir-oqibat dunyoviy jamiyatning xizmatkoriga aylandi ...
Keling, "axloqiy me'yoriylik" nimani anglatishini ko'rsataylik. Go'yo bizni ma'lum bir texnologik jarayonni boshqarish bilan tanishtirishgan va bizga jarayonning o'zi printsipini tushuntirmasdan uni boshqarish normalari taqdim etilgan. Shu bilan birga, agar biz ushbu me'yorlarni buzsak nima bo'lishi haqida juda noaniq tasavvurga ega bo'lamiz. Biz bu jarayonning natijalarini, uning "tayyor mahsulotini" deyarli ko'rmaymiz yoki juda buzilgan shaklda ko'rmaymiz. Bular. biz texnologik jarayonning tamoyillarini ham, bu jarayonning maqsadini ham bilmas edik. Bundan tashqari, bizga bitta me'yoriy hujjatlar to'plami emas, balki ularning to'liq to'plami beriladi: o'zingiz uchun tanlang - qaysi qoidalar sizga yaqinroq ko'rinadi, ulardan foydalaning.
Bu misoldagi jarayonning “yakun mahsuloti” insonning o‘zi va uning jamiyati ekanligi aniq. Bunday “boshqaruv” natijasi ham tushunarli va bashorat qilish mumkin...
Tan olishimiz kerakki, zamonaviy odob-axloqni o'rganishda biz haqiqatda axloqiy sohadagi qonunlarni emas, balki ulardan, ta'bir joiz bo'lsa, "o'lik"larni o'rganmoqdamiz. Biz inson va jamiyat hayotiy jarayonlarining butun sababiy zanjirini ko'rmaymiz, lekin biz haqiqiy dinamik jarayondan uni ozmi-ko'pmi ishonchli aks ettiruvchi statik rasmni tortib olamiz. Bu "normativlik" degani.
Keling, biz boshlagan savolga qaytaylik. Agar biror kishi nima uchun axloqli bo'lishi kerakligini so'rasa, zamonaviy axloq tushunarli javob bermaydi. Ammo agar u tabiatning mexanizmlarini aniq ko'ra olsa va ular o'z-o'zini yo'q qiladigan axloqsiz odamlarga nisbatan qanday ishlashini tushuntira olsa, bu savol o'z-o'zidan yo'qoladi.

Xulosa

Aristotelning doimiy xizmatlari - bu ilm-fanni yaratish, uni axloq deb atagan. Yunon mutafakkirlari orasida birinchi marta irodani axloqning asosiga aylantirgan. Arastu materiyadan xoli tafakkurni dunyodagi oliy tamoyil – iloh deb hisoblagan. Garchi inson ilohiy hayot darajasiga hech qachon erisha olmasa-da, baribir, qo'lidan kelganicha, unga ideal sifatida intilishi kerak. Bu idealning ma'qullanishi Aristotelga, bir tomondan, borlikka asoslangan realistik axloqni yaratishga imkon berdi, ya'ni. hayotning o'zidan olingan me'yor va tamoyillar, uning haqiqatda nima ekanligi va boshqa tomondan, idealdan mahrum bo'lmagan axloq. Aristotelning axloqiy ta'limoti ruhiga ko'ra, insonning farovonligi uning aql-idrokiga, uzoqni ko'ra bilishiga bog'liq. Aristotel ilmni (aqlni) axloqdan ustun qo'ydi va shu bilan tafakkur hayotini axloqiy idealga aylantirdi.

7/7 sahifa
Aristotel etikasi odamlarning qobiliyatlari, faoliyat shakllari va faoliyat darajasi bo'yicha bir xil emasligidan kelib chiqadi, shuning uchun baxt yoki baxt darajasi har xil va ba'zilar uchun hayot umuman baxtsiz bo'lib chiqishi mumkin. Demak, Aristotel qul baxtli bo'lolmaydi, deb hisoblaydi. U ellinlarning (tabiatan erkin) «varvarlar»dan (tabiatan qullar) «tabiiy» ustunligi nazariyasini ilgari surdi. Aristotel uchun jamiyatdan tashqaridagi shaxs yo xudo yoki hayvondir.Lekin qullar fuqarolik huquqlaridan mahrum bo'lgan begona, begona element bo'lganligi sababli, ma'lum bo'lishicha, qullar go'yo odamlar emas, qul esa qul bo'lib qoladi. erkinlikka erishgandan keyingina odam.
Aristotelning axloqi va siyosati xuddi shu savolni - inson uchun turli jihatlarda mavjud bo'lgan baxtga erishish uchun fazilatlarni tarbiyalash va ezgulik bilan yashash odatlarini shakllantirish masalasini o'rganadi: birinchisi - shaxsning tabiati jihatlarida, ikkinchisi - fuqarolarning ijtimoiy-siyosiy hayoti nuqtai nazaridan. Solih turmush tarzi va xulq-atvorni tarbiyalash uchun faqat axloqning o'zi etarli emas. Bizga majburlash kuchiga ega bo‘lgan ko‘proq qonunlar kerak. Shuning uchun Aristotel "jamoat e'tibori (ta'limga) qonunlar tufayli, yaxshi e'tibor esa hurmatli qonunlar tufayli paydo bo'ladi", deb ta'kidlaydi.
Zamonaviylik, bir tomondan, etikaning nisbiylashuviga (nigilizm), ikkinchi tomondan, axloqiy sohaning kengayishiga olib keladi: yaxshilik tushunchasi tabiat bilan munosabatlarga (biotsentrik etika) va ilmiy tajribalarga (bioetika) taalluqlidir. .
Feminizm to'lqinida etika gender talqinini oldi: mavhum insoniylik yoki insonparvarlik o'rniga (tanqid "inson o'limi" postmodern tushunchasida o'zining apogeyiga etgan) fazilatlarni erkaklik va ayollik qarama-qarshiligiga ko'ra guruhlash mumkin.

Adabiyotlar ro'yxati

1) Aleksandr Nikonov "Maymunlarni yangilash"

2) Drobnitskiy O.G. Axloq tushunchasi. M., 1974 yil.
) Vikipediya (veb-sayt)
) Spirkin A.G., Falsafa: Darslik, 2-nashr, M., 2001, s. 111.
)F.X. Kessidi Aristotelning axloqiy yozuvlari 1983 yil
Truemoral.ru
Diqqat!
Ushbu sahifada ko'rib chiqish uchun ish matni mavjud bo'lib, unda normal formatlash, rasmlar va jadvallar bo'lmasligi mumkin. Ishni yuklab
olishda siz to'liq hujjat olasiz.
Elementlar