Asosiy adabiyotlar Glushkov G. I. I dr.«Iziskaniya I proektirovanie aerodromov»

FAN: AERODROMLARNI LOYIHALASH, QURISH VA EKSPLUATATSIYA QILISH
MAVZU: UCHISH MAYDONINING RELEFIGA BO‘LGAN TALABLAR
FAN O’QITUVCHISI: ABDULLAYEV XURSHIDBEK DILSHODBEK O’G’LI - ASSISTENT
Asosiy adabiyotlar

• Glushkov G.I. i dr.«Iziskaniya i proektirovanie aerodromov» M.: Transport, 1992, 616 s.
• «Iziskaniya i proektirovanie aerodromov». Spravochnik./pod red.G.I. Glushkova -M.: Transport, 1990.
• Ashford N., Rayt PX “Proektiovaniya aerodromov” M:Transport, 1992 y.
• S.I. Xolmuxamedov, R.J. Xakimova, “Aerodromlarni qidirish va loyihalash” Darslik, Toshkent, 2012 y.

Qo’shimcha adabiyotlar

• QMQ 2.05.08-97 “Aerodromlar” Toshkent, 1998.
• QMQ 3.06.06-07 “Aerodromlar” Toshkent, 2007
• “Aerodromlarni loyihalash asoslari” fanidan ma`ruza matni. T., 2021 y.
• Airport Design and Operation 3rd Revised edition / Antonin Kazda, Robert E. Caves / 2015
• Airport Engineering: Planning, Design and Development of 21st Century Airports 4th Edition / Norman J. Ashford, Saleh Mumayiz, Paul H. Wright / 2011
• Airport Planning & Management, Seventh Edition 7th Edition / Seth Young, Alexander Wells / 2019
• АВИАЦИОННЫЕ ПРАВИЛА РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН «НОРМЫ ГОДНОСТИ К ЭКСПЛУАТАЦИИ АЭРОДРОМОВ ГРАЖДАНСКОЙ И ЭКСПЕРИМЕНТАЛЬНОЙ АВИАЦИИ РЕСПУБЛИКИ УЗБЕКИСТАН» (АП РУз-153)/ 2010

MAVZUNI O’ZLASHTIRISH UCHUN TAVSIYA ETILGAN ADABIYOTLAR RO‘YHATI

MAVZU REJASI

• 1. Vertikal rejalashni loyihalash haqida umumiy tushunchalar.
• 2. Aerodrom yuzasi rel’efiga talablar.
• 3. Rel’efni tasvirlash va aerodromning vertikal rejasini loyihalash usullari.

Tayanch so‘zlar va iboralar:
Vertikal rejalashtirish, maqsad, rel`ef, tasniflar, aerodrom elementlari, talablar, rel`efni tasvirlash, uslublar.
Vertikal rejalashni loyihalash haqida umumiy tushunchalar.
Yer yuzasida cho‘qqilar (tizmalar-suvbo‘lgichlar), tepaliklar, jarliklar (taloveglar), o‘rkachlar, chuqurliklar bo‘lsa HK lari uchishi va qo‘nishiga yaramaydi, shuning uchun rel’efni tuzatish talab etiladi. HK lari uchun qulay va xavfsiz quchish-qo‘nish imkonini beradigan gorizontal yuza hosil qilish uchun juda ko‘p yer qazish ishlarini bajarish kerak, bu esa ko‘p kuch va mablag‘ talab qiladi.
Bunday tekis yuza suv chetlatish ishlariga noqulay. Shuning uchun uchish maydoni qandaydir darajada nishablik ham bo‘lishi lozim, shunda HK lari xavfsiz uchadi, qo‘nadi, rullanadi, oqava suvlar ham yaxshi chiqib ketadi. Bunday loyihalash uchun vertikal rejalash masalalarini suv chetlatish tizimi bilan birga hal qilish kerak.
Aerodrom rel’efining asosiy tavsiflari quyidagilar:

• yuzaning o‘rtacha nishabligi ;
• yuzaning xususiy nishabligi - i ;
• yuzaning siniqligi - ;
• loyihalash qadami - a;
• yuzaning egrilik radiusi - R;
• ko‘rinish masafoasi .

Uchastkaning profil bo‘ylab o‘rtacha nishabligi deb uchastkaning boshi va oxirining raqam belgilari farqi ni uning uzunligiga nisbatiga aytiladi.