Auditimi publik 1 kontrolli I lartë I shtetit

43
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
vështira dhe me mençuri në këto kohë
të vështira.
Sot, po përballemi me një kohë shumë
të vështirë përsëri. Të gjithë, në të
gjithë botën. Ne duhet të kemi besim te
qeveritë tona dhe për t'u japim atyre
instrumente e nevojshme për të kaluar
krizën ekonomike. Krizat janë gjithmonë
të dhimbshme dhe të rrezikshme, por
ato shërbejnë gjithashtu si një mundësi
për
të
ndërmarrë
reforma
të
nevojshme,
të
cilat
shpesh
herë
vonohen në periudhat pa krizë.
Në krizë qeveritë priten dhe gjithashtu
lejohen të përdorin mandatin e tyre në
mënyrë energjike dhe vendimtare. Unë
besoj se në këto momente ne jemi më
të
nevojshëm
se
kurrë
për
t’i
kontrolluar ata në punën që po bëjnë.
Ky është një mjedis i ri edhe për vetë
SAI t. Ne nuk duhet të parandalojmë
ose të dekurajojmë qeveritë tona në
veprimtarinë e tyre. Por ne duhet të
vazhdojmë punën tonë, deri sa na është
dhënë një mjet shumë i veçantë që i
përket fushës së kontrollit demokratik,
si dhe njerëzit në vendet tona besojnë
qeverive e tyre edhe për shkak se ata na
besojnë ne dhe besojnë se qeveritë
kontrollohen nga ne, nga Institucionet
Supreme të Auditimit, që e bëjnë punën
e tyre në mënyrë efektive.
Ne jemi mbledhur sot, sepse besojmë
se ekziston një lidhje e pandashme
midis
punës
sonë
efektiv
dhe
menaxhimit të shëndoshë të shteteve
tona. Nuk kam asnjë dyshim në lidhje
me këtë. Uroj që për të gjithë kjo të jetë
konference e frytshme dhe diskutimet
të jenë frymëzuese. Shpresoj që të
largohem nga Baku me më shumë
përvojë të përfituar nga e ju dhe të jem
në gjendje ta përdorë atë në vendin
tim.
Të nderuar Kolegë, Ju falenderoj për
vëmendjen tuaj.
Z. Wojciech Kuty a
Zv/President i Zyrës Supreme të
Auditimit të Polonisë (NIK).
Fjala e mbajtur në konferencën e IV të
EUROSAI ARABOSAI në Baku, Azerbajxhan

Akad. Skënder Osmani
45
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
OPTIMIZIMI I DINAMIKËS SË
BURIMEVE BAZË E POLITIKËS
KOMBËTARE
nga Akad. Prof. Dr. Skënder Osmani,
Abstrakt
Në ketë punim jepen disa konsiderata
mbi optimizimin e burimeve njerëzore,
natyrore,
financiare
etj
dhe
të
proceseve të tyre duke patur parasysh
vendimarjen
në një projekt (ose
politikë).
Në të trajtohen këto çështje :
1. Hyrje
2 Disa probleme të optimizimit të
burimeve.
3 Menaxhimi, strategjia, politika dhe
projekti.
4.Menaxhimi dhe objektet e tij.
5.Ç’duhet bërë?
Në fund jepen disa konkluzione :
Kuptimi dhe reformimi i vendimarrjes
shtetërore dhe civile në planin shkencor
aktualisht mund të jetë problemi më i
rendësishëm kombëtar në optimizimin e
burimeve
njerëzore,
natyrore,
financiare,informacionale etj.
Burimet njerëzore e natyrore jane baza
e strategjisë dhe politikës kombëtare.
Që këtej nevoja e ngritjes së instiucionit
të
strategjisë
kombëtare
nga
institucionet universitare, shkencore të
vendit etj , të bazës kombëtare të të
dhënave , të projekteve etj
Risku i burimeve njerëzore e natyrore
është themelor në optimizimin dhe
realizimin e strategjive e projekteve.
Vlerësimi i tij sipas një norme juridike (
ligji) është domosdoshmëri
.
Në ketë punim jepen disa konsiderata mbi optimizimin e burimeve njerëzore,
natyrore, financiare etj dhe të proceseve të tyre duke patur parasysh vendimarjen
në një projekt (ose politikë).

AUDITIMI PUBLIK
Optimizimi i Dinamikës së Burimeve
Bazë e Politikës Kombëtare
AUDITIMI PUBLIK
46
Menaxhimi është unitet i strategjisë
dhe projektit. Përkufizimet modeste të
objektit, transformimit ( procesit) etj
janë pikënisje për ndërtimin e një teorie
të menaxhimit, e cila deri tani nuk ka
një semantikë të vetme[1],[2 ],[3 ] Është
koha për një zhvillim të ri të teorisë së
menaxhimit,
e
përgatitjes
të
menaxherëve të aftë për drejtimin dhe
zhvillimin e shoqërisë. Dhe kjo erë po
troket në dyert tona.....
Fjalët
kyçe:
burim,
objekt,
transformim,
proces,
optimizim,
menaxhim,
strategji,
politikë
,
transformim, projekt, risk,dixhitalizim.
1.Hyrje.
Shoqëria njerëzore ka një kërkesë të
përjetshme: mirëqenie sa më të lartë.
Kjo
arrihet
nga
studimi,
kërkimi,
vlerësimi,
zhvillimi
dhe
përdorimi
racional
i
të
gjitha
burimeve
njerëzore,natyrore,
mjedisore,të
informacionit, financiare etj . d.m.th.
nga optimizimi i tyre.
Kur
bëhet
fjalë
për
burime
nënkuptojmë individët
njerezorë dhe
të gjitha objektet e tjera
të cilat
përdoren ose do të përdoren nga njeriu
drejtëpërdrejtë ose duke i shfrytëzuar
dhe përpunuar etj. Natyrisht që në to
bën pjesë mjedisi fizik ,mendor (me
intelegjecë
artificiale)
,mjedisi
informacional,
komunikativ
etj.
Dinamika e burimeve është ndryshimi
në kohë i tyre, ndërsa zhvillimi është
ndryshimi pozitiv i gjendjes së tyre.
Optimizimi i dinamikës së burimeve
përfshin përdorimin racional në kohë të
burimeve njerëzore , natyrore, toka,
uji,ajri, energji, naftë , minerale , energji
të rinovueshme , burime bujqësore,
blegtorale,
turistike
etj,
financiare,
informacionit
(
shkollat,
mediat
,
institucionet, komjuterat ,
robotët,
serverat , rrjetat, antenat etj ) etj.
Optimizimi
është
bashkëudhëtar
i
përhershëm i shoqërisë. Ai shfaqet në
çdo qelizë të saj,
në çdo strukturë,
individ, familje, komunitet, organizëm
privat
apo
politik,
klasë,
shkollë,
universitet, firmë, kompani ose njësi
shtetërore, ushtri, polici, diplomaci,
parti, dikaster, shtet apo bashkësi
shtetesh etj., pra kudo dhe kurdoherë,
në çdo aktivitet, dukuri etj.
Optimizimi është një sinonim i jetës
njerëzore,sepse : çdo individ apo familje
kërkon një jetëgjatësi maksimale, një
mirëqenie sa më të lartë, një përdorim
optimal
të
burimeve
natyrore,
ekonomike,
financiare,
arsimore,
kulturore, argëtuese, të burimeve të
informacionit e të komunikimit etj. Në
këtë optimizim risku i çdo objekti ,
gjendje, procesi etj kërkohet të jetë sa
më i vogel. Kur flasim për riskun e
burimeve
kemi
parasysh
riskun
e
burimeve nartyrore , por jo më pak atë
të individit, familjes, komunitetit etj.
2. Disa probleme të optimizimit të
burimeve.
Supozojmë se është dhënë një strukturë
me një numër të fundëm burimesh
njerëzore etj dhe kërkohet të gjendet
një numër optimal i tyre që përcaktohet
nga një funksion qëllimi dhe kushte apo
kritere të dhëna që më pare. Optimizimi
i burimeve lidhte jo vetëm me numrin ,

Akad. Skënder Osmani,
47
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
sasinë kapacitetin etj të tyre por edhe
me cilësinë.
Psh , cila duhet të jetë struktura e
shtetit tonë ( industri, bujqësi, arsim
etj) dhe hierarkia optimale e tij, sa
ministri , qarqe , komuna , fshatra etj
duhet të ketë vendi, cila do të jetë
struktura optimale e tyre, sa
njësi
prodhuese, shërbimi etj duhet të kenë
ato ? Po kështu sa është numri optimal i
vendeve të punës për një investim të
dhënë efektiv apo cili është investimi
optimal për hapjen e nje vendi pune,
apo sa duhet të jetë raporti i individëve
cilesor “ ekselent” , “lojtarët që bëjnë
diferencën “ me personat e tjerë që
luajnë në një lojë me to. Problemet e
optimizimit hasen edhe në strukturat e
bashkëpunimit e të koperimit me
karakter lokal , regjional, me shtetet e
tjerë apo edhe të strukturave më të
mëdha.
Në fushën e arsimit , mund të kërkohet
sa klasa duhet të ketë shkolla apo sa
nxënës duhet të ketë klasa, sa degë
duhet të ketë universiteti, apo sa
universitete duhet të ketë vendi, cili
është numri maksimal i studentëve që
duhet të studiojnë në një degë brenda
ose jashtë etj.
.
Shembuj të ngjashëm edhe në fushën e
“burimeve të tjera natyrore”
etj si
energji , hidrokarbure, miniera bujqësi
etj psh sa janë përmasat më të vogla të
ngastrave
të
kulturave
bujqësore,
blegtorale “poshtë” të cilave prodhimi
është pa efektivitet etj. I njëjti problem
strukturimi ( ndarje) haset edhe në
veprimtari të tjera psh në sa variante do
të duhet të analizohet një projekt
infrastrukturor tuneli, rruge kombëtare,
lokale etj , tubacion nafte apo park
energjitik,etj,.
Në
shumë
projekte
është
i
rëndësishëm” problemi i numrit të
burimeve, provave etj” edhe në aspekte
të tjera , psh në vleresimin e një
vendburimi është tepër e rëndësishme
të përcaktohet
largësia maksimale
ndërmjet provave, kampionëve, puseve
, nga një zonë mineral mbajtëse që
vlerësimi i zones
të mos kalojë një
gabim të dhënë. Po kështu duke
paralelizuar një komunitet njerëzor me
një vendburim mund të ngrihet pyetja :
cili duhet të jetë numri maksimal
i
njerëzve ( “provave”)
që duhet të
konsiderohen
në
zgjidhjen
e
një
problemi të dhënë, psh të vleresimit të
një votimi elektoral, po kështu numri
maksimal i njerëzve në një mbledhje
apo
numri
i
mbledhjeve
për
të
debatuar,
analizuar,
formuluar
një
problem të dhënë etj.?
Ose të kalojmë në një fushë tjetër të
mendimit që ka të bëjë me hartimin e
projekteve inxhinjerike. Në [9] tregohet
që elementi i fundëm është qeliza e
studimit dhe e projektimit të fushave
inxhinjerike,gjeologjike , etj në
një
kuptim më të përgjithshëm edhe të
shumë e shumë fushave të tjera.”
Në elementet e fundme lind problemi i
përcaktimit të përmasave maksimale të
një elementi të fundëm që studimi i një
fushe të jetë efektiv ( praktikisht
optimal ). Kjo shkallë (scaling up) është
një funksion qëllimi që kërkohet të
optimizohet. Në këtë vështrim metoda
e elementeve
të fundme është një
metodë optimizimi e
proceseve që
karakterizojnë
fushat
e
sipërpermendura. Natyrisht ka edhe

AUDITIMI PUBLIK
Optimizimi i Dinamikës së Burimeve
Bazë e Politikës Kombëtare
AUDITIMI PUBLIK
48
shumë metoda të tjera për optimizimin
e burimeve [8].
Po
në
lidhje
me
optimizimin
e
burimeve financiare ç’mund të thuhet?
. Sa herë që bëhet fjalë për optimizimin
e burimeve dhe proceseve si rregull ai
është i lidhur edhe me “optimizimin e
burimeve financiare” Kësisoj në teorinë
e dualitetit provohet që problemi i
maksimizimit të fitimit (prodhimit të
burimeve) është dual me problemin e
minimizimit të kostos.( harxhimit të
burimeve financiare).
Nga kjo pikëpamje mund të flitet për
maksimizim të burimeve pozitive dhe
minimizim
të
burimeve
negative,
pavarësisht nga specifika e tyre, në një
kuptim tjetër të objekteve ku ato bëjnë
pjesë. Në qoftëse ky optimizim nuk
arrihet psh krizat, recesionet, rëniet e
tjera të ekonomisë etj kjo do te thotë
që pikënisja e “keqe” e
këtyre
proceseve perveç të tjerave janë edhe
burimet
(njerëzore
e
natyrore)
,
ndonëse për to mund të mos të flitet në
mënyrë të shtjelluar, siç mund të
ndodhë edhe sot..
Risku i burimeve
Në shoqërinë njerëzore procesi është
elementi
themelor i zhvillimit të saj,
sepse siç dihet ai realizon kalimin
(ndryshimin) e objekteve ( burime ,
inpute etj) nga një gjendje në një tjetër
më
të
përparuar.
Një
proces
kushtëzohet nga faktorë të ndryshëm,
disa mund të jenë të pavarur nga rasti
(deterministik ose të sigurt) ndërsa të
tjerë, të varur nga rasti (stokastik ose të
pasigurtë). Në përgjithësi proceset janë
të rastit ose stokastike , sepse siguria
mund të konsiderohet “një rast”
i
pasigurisë
Risku si masë e një procesi qëe nuk
plotëson kritere të caktuara “pozitive”
(psh kohë jo e mirë, mungesa në
mësime, pasftësia, sëmundja, ndotja,
korrupsioni, përmbytjet, strategjia e
mangët, politika e mbrapshtë, projekti i
dobët , etj etj) , haset në çdo hap të
jetës, pra jeta është ( ka) risk i cili
domosdoshmërisht duhet vlerësuar (në
një mënyrë apo në një tjetër)..
Vlera e çdo veprimtarie dhe risku i
realizimit të saj
janë dy kritere të
domosdoshëm për njehsimin e saj.
Veprimtaria “kërkohet” mundësisht të
jetë optimale dhe me risk minimal pra
kërkohet, një optimizim stokastik. Që
këtej dhe roli i stokastikes në çdo fushë
të dijes, studimit e praktikës , në çdo
projekt
të
zhvillimit
të
shoqërisë
njerëzore,
në
shkencë,
sociologji,
strategji, politikë, energji, inxhinieri,
financë, ekonomi,
bujqësi, mbrojtje
mjedisi, mjeksi etj etj.
Kuptimi i riskut të burimeve natyrore
është një temë e gjerë, për të cilat ka
teori me semantika të ndryshme,
ndërsa më pak për vleresimin e riskut ‘
tru”, njeri , individ, familje, komunitetit
etj, sepse proceset e “ trurit “ janë mjaft
komplekse : mendimet , ndijimet ,
perceptimet, etj.
Në jetën e përditshme bëjmë kujdes që
të komunikojmë optimalisht, me një
informacion kompakt, të mjaftueshëm
e me densitet të lartë informacioni etj
Psh në një bisedë, politike, gazetarie,

Akad. Skënder Osmani,
49
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
shkencore etj, në të cilën diskutohet për
një
problem
,
polirikani,analisti,
kumtuesi etj, përpiqet që problemin ta
paraqesë pastër , kuptueshëm , saktë,
bukur etj pak më ndryshe të formulojë
problemin, të dhënat , mënyrën e
zgjidhjes,
zbatimin,
eventualisht
përgjithësimin etj shkurt ta trajtojë atë
në mënyrëe “optimale” .
Optimizimi i bisedës
nuk nënkupton
zgjatje, teprime mangësi informacioni
etj
e aq më pak të dhëna e
informacione jashtë teme , kalime
pindarike etj sepse askush sot nuk ka
kohë për të humbur në punë, familje e
jashtë saj , përkundrazi kushdo kërkon
që ta fitojë e shfrytëzojë maksimalisht
kohën etj.Shumë i ndjeshëm është në
këtë
aspekt
komunikimi
politik,
propaganda në media, fushatat politike,
elektorale,
zgjedhjet,
fjalimet,
diskutimet në institucione politike etj.
Optimizimi në fushën e komunikimit
është një kërkesë e natyrshme e kohës,
pse jo edhe një rezervë , një investim
“i padukshëm” që domosdoshmërisht
rrit jetëgjatësinë e efektivitetin
e
individit, komunitetit , shoqerisë. Ai
është
“një
integral
me
kufi
të
pacaktuar” që do analizuar e vlerësuar
në çdo fushë të komunikimit njerëzor.
Sot gjithnjë e më tepër po flitet për
riskun e indivdit : për riskun konjitiv:
mendor , njohës, aryetues, ndijues,
perceptues,shëndetësor,
profesional,
komunikues etj. Mendoj se nuk do të
jetë e largët dita kur për vlerësimin e
personalitetit dhe të
procesit njeri (
individ shoqëror) vleresimi i riskut të tij
të jetë kusht i domosdoshëm për tu
vendosur në një pozicion pune.
Çdo burim (njerëzor, natyror, mjedisor
etj) ka dinamikën e tij, psh ai ndryshon
në hapësirë, kohë, po kështu ndryshon
çmimi, efektiviteti, jetëegjatësia etj. Në
këtë dinamikë ndikojnë shumë faktorë
deterministike ose edhe të rastit.
Kuptohet që ndryshimi ( pozitiv apo
negativ) i të gjitha burimeve njerëzore,
natyrore etj është stokastik. Kësisoj
llogaritja e rezervave të një vendburimi
nafte dhe përcaktimi i çmimit të shitjes
së tij janë që të dy procese stokastike (
të rastit)
Në këtë mes, lind natyrshëm pyetja: cili
është risku i rezervave që llogariten,
rsiku i çmimit të kotratës së shitjes ose
rishitjes së tyre, në një plan më të
përgjithshëm, risku
i dinamikës së
rezervave dhe i çmimit në kohë etj. Në
stratetegjinë
e burimeve,
zhvillimit
optimal të burimeve njerëzore dhe
efektiviteti
i
kërkimit,
shfrytëzimit,
përpunimit, konservimit etj të burimeve
natyrore
janë
të
dorës
së
parë.
Natyrisht në strategjinë e burimeve ,
këto të fundit mund dhe duhet të
vlerëesohen me riskun përkatës, shkurt
kjo strategji dhe politika përkatëse
është stokastike.
Nga shembujt e mëesipërm (dhe shumë
e shumë të tjerë) mund të mendohet që
optimizmi është global, ai “ekziston”
kudo dhe është kurdoherë i pranishëm:
në çdo vend e kohë , në çdo ndryshim
dhe reformë etj. Në çdo etapë historike
të zhvillimit të shoqërisë, në çdo sistem
të saj. Madje ,sa herë që shoqëria ka
ndërruar sistemin
shoqëror etj (ose
është bërë një reformë e çfardoshne )
kjo ka ndodhur në radhë të parë e mbi
të gjitha sepse sistemi pasardhës ka
garantuar hapësira, kushte e dinamika

AUDITIMI PUBLIK
Optimizimi i Dinamikës së Burimeve
Bazë e Politikës Kombëtare
AUDITIMI PUBLIK
50
të reja zhvillimi dhe mirëqenie në nivel
më të lartë se ajo ekzistuese, shkurt një
nivel të ri optimal.
Praktikisht kur bëhet fjalë për një
optimizim të burimeve (proceseve)
kemi parasysh bashkësinë e të gjitha
alternativave të mundshme për të
realizuar një qëllim të caktuar optimal
dhe
për
caktimin
e
alternativës
optimale
nga
bashkësia
e
sipërpërmendur , e cila vihet ne jetë
në trajtën e një projekti, ashtu siç do të
tregohet më poshtë.
Më sipër treguam që burimet kanë një
rol
parësor
në
çdo
projekt
që
përcaktohet nga strategjia.
3.
Strategjia,
politika,
projekti,
menaxhimi,
Hartimi dhe zbatimi i projektit ose, në
një plan më të gjerë, menaxhimi i tij
është një aktivitet optimal. Por ç’është
menaxhimi? Në vijim po i përmbahemi
disa përkufizimeve të dhëna nga autori
[18] [14]. :
Menaxhimi është uniteti i strategjisë
me politikën. [8][14].[13],[12][19]
ku strategjia është bashkësia e të gjitha
alternativave
të
mundshme
për
realizimin e një qëllimi të caktuar (ky
përkufizim
i
takon
teorisë
së
lojërave[6]),.[ndersa
politika
është
zbatimi i strategjisë në praktikë. Këtu po
bëjme këto vërejtje:
Në literaturën tonë dhe të huaj kuptimi
menaxhim përkufizohet në mënyra të
ndryshme madje ka edhe teori të
ndryshme, [1],[2], [3]
Më poshtë fjala politikë do të përdoret
krejt njëlloj si për politikën shtetërore
ashtu dhe për politikën publike ( në
anglisht policy përkatësisht politics).
Projekti ka si pikënisje strategjinë dhe
kjo e fundit qëllimin..
Në
këtë
vështrim
strategjia
është
bashkësia
e alternativave të çdo
aktiviteti (shtetëror ose jo shtetëror(
publik)) për realizimin e qëllimit..
.
Projekti është alternativa më e mirë e
një
strategjie
(sipas
kritereve
të
caktuara) që vihen në jetë , shkurt
projekti
jep
një
produkt
optimal.[14],[8], [9],[10].
Nga sa më sipër tërësia e veprimeve:
Qëllim
strategji
politikë
projekt
produkt optimal
është menaxhimi.
Në
qoftë
se
i
përmbahemi
këtij
përkufizimi del që nuk ka strategji pa
qëllim, po kështu nuk ka politikë pa
strategji, nuk ka projekt pa politikë(
vendimmarrje), nuk ka produkt optimal
pa projekt, pak më ndryshe strategjia e
para, politika ( projekti i dyti); po kështu
vërehet që projekti optimal që realizon
një qëllim të caktuar është i vetëm,
politika dhe projekti janë sinonime dhe
optimizimi është atribut themelor i tyre
( i projektit njëherësh dhe i politikës).
Politika = Projekt + Vendim + Zbatim
(produkt)
4.Objektet e menaxhimit.

Akad. Skënder Osmani,
51
Nr.4, Janar Prill 2013
KLSH
Menaxhimi ka disa kuptime themelore,
ndër to edhe objekti( gjendja),procesi
etj Po bëjmë një marrëveshje dhe
formulojmë këto përkufizime :
Objekti është një bashkësi specifike
e
atributeve
(
karakteristikave)
e
lidhjeve të tyre. Kjo bashkësi mund te
jetë reale ose abstrakte, e fundme ose e
pafundme, e rastit apo deterministike
etj Shkurt objekti identifikohet nga
emeri i tij , dmth çdo emër paraqet një
objekt ( të specifikuar).
Struktura e objektit ose sjellja e tij
,është ndërlidhja ndërmjet atributeve .
Kuptohet që kjo ndërlidhje mund të
jetë, fizike ose abstrakte , matematike,
mekanike etj.
Objekti mund të ndahet në nën
objekte , këto të fundit nën nënobjekte
etj
Pra një strukturë e dhënë
është
gjendje, ndërsa
ndryshimi i saj (
strukturës ) është proces. Vërehet se ka
një ëkorespondence (një për një etj)
ndërmjet objektit ( tëe dhëna plus
strukturë)
një farë kuptimi edhe të
transformuarit të tij.
Në kuptimin e objekteve, menaxhimi
është një objekti i përbër nga strategjia
dhe politika (projekti), pak më ndryshe
ai është objekti mendor i transformuar
optimalisht
në objektin real projekt
dhe ky i fundit në outputin e tij. Nga kjo
pikëpamje
menaxhimi
është
një
aktivitet “ matematikisht optimal’ ,
natyrshëm një aktivitet integrues “ pa
objekte të tepërt ose të mangët’.
Kësisoj
nuk mund të flitet për një
menaxhim të integruar sepse ai vetë me
përkufizim është një aktivitet integrues,
psh nuk pajtohet me
përkufizimin e
dhënë
shprehja
”
menaxhimi
i
integruar i burimeve.” .
Mendojmë që këto përkufizime e të
tjerë si këto që janë dhënë edhe në
punime të tjera të autorit [14],[16],
[17],bëjnë
të
mundur
krijimin
e
kuptimeve të menaxhimit të pohimeve
dhe ligjeve të tij, të lidhjes së kësaj
disipline
me
shumë
disiplina
si
matematikë , teknologji informacioni,
psikologji sociologji etj
Po kështu mbi bazën e tyre shpjegohet
lidhja e menaxhimit me çdo disiplinë që
në objektin e saj studion transformimin
ose procesin përkatës të tij. Në këtë
vështrim
çdo
disiplinë
është
një
menaxhim specifik i objektit të saj.
Duke patur parasysh që çdo objekt ka
transformimin e tij i cili mund të jetë
aplikim , funksion ,
funksional,
operator , metodë etj del që menaxhimi
bazohet
në
shumë
disiplina
dhe
anasjelltas ato kanë kuptime menaxhimi
si matematika fizika, biologjia, kimia
psikiologjia , financa, ekonomia , IT etj
shkurt çdo shkencë ,madje çdo aktivitet
njerëzor është menaxhim.
Kuptohet
që
të
gjitha
disiplinat
matematike që e optimizojnë atë
qëndrojnë në rreshtin e parë të tij.
Meqenëse
menaxhimi
është
një
aktivitet i ngjashëm me një kompjuter
apo në mënyrë të përgjithshme me një
sistem kompjuterash del që IT (
teknologjia e informacionit) , shkencat
kompjuterike, robotike etj janë të
lidhura ngushtësisht me menaxhimin,
objektin dhe zhvillimin e tij.

AUDITIMI PUBLIK
Optimizimi i Dinamikës së Burimeve
Bazë e Politikës Kombëtare
AUDITIMI PUBLIK