Аудит ва сифат назоратининг халқаро стандартлари: I қисм

Тадбиркорлик субъектининг рискни баҳолаш жараёни
12. Тадбиркорлик субъектининг рискни баҳолаш жараёни раҳбарият 
унинг молиявий инструментлардан фойдаланишидан юзага 
келадиган бизнес рискларини қандай аниқлашини, жумладан 
раҳбарият қандай тарзда рискларнинг жиддийлигини баҳолашини, 
уларнинг содир бўлиш эҳтимолига баҳо беришини ва уларни 
бошқариш юзасидан чораларни қабул қилишини ташкил этиш учун 
мавжуд бўлади. 
13. Тадбиркорлик субъектининг рискни баҳолаш жараёни раҳбарият 
рискларнинг бошқарилишини қандай аниқлаши учун асосни 
шакллантиради. Рискни баҳолаш жараёнлари қуйидагиларни 
таъминлайдиган мақсадга эга бўлади: 
(a) 
раҳбарият молиявий инструмент билан шуғулланишдан 
олдин молиявий инструментга хос рискларни, жумладан 
битимни тузишнинг мақсади ва унинг тузилишини (масалан, 
тадбиркорлик субъектининг молиявий инструмент 
фаолиятларининг иқтисодиёти ва бизнес мақсадини) 
тушунади; 
(б) 
раҳбарият муайян молиявий инструментлар билан боғлиқ 
рискларга мос етарли даражада тегишли текширишни амалга 
оширади; 
(в) 
раҳбарият бозор шароитлари тадбиркорлик субъектининг 
дучорликларига қандай таъсир этишини тушуниш учун 
тадбиркорлик субъектининг жорий позицияларини 
мониторинг қилади; 
(г) 
раҳбарият зарур бўлганда ва обрўга хос рискни бошқаришда 
риск дучорлигини камайтириш ёки ўзгартириш бўйича 
жорий этилган тартиб-таомилларга эгадир; ва 
МОЛИЯВИЙ ИНСТРУМЕНТЛАРНИ АУДИТДАН ЎТКАЗИШДА МАХСУС ЖИҲАТЛАР 
ХААИ 1000 ИЛОВА 
тадбиркорлик субъектига ўзининг риск иштаҳасини аниқлашда ва 
муайян молиявий инструментларга инвестиция қилиш белгиланган 
мақсадларга эришишини кўриб чиқишда кўмак беради. 
Инсон ресурси сиёсатлари ва амалиётлари
9. 
Тадбиркорлик субъектлари асосий ходимлардан, ҳам фронт-офис 
ҳам бэк-офис ходимларидан уларнинг хизмат вазифаларидан 
мажбурий меҳнат таътили олишни талаб этадиган сиёсатларни 
ташкил этиши мумкин. Назоратнинг бундай туридан 
фирибгарликни олдини олиш ва аниқлаш воситаси сифатида, 
айниқса агарда савдо фаолиятлари билан шуғулланадиган ходимлар 
сохта савдоларни яратаётганда ёки нотўғри тарзда битимларни қайд 
қилаётганда, фойдаланиш мумкин. 
Хизмат ташкилотларидан фойдаланиш
10. Тадбиркорлик субъектлари молиявий инструментларнинг сотиб 
олинишини ёки сотувини амалга ошириш, тадбиркорлик субъекти 
учун битимларнинг қайдларини сақлаш ёки молиявий 
инструментларни баҳолаш учун хизмат ташкилотларидан (масалан 
актив бошқарувчилари) фойдаланиши ҳам мумкин. Айрим 
тадбиркорлик субъектлари эгалик қилинаётган молиявий 
инструментлар бўйича ҳисобот асосини таъминлашда ушбу хизмат 
ташкилотларига таяниши мумкин. Бироқ, агарда раҳбарият хизмат 
ташкилотида жорий этилган назоратлар бўйича тушунчага эга 
бўлмаса, аудитор ушбу хизмат ташкилотидаги назоратларга ишониш 
учун етарлича тегишли аудиторлик далилини олиш имконига эга 
бўлмаслиги мумкин. АХС 402
1
га қаранг, қайсики тадбиркорлик 
субъекти бир ёки бир неча хизмат ташкилотларининг хизматларидан 
фойдаланган пайтда етарлича тегишли аудиторлик далилига эга 
бўлиш бўйича аудиторга нисбатан талабларни белгилайди. 
11. Хизмат кўрсатиш ташкилотларидан фойдаланиш молиявий 
инструментлар бўйича назорат муҳитини мустаҳкамлаши ёки 
сустлаштириши мумкин. Масалан, хизмат ташкилотининг ходимлари 
тадбиркорлик субъектининг раҳбариятига нисбатан молиявий 
1
АХС 402, Хизмат кўрсатувчи ташкилот хизматларидан фойдаланадиган тадбиркорлик 
субъектлари аудитини ўтказиш жиҳатлари 

---

АУ
ДИТ
1367
МОЛИЯВИЙ ИНСТРУМЕНТЛАРНИ АУДИТДАН ЎТКАЗИШДА МАХСУС ЖИҲАТЛАР 
ХААИ 1000 ИЛОВА 
инструментлар бўйича кўпроқ тажрибага эга бўлиши мумкин ёки 
молиявий ҳисобот бўйича кўпроқ мустаҳкам бўлган ички назоратга эга 
бўлиши мумкин. Хизмат ташкилотидан фойдаланиш вазифаларнинг 
юқори даражада ажратилишига имкон бериши ҳам мумкин. Бошқа 
томондан, хизмат ташкилоти суст назорат муҳитига эга бўлиши 
мумкин.