Atirgul navlarini yetishtirish

ATIRGUL ZARARKUNANDALARI VA KASALLIKLARIGA K,ARSHI KURASH
Uzbekistonda ko`paytirish uchun tavsiya k^ilingan atirgullar zararkunanda va kasalliklar bilan kam zararlanadi. SHu sababli atirgullarga tushadigan barcha zararkunanda va kasalliklar ustida emas, balki keng tarkalganlari ustida tuxtaymiz.
Zamburug` kasalliklaridan biri — bel yoki soxta unshudring kasalligi bo`lib Shpaerotheca pannosa rosae, cor, zamburug`idan kelib chi^adi. U ba^or va yoz ser- yomgir kelganda paydo bo`ladi. Zararlangan barglarni 0^ pupanak bosadi, tez burishib ^oladi, ^uriydi va tukilib ketadi. Zararlanish natijasida tup juda kuch- sizlanib k^oladi. Zamburug` gul pustlogi, novda va kur- taklarda ^ishlaydi. Pernedian va chirmovu^ atirgullar gruppasiga kiruvchi zich o`sadigan va barglari yaltirok; navlar unshudring kasalligiga chidamli ^isob- lanadi. Zamburug` kasalligiga ^arshi kurashishning eng yaxshi tadbiri ikki ^ism oltingugurtga bir i^hcm DDT sushib changlashdir. Gullar ana shunday aralashma bilan erta ba^orda bir marta, yozda ikki-uch marta va kech kuzda, tuplarni kumishdan oldin, albatta, bir marta changlanishi kerak.
Keng tar^algan zararkunandalardan biri atirgul shirasidir (Siphonophora rosae). U sishda tuxum ^uyib, ba^orda barglarda paydo bula boshlaydi. Dastlabki va^tlarda shira ^urtchalari juda mayda, yashil yoki k>o- ramtir rangda bo`ladi, ularni kuz bilan kurish juda ^iyin. Tez orada ular ^anotsiz va anchagina yirik ^urt- larga aylanadi. Bu ^urtlar urchimasdanok; ko`p nael beradi, yangi naeli tezda ^ashoratga aylanadi. Agar o`simlikka tushgan shira tezda yu^otilmasa, u butun tupni ^oplab olib, barglar va novdalarga keladigav sharbatni suradi. ^ujayradagi sharbatning yu^olishi natijasida o`simlik juda kucheizlanib soladi, barg-
lari va yosh novdalari bujmayadi. O`simlik g`unchalari va gullari normal rivojlana olmaydi. Gul tubida shi- raning paydo bulganini dastlab tupga chumolilar ur- malab solganidan paysash mumkin. SHiraga sarshi eng yaxshi chora 1 litr suvga 0,5 grammdan tiofos solib pur- kashdir. Agar o`simliklar unshudring kasalligiga sar- shi oltingugurt kukuni va DDT aralashmasi bilan mun- tazam dorilansa, shira fatsat kuklam juda seryomgir kelgan yili paydo bulishi mumkin. Kuklam seryomgir bulmaganda DDT sepilgan atirgullarda shira paydo bulmaydi.
yoz issits va suruts kelganda ba’zi navlarga urgim- chakkana (Tetranychus urticae) ^ujum silishi mumkin. Ular bargning ostki yumshots sismini kemiradi, nati- jada barg sargayib soladi va tukilib ketadi. Urgim- chakkanaga tiofos bilan (shiraga sarshi ishlatiladi- gan dozada) kurash olib boriladi. Tukilgan barglar kuydirib tashlanishi kerak.
Ba’zi yillarda atirgullarning g`uncha va gullariga tillatso`ngiz (Cetonia aurata) ^am katta zarar etkazadi. Ular juda ochkuz bo`lib, agar uz vatstida oldi olinmasa atirgullarni butunlay nobud silishi mumkin. Tilla- so`ngizlarni yutsotish chorasi — ularni erta tongda, kechsurun (suyosh botgandan keyin) sul bilan terib olishdir.

Atirgul navlarini etishtirish
Atirgullarning gulzorlarda ustiriladigan eng yaxshi xillari

ATIRGUL 1
ATIRGULLARNING GULZORDA O`STIRILADIGAN ENG YAXSHI XILLARI VA NAVLARI 5

Tarjimon B. SHonazarov Redaktor R. Sodirova Texredaktor A. Baxtiyorov Korrektor S. Nazarova
Terishga berildi 6/III 1965 y. Bosishga ruxsat etnldi 14/1V 1965 y. Formati 84xYU81/zo Bos l 1,5. SHart. bos. l. 2,52. Nashr. l. 2,08 f 2 vkl. Tiraji 20000. Indeks f(Jx „Uzbekiston“ nashriyoti. Toshkent, Navoiy kuchasi, 30. SHartnoma № 7—65.
FzSSR Ministrlar Soveti Davlat Mat- buot komitetining Ixtisoslashtirilgan z^arf teruv fabrikasida tayyorlangan matritsadan 3-bosmaxonasida bosildi Toshkent, Leningrad kuchasi, 15. Zakaz YA» 418 BaXosi 8 t.

3. 
   r as m. Sestra Larisa — choy duragay atirguli.
   

3. 
   ra s m. Edel — choy duragay atirguli.
   

6-r as m. UzSSR Fanlar Akademiyasining botanika borida seleksiya yo`li bilan yaratilgan seyanets № 1 — poliant atirguli.

8’r a s m. Red Pinokkio — floribund atirguli.

1