СН3СООН СН3СОО- + Р NН4+ NН3 + Р НСО3- СО32- +Р АI(Н2О)63+ АI(Н2О)5ОН2+ +Р Н3О+ Н2О +Р Н2О НО- + Р Протон олувчи ва берувчи заррачалар амфипротлар (Н2О, НСО3- ва бошқалар) дейилади. Заррачаларнинг протонга донорлик хусусияти қанчалик кучли бўлса, у шунчалик кучли кислота ва у билан боғланган асос шунчалик кучсиз асос ҳисобланади. Кислота ёки асоснинг абсолют кучини (1) тенгламага мос равишдаги мувозанат константаси характерлайди. Бироқ протонлар оз бўлсада сезиларли миқдорда эритмада эркин ҳолатда мавжуд бўла олмайди, шунинг учун протоннинг кислотадан ажралиш реакцияси ўз-ўзидан бормайди, ҳар доим шу кислота билан боғланган асосга нисбатан кучлироқ бўлган асосга, яъни бошқа заррачага протон ўтказиш ҳолати рўй беради. Ҳар доим бир вақтнинг ўзида 2та боғланган жуфтнинг реакцияси боради ва янги кислота, янги асос ҳосил бўлади. - Бироқ протонлар оз бўлсада сезиларли миқдорда эритмада эркин ҳолатда мавжуд бўла олмайди, шунинг учун протоннинг кислотадан ажралиш реакцияси ўз-ўзидан бормайди, ҳар доим шу кислота билан боғланган асосга нисбатан кучлироқ бўлган асосга, яъни бошқа заррачага протон ўтказиш ҳолати рўй беради. Ҳар доим бир вақтнинг ўзида 2та боғланган жуфтнинг реакцияси боради ва янги кислота, янги асос ҳосил бўлади.
Кисл.1 асос.1 +Р асос.2 +Р кисл.2. Кисл.1+ асос.2 асос.1+ кисл.2. - Боғланган жуфт ролини эритмада иштирок этаётган қандайдир бошқа модда ва эритувчининг ўзи ҳам ўйнаши мумкин.
- Сув эритувчи сифатида протон бериши ва олиши ҳам мумкин:
Н2О Р +ОН-; Н2О +Р Н3О+ Агар сувда эритилган модда,сув молекуласига нисбатан кучлироқ протонга донор хоссасига эга бўлса, у ҳолда эритилган модда сувли эритмада кислота хоссасини намоён қилади. Агар сувда эритилган моддада сув молекуласига нисбатан протонга донорлик хусусияти кучсизроқ бўлса, у ҳолда эритилган модда сувли эритмада асос хоссасини намоён қилади: СН3СООН +Н2О СН3СОО- +Н3О+ (3)
Do'stlaringiz bilan baham: |
