Auditorlik professional etikasi va auditorning huquqiy javobgarligi

- Auditorlar o'rtasidagi munosahatlar. Auditorlar boshqa auditorlarga do'stona munosabatda bo'lishlari va ularning ishlarini asossiz tanqid qilmaslildari zarur. Mijoz talabiga ko‘ra tekshiruvda qatnashayotgan audilorlardan bhi yoki bir nechtasi almashtirilsa, awalgi auditor keying auditor bilan ham yaxshi munosabatlami o'matishi, yangi auditor o‘z ishini yuqori sifath qilib o'tkazishi uchun barcha amaliy yordamni ko'rsatishi kerak.
- Xodimlarning auditorlik firmasi hilan munosahatlari. Malaka seitiiikatiga ega bo'lgan auditor auditorlik firmasiga ishga qabul qilingach, shu urmadagi butun faoliyati davomida firma obro‘sining ortishi va kelgusi rivoji uchun xizmat qihshi, firma rahbariyati va boshqa xodimlari, shuningdek, mijoz rahbariyati va xodimlari bilan do'stona munosabatlami
o'rnatishi va ta’minlashi lozim. Auditorhk firmasi rahbariyati va xodimlarining o 'z aro munosabati xizmat ko'rsatish jarayonida umumiy javobgailikka asoslanishi va firmaning xizmat ko'rsatish dohasini kcngaytirlsh va rivojlantirlshga qaratilishi zarur. Auditorhk firmasi o'z xodimlarining malakasini oshirishi ustidan doimiy nazoratni tashkii etislii va uzluksiz ta ’limni ta ’minlashi kerak. Rivojlangan davlatlarda yirik auditorlik firmalari ≪Proiessiomil rivojLanish≫ bo'limini tuzganlar. Bu bo'limning asosiy vazifalari qatoriga firma xodimlarining malakasini doimiy ravishda yuqori damjada bo'hshini ta’minlash maqsadida audit, buxgalteriya, sohq, qonunchilik, axborot texnologiyalari kabi sohalar bo‘yicha turli seminarlnr, trening kurslarlni tashkil etish, ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy gazeta, jumaUar va adabiyotlar nashrini yoiga qo‘yish kabilar kiradi.
Auditorlik firmasida faoliyat yiiritayotgan xodimlar o‘z vazifaiariga halollik bilan, zimmalaridagi ajburiyat va javobgarlikni his etgan holda yondashishlari, o‘z maLokalarini oshirib borishga harakat qilishlari, icliki va tashqi hujjatlar bilan ehtiyotkor ishlashlari va mijoz rahbariyati, shuningdek, xodimlari bilan munosabatda mustaqillik tamoyilidan chetlashmasliklari zarur. Auditorlik firmasini doimiy o'zgartiradigan, tekshiruv jarayonida utilmaganda firmani lark etadigan xodimlar auditorlik etikasini qo‘pol ravishda buzgan hisoblanadilar. Ma’lum sabablarga ko‘ra auditor hozirgi auditorlik firmasini tark etsa, yangi firmada faoliyat yuritish jarayonida awalgi firma rahbariyati va xodimlari to‘g‘risida salbiy likr bildirmasligi, bu firmada tekshiruv jarayonida qo‘llanilgan uslubiyatlarni, firma faohyati borasida o'ziga ma’lum bo‘lgan maxtly ma’lumotlar va hujjatlarni oshkor etmasligi lozim. Agar awalgi xodimlar auditorlik firmasi manfaatlari va auditorlik faoliyati obro‘-etiboriga jiddiy ta ’sir etuvchi xatti-harakatlarni sodir etmagan bo‘lsalar, auditorlik firmasi rahbariyati ham uchinchi tarafga bu avvalgi xodimlarining professional va shaxsiy xususiyatlarini ochiq bayon etmasligi kerak. Rivojlangan davlatlarda yangi auditorlik firmasiga ishga joylasliish uchun asosiy talablardan biri awalgi auditorlik firmasi rahbariyatidan tavsiyanoma taqdim etish hisoblanadi. Ushbu tavsiyanoma juda kata ahamiyatga va kuchga ega bo‘lgan hujjatdir. Tavsiyanoma orqali auditoniing e’tiborli b o ig an ijobiy xususiyatlari va kamchiliklari yoritilishi mumkin. Shu sabab, ushbu hujjat xodimning yangi ishga qabul qilinishi yoki qabul qilinmasligi masalasini hal etishda katta o‘rin tutadi. Biror sabablarga ko‘ra auditorlik firmasini tark etayotgan xodim ushbu firmaga tegishli, ahamiyatli va maxfiy hisoblangan barcha hujjatlarni, ma’lumotlarni, texnik vositalar (uyali aloqa, kompyuter) ni o‘z vaqtida topshirishi kerak
.

•