Auditimi publik 1 kontrolli I lartë I shtetit

Nr.4
2013
Nr.4
2013
Tiranë, 2013
seria : botime KLSH-02/2013/12

AUDITIMI PUBLIK
1
KONTROLLI I LARTË I SHTETIT
Experentia mutua omnibus prodest
REVISTË KATËRMUJORE
kërkimore shkencore informative
Shqip Anglisht
Nr. 4/2013, Tiranë
Janar Prill
seria : botime KLSH 02/2013/12
Tiranë,2013
AUDITIMI PUBLIK

seria : botime KLSH-02/2013/12
Tiranë, 2013
Shtypur në Shtypshkronjën KRISTALINA-KH
Laprakë, Tiranë
Titulli:
AUDITIMI PUBLIK Nr. 4
Redaktoi: Bedri Çoku
Art Desig: Fatos Çoçoli

AUDITIMI PUBLIK
3
ALBANIAN SUPREME AUDIT INSTITUTION ALSAI
Experentia mutua omnibus prodest
EVERY FOUR MONTHS MAGAZINE
of research, science and information
in Albanian and in English
No. 4/2013, Tirana
January – April
Series : Publications ALSAI 02/2013/12
PUBLIC AUDIT

AUDITIMI PUBLIK
5
BORDI SHKENCOR
Dr. Bujar Leskaj, Kryetar i KLSh
Kryetar
Prof. Dr. Omer Stringa Profesor, Fakulteti i Ekonomisë (UT) (Kryeredaktor)
Anëtar
Prof. Dr. Jorgji Bollano, Kryetar i Këshillit Kombëtar të Kontabilistëve
Anëtar
Prof. Dr. Ardian Nuni,
Anëtar i Gjykatës së Lartë
Anëtar
Prof. Dr. Sotiraq Dhamo, Përgjegjës i Departamentit të Kontabilitetit FE (UT)
Anëtar
Prof. Dr. Aurela Anastasi, Akademik, Fakulteti i Drejtësisë (UT)
Anëtar
Prof. Dr. Argita Berisha, Profesor, Fakulteti i Drejtësisë (UT)
Anëtar
Prof. Dr. Lindita Lati, Kryetare e Autoritetit të Konkurrencës
Anëtar
Prof. Dr. Tonin Kola, Profesor, Fakulteti i Ekonomisë (UT)
Anëtar
Prof. Asoc. Dr. Edlira Luçi, Përgjegjës i Departamentit të Financës FE (UT)
Anëtar
Prof.As.Dr. CPA Hysen Çela, Managing Partner,nH EuroConsult sh.p.k.
Anëtar
Prof. As.Dr. Flutura Kola, Profesor, Fakulteti i Drejtësisë (UT)
Anëtar
Prof.As.Dr. Manjola Naço, Petagoge, Fakulteti i Ekonomisë (UT)
Anëtar
Gjon Ndreja Ekspert
Anëtar
SEKRETARIATI
1. Fatos Çoçoli
Koordinator
2. Dr. Adriatik Kotorri
Sekretar Kolegjiumi
3. Dr. Reinald Muça
Redaktor
4. Ermal Yzeiraj
Redaktor
5. Dr. Edvin Stefani
Redaktor

Adresa e
Kontrolli i
Bulevardi “
Tiranë Tel.
Web site: w
E mail:
rev
I NDER
Ky është
parë të
shndërru
auditimi
jurisprud
Ndër  ak
kontabili
kontribu
Karapici
Dr. Man
Dr. Rein
Ndjehem
personali
të Poloni
Recai A
SIGMA,
Jeni  të
private,
një  çësh
omnibus
Duke ju
Me resp
Kryetar
Dr. Buja
redaksisë
Lartë i Shtetit
“ Dëshmorët e
/ Fax. 04/ 2284
www.klsh.org.
[e-mail]
ERUAR LEXU
të numri i katër
vitit 2012, Re
ruar  në  një  for
it  publik,  të  sj
dencës  të vend
kademikët  dhe
litetit, por edhe
utet  në  Revistë
ci, Prof. Dr. Lin
njola Naço,  Pr
inald Muça.
mi  të  nderuar
litetet e larta t
nisë (NIK), z. J
Akyel,  Auditues
, z. Joop Vrolijk
ftuar  të  publ
akademikë,  p
htjeje  të  caktu
s prodest (nga e
u uruar lexim t
pekt,  
r i Bordit të Re
jar Leskaj
Kombit”, nr. 3
485, Tel. 04/ 2
al,
rg.al,
klsh@kls
UES !
ërt i Revistës k
evista kristalizoi
rum  të  ideve,
sjella  nga  pers
dit dhe të huaj
e  specialistët 
e në shkencat e
të  për  tri  num
indita Lati, Pro
Prof. As. Dr. In
që  Revistën  t
të auditimit sup
Jacek Jezierski
si  i  Përgjithsh
jk, etj. 
likoni  punimet
profesionistë të
uar  me  interes
eksperienca e p
të këndshëm, 
evistës 
3,
51267
sh.org.al
,
bles
katërmujore “Au
oi karakterin e
gjetjeve,  opini
sonalitete  të  k
ja.
e  njohur  të  v
e tjera që lidh
mrat  e  parë  të
of. As. Dr. Hys
ngrid Shuli, Pr
tonë  e  kanë  p
uprem evropian,
ki, Presidenti i
hëm  i  Kosovës,
t    dhe  opinion
pavarur, si dh
s  publik,  bazua
përbashkët përf
[e-mail].a
uditimi Publik
saj kërkimor,
ioneve,  vrojtime
kontabilitetit,  fi
vendit  në  shk
en ngushtë me
të  Prof.  Dr.  J
ysen Çela, Prof.
rof. Dr. Sazan
përshëndetur  dh
, si Presidenti
Gjykatës së Ll
  z.  Lars  Lage
net  Tuaja  si  sp
he çdo i interes
uar  në  moton 
fitojnë të gjithë)
AUDITIMI
al
” që Ju ofrojmë
shkencor dhe i
eve  dhe  studim
financave  publik
kencën  e  finan
e auditimin sup
Jorgji  Bollano,
f  Dr. Luljeta M
Guri, Dr. Adr
dhe  kanë  ofruar
i Zyrës Komb
logarive të Turq
ge  Olofsson,  Kës
pecialistë  të  en
suar që gjen m
e  INTOSAI  “E
ë)”. 
PUBLIK
7
ë. Në tre numr
 informativ, duk
meve  në  fushë
ike,  auditimit
ncave  publike
prem,  përmen
Prof.  Dr.  Vjo
Minxhozi, Prof.
driatik Kotorri,
r  opinionet  e 
bëtare të Auditi
qisë, Prof. As.
ëshilltari  i  Lar
nteve  publike
me vend trajtimi
“Experentia  mu
rat e
ke u
ën  e
dhe
dhe
ndim
Vjollca
As.
dhe
tyre
timit
Dr.
rtë  i
dhe
min e
utua

AUDITIMI PUBLIK
9
PËRMBAJTJA
Titulli
AUTORI
FAQE
Editorial: Performanca e KLSH 2012, drejt
një institucioni modern suprem auditimi
publik
Dr. Bujar Leskaj
Roli i Institucioneve Supreme të Auditimit
në zhvillimin e menaxhimit të Financave
Publike
Fjala përshëndetëse e Presidentit
të TCA, Prof. As. Dr. Recai AKYEL në
Konferenca e IV të përbashkët
EUROSAI/ARABOSAI
Përshtati : Irena Islami
Kontrolli i Lartë i Shtetit
INTOSAI
Simpoziumi i 22 të
Dr.Josef Moser, Sekretar i
Përgjithshëm i INTOSAI
Auditimi dhe Këshillimi nga Institucionet
Supreme
të
Auditimit:
Risqet
dhe
mundësitë
Përshtati : Irena Islami
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Përgjegjësitë
e
Autoriteteve
Supreme
Publike që burojnë nga sfidat e Rezolutës
së Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve
të Bashkuara, A/66/209, 22 Dhjetor 2011
Fjala
përshëndetëse
e
Zv/Presidentit të NIK, z. Wojciek
Kutyla në Konferenca e IV të
përbashkët EUROSAI/ARABOSAI
Përshtati : Dalina Demi
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Optimizimi i dinamikes së burimeve, bazë
e politikes kombëtare
Akademik Prof.Dr Skënder Osmani
Fakulteti Gjeologji Miniera
Universiteti Politeknik
Edukimi profesional, një domosdoshmëri
në vijimësi
Prof. Dr. Jorgji Bollano, Kryetar i
Këshillit Kombëtar te Kontabilitetit
Prof. As.Dr. Hysen Çela
Kryetar i Këshillit Drejtues të IEKA
Çështje të kontraktimit dhe prokurimit të
organizatave jo fitimprurëse për
shërbimet sociale
Akademik Prof.Dr. Aurela Anastasi
Fakulteti i Drejtësisë
Universiteti Shtetëror i Tiranës
Analiza e pasqyrave financiare
Prof. Dr. Halit Xhafa
Anëtar i Këshillit Mbikqyrës të
Bankës së Shqipërisë

AUDITIMI PUBLIK
10
Kontabiliteti për marrëveshjet
koncensionare sipas standardeve
ndërkombëtare te kontabilitetit për
sektorin publik
Prof. As.Dr. Hysen Çela
Kryetar i Këshillit Drejtues te IEKA
Acca. Kleidi Kodra
“Price Waterhouse and Coopers”,
Shqipëri
Analiza kosto përfitim në vlerësimin
e investimeve publike
Prof.As.Dr. Manjola Naço
Msc. Blerta Zilja
Universiteti i Tiranës
Fakulteti Ekonomik
Auditimi i integritetit
Fatos Çoçoli
Irena Islami
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Realizimi i suksesshëm i Projekteve të
Binjakëzimit për Institucionet Supreme të
Auditimit
Përshtati : Marvin Karalli
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Intervistimi : Një aftësi thelbësore
komunikimi për audituesit e SAI t
Nicholas M.Zacchea
Përshtati : Alkida Llakaj
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Roli i SAI ve në ruajtjen e stabilitetit
financiar
Përshtati : Redina Karapici
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Info nga vendi
Aktivitete të KLSH së (Janar– prill
2013)
Info nga INTOSAI
Konkluzionet dhe rekomandimet e
Simpoziumit të 22 të të INTOSAI it
Përgatiten : Irena Islami
Keida Muca
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Deklarata e Baku së
Miratuar
në
Konferencën
e
IV
të
përbashkët EUROSAI/ARABOSAI, mbajtur
në Azerbajxhan.
Përgatiti : Dalina Demi
Kontrolli i Lartë i Shtetit
“Qarkore nr.74” mbi takimin e 63 të të
Bordit Drejtues të INTOSAI it, zhvilluar në
datat 20 21 nëntor 2012, në Kinë
Përshtati : Dëshira Huqi
Kontrolli i Lartë i Shtetit
Gjykata Franceze e Llogarive
Profil
Zyra Kombëtare e Auditimit te Bullgarisë
Profil
Zyra e Auditimit të Shtetit të Maqedonisë
Profil
Zyra e Auditimit te Institucioneve e
Bosnjës dhe Hercegovinës
Profil

AUDITIMI PUBLIK
11
CONTENT
Title
AUTHOR
PAGE
Editorial: The ALSAI Performance in 2012,
towards a modern public audit institution
Dr. Bujar Leskaj
The Role of Supreme Audit Institutions in
developing Public Financial Management
Speech by TCA President, Prof. As.
Dr.
Recai
AKYEL
in
the
IV
EUROSAI/ARABOSAI Conference
INTOSAI
22nd Symposium
Audit and Counselling by Supreme Audit
Institutions: Opportunities and Risks.
Dr.Josef Moser, Secretary General
of INTOSAI
Responsibilities of Supreme Public
Authorities arising from challenges of UN
General Assembly Resolution, A/66/209,
22 december 2011
Speech by Vc/President of NIK, Mr.
Wojciek
Kutyla
in
the
IV
EUROSAI/ARABOSAI Conference
Optimization of the dynamic resources
a national policy pillar
Academician Prof.Dr. Skënder
Osmani
Faculty of Geology Mine
Polytechnic University
Professional education, an ongoing
necessity
Prof. Dr. Jorgji Bollano, Chairman
of National Accounting Council
Prof. As.Dr. Hysen Çela
Chairman of IEKA’s Executive
Board
"Issues of Contracting and Procurement of
Social Services for Non Profit
Organizations."
Academician Prof.Dr. Aurela
Anastasi
Faculty of Law
University of Tirana
Analysis of Financial Statements
Prof. Dr. Halit Xhafa
Member of BoA’s Supervisory
Board
Accounting for concession agreements
Prof. As.Dr. Hysen Çela
Chairman of IEKA’s Executive

AUDITIMI PUBLIK
12
under international accounting standards
for the public sector
Board
Acca. Kleidi Kodra
“Price Waterhouse and Coopers”,
Albania
Cost Benefit Analysis in the public
investments evaluation
Prof.As.Dr. Manjola Naço
Msc. Blerta Zilja
University of Tirana
Faculty of Economy
Governance Integrity and SAI
Fatos Çoçoli
Irena Islami
ALSAI
Making SAI’s Twinning Projects successful
Practice Guide
Interviewing : An essential communication
skill for SAI’s auditors
International Journal of
Government Auditing, Nicholas
M.Zacchea
The Role of SAI in maintaining financial
stability
INTOSAI Journal
Events and activities of AL SAI during
January– April 2013
INFO
INTOSAI
The 63rd meeting of the INTOSAI
Governing Board
INFO
Court of Accounts of France
Profile
Bulgarian National Audit Office
Profile
State Audit Office of the Former
Yugoslavian Republic of Macedonia
Profile
Audit Office of the Institutions of BIH
Profile

13
Nr.4, Janar Prill 2013
PERFORMANCA E KLSH 2012
DREJT NJË INSTITUCIONI MODERN
AUDITIMI PUBLIK
nga Dr. BUJAR LESKAJ*
Si institucioni më i lartë i auditimit të
jashtëm publik, pra si SAI (“Supreme
Audit Institution” Institucioni Suprem i
Auditimit),
kemi
shumë
palë
të
interesuara në realizimin e misionit
tonë: qytetarët, Kuvendin, njësitë e
audituara, qeverinë dhe organizatat e
shoqërisë civile. Besimi i palëve të
interesuara tek ne si SAI do të thotë
besim i Kuvendit dhe qytetarëve, në
përgjithësi, për rezultatet tona në
drejtim
të
auditimit
të
financave
publike. Është e rëndësishme që puna e
KLSH
të
mbetet
profesionale,
e
besueshme dhe e dobishme për palët e
interesuara, në rradhë të parë për
qytetarët dhe Kuvendin.
Raporti Vjetor i Performancës i KLSH për
vitin
2012
është
një
përgjigje
e
rëndësishme drejtuar qytetarëve dhe
Kuvendit, një llogaridhënie e plotë dhe
e përgjegjshme ndaj pritshmërive të
palëve
të
interesit.
Ky
raport
përqendrohet në veçanti në mënyrën se
si unë si Kryetar i kam shfrytëzuar gjatë
vitit të kaluar burimet njerëzore dhe
financiare që Kuvendi më ka besuar. Ai
përmbledh rezultatet që KLSH ka arritur
gjatë 2012 ës, duke i krahasuar me ato
të një viti të mëparshëm buxhetor.
Drejtimet
strategjike
të
thelluara
krijojnë mundësi të reja për ne si KLSH
dhe palët tona kryesore të interesit,
legjislativin dhe ekzekutivin. Ndryshimet
e miratuara vitet e fundit në kornizën
ligjore
për
menaxhimin
financiar
reflektojnë zotimin për të zhvilluar
ekonomicitetin,
efektivitetin
dhe
eficiencën në përdorimin e resurseve
dhe ofrimin e shërbimeve tek qytetarët.
Zbatimi dhe auditimi i kësaj kornize të
re ligjore në një mënyrë transparente
dhe të përgjegjshme është sfidë për të
gjithë ne në KLSH.
Pavarësia është një parakusht që një
auditim i jashtëm publik të funksionojë
Besimi i palëve të interesuara tek ne si SAI do të thotë besim i Kuvendit dhe
qytetarëve, në përgjithësi, për rezultatet tona në drejtim të auditimit të financave
publike. Është e rëndësishme që puna e KLSH të mbetet profesionale, e besueshme
dhe e dobishme për palët e interesuara, në rradhë të parë për qytetarët dhe
Kuvendin.

AUDITIMI PUBLIK
Performanca e Klsh 2012
drejt një Institucioni Modern Auditimi Publik
AUDITIMI PUBLIK
14
mirë. Një kornizë e re ligjore për KLSH
është dorëzuar tashmë në Kuvendin e
Shqipërisë. Një nga përparësitë e mija
për vitet në vijim është të garantoj që
kjo kornizë, e cila është në pajtim me
standardet
INTOSAI
të
pranuara
ndërkombëtarisht, do të zbatohet si
duhet, kur të miratohet nga Kuvendi i
Shqipërisë. Kjo reflektohet në punën
tonë, si dhe në marrëveshjet e arritura
me partnerët aktualë dhe ata të rinj, të
cilët do të na ndihmojnë për këtë në të
ardhmen, mbi bazën e motos së
INTOSAI
“Experentia mutua Omnibus
prodest” (Nga eksperienca e përbashkët
përfitojnë të gjithë)
Sipas mendimit tim, mund të them se i
kemi përdorur mirë mjetet që Kuvendi
na i ka vënë në dispozicion në formën e
burimeve
financiare.
Cilësia
dhe
mbulimi i auditimit, ashtu si dhe ndikimi
i punës sonë po përmirësohen në
mënyrë të vazhdueshme.
Shpresojmë që ky Raport të kontribuojë
jo vetëm në forcimin e llogaridhënies
tonë,
por
edhe
në
rritjen
e
ndërgjegjësimit
të
qytetarëve
dhe
Kuvendit për dobinë e auditimeve të
KLSH dhe rolin e pazëvendësueshëm
parandalues
ndaj
korrupsionit
dhe
mashtrimit financiar që institucioni
luan, duke shtuar mirëkuptimin dhe
mbështetjen e Kuvendit dhe qytetarëve
për të përballuar sfidat tona.
Gjatë vitit të kaluar kemi punuar të
zbatojmë rekomandimin e Kuvendit, të
shprehur në Rezolutën e tij datë 26 prill
2012 për “Kryerjen e kontrolleve ndaj
përdorimit të fondeve të Buxhetit të
Shtetit, si dhe fondeve të projekteve të
financuara nga BE ja e nga institucionet
financiare
ndërkombëtare
me
objektivitet, profesionalizëm, cilësi dhe
efektivitet të lartë”.
Gjykojmë se e kemi zbatuar atë, duke
realizuar gjatë 2012 ës 177 auditime
nga 153 të planifikuara dhe duke
përfunduar plotësisht 158 auditime.
Këto auditime janë zhvilluar në 40
institucione qendrore, në 64 njësi
vendore, 12 drejtori dhe degë tatimesh
e doganash, 12 shoqëri anonime dhe
me kapital të përbashkët, 11 njësi dhe
projekte me financim të huaj, 11 njësi
të administrimit dhe rregjistrimit të
pronës dhe 8 institucione të mbrojtjes
së mjedisit (shih grafikun më poshtë).

KLSH
Dr. Bujar Leskaj
15
Nr.4, Janar Prill 2013
Transparenca dhe llogaridhënia janë dy
parime kryesore të qeverisjes së mirë
në sektorin publik dhe përgjegjësia jonë
si SAI, është që të kontribuojmë në
transparencën dhe llogaridhënien e
menaxhimit të fondeve publike. Këtë
kontribut e kemi pasur në fokus të çdo
auditimi të kryer.
Çështja më e rëndësishme për ne ka
qenë të sigurojmë dhe mbajmë një
profesionalizëm dhe cilësi të lartë në
aktivitetet e auditimit dhe ta ruajmë
këtë cilësi, në mënyrë që të drejtohemi
nga shembujt e mirë.
Si institucion i auditimit të jashtëm, jemi
përpjekur t’u përmbahemi standardeve
të cilësisë
dhe në të njëjtën kohë audituesit tanë
janë treguar të pavarur, objektivë, të
paanshëm, me skepticizëm profesional
dhe ndjenjë llogaridhënie ndaj publikut.
Gjatë auditimeve të kryera në vitin 2012
(me periudhë 2 3 vjeçare aktiviteti të
njësisë që auditohet), kemi vërejtur
parregullsi dhe shkelje financiare në të
ardhurat
e
mbledhura
dhe
në
shpenzimet
e
kryera
nga
njësitë
publike të audituara, institucione të
Pushtetit Qendror dhe Vendor, me
dëm ndaj Buxhetit të Shtetit në
shumën 13,522,392,000 lekë, ose 97.3
milionë euro.
KLSH ka rekomanduar që kjo shumë të
zhdëmtohet në masën 100 përqind
(shih grafikun më poshtë).

AUDITIMI PUBLIK
Performanca e Klsh 2012
drejt një Institucioni Modern Auditimi Publik
AUDITIMI PUBLIK
16
Në totalin e dëmit ekonomik
të
konstatuar, subjekti AlbPetrol Sh.a. ka
68 përqind të tij, ndërsa KESH Sh.a. 18
përqind (shih grafikun më poshtë).
Gjithashtu, kemi zbuluar shkelje të
disiplinës financiare me ndikim negativ
në perfomancën e subjekteve të
audituara, në shumën e përgjithshme
1,842,998,000 lekë, ose 13.2 milionë
euro.
Në totalin e shkeljeve të disiplinës
financiare
me
ndikim
negativ
në
perfomancë, shkeljet në koncesionet e
dhëna nga Ministria e Ekonomisë,
Tregtisë dhe Energjitikës përbëjnë 60.4
përqind.
Shkeljet
financiare
janë
vërejtur
kryesisht në prokurimet publike, në
shitjen dhe dhënien me qira të pasurisë
shtetërore,
në
urbanistikë,
në
shpenzimet operative, në doganat, në
tatimet e taksat, etj.
Në
zbatim
të
rekomandimit
të
Rezolutës së Kuvendit për “Konsolidimin
e bashkëpunimit me
Kuvendin
dhe
Këshillin e Ministrave për përmirësimin
e akteve ligjore e nënligjore, veçanërisht
të ligjit për Kontrollin e Lartë të Shtetit,
përmirësimin e administrimit të vlerave
materiale e monetare dhe rritjen e
shkallës së zbatimit të rekomandimeve
të institucionit”, kemi sjellë në vitin
2012
gjithsej
58
propozime
për
përmirësim të legjislacionit, përfshi dhe
kërkesën
për
një
ndryshim
në
Kushtetutë, nga të cilat 25 janë zbatuar
tashmë, ndërsa 16 janë në proces
zbatimi. Kemi rekomanduar 2,194 masa
organizative, nga të cilat janë zbatuar
1,659 ose 76 përqind e tyre dhe kemi
rekomanduar 1,221 masa disiplinore
dhe administrative, nga të cilat 860 ose
70 përqind janë realizuar që gjatë vitit
2012(shih grafikun më poshtë).

KLSH
Dr. Bujar Leskaj
17
Nr.4, Janar Prill 2013
Duhet të pohojmë se ndërsa në
përmbushjen e rekomandimeve tona
për
përmirësime
ligjore,
masat
organizative,
ato
disiplinore
dhe
administrative
kemi nivel
të
mirë
zbatueshmërie, masat për largime nga
puna të punonjësve të gjetur me
shkelje, veçanërisht të drejtuesve të
rangut të lartë, janë në nivel mjaft të
ulët (kemi propozuar 120 largime nga
puna dhe vetëm 53 janë kryer).
Ky nivel i ulët ka ardhur nga serioziteti i
pakët
i
njësive
të
audituara
në
ndëshkimin e shkelësve të ligjit brenda
stafit të tyre, veçanërisht kur bëhet fjalë
për shkelës të nivelit të lartë.
Na del një detyrë e rëndësishme për
vitin 2013 që të ngremë në një nivel të
pranueshëm këtë tregues shumë të
rëndësishëm për formimin e kulturës së
ndëshkueshmërisë
në
administratën
publike(shih grafikun më poshtë).

AUDITIMI PUBLIK
Performanca e Klsh 2012
drejt një Institucioni Modern Auditimi Publik
AUDITIMI PUBLIK