Август 2020 17-қисм

BO’YICHA AMALIY MASHG’ULOTLARNI METODIK TA’MINLASHNING MUHIM 
TARKIBIY QISMI
Tag‘ayeva Gulbar Shavkatovna-Chirchiq davlat pedagogika instituti
Davlatova Munisa Aminovna-Chirchiq davlat pedagogika institute
Telefon: [phone]
Annotatsiya:Ushbu ishda pedagogika institutlarida o‘qiydan talabalr uchun kompyuter 
dasturlari yordamida Differensial tenglamalar bo‘yicha amaliy mashg‘ulotlarni metodik 
taminlashning muhim tarkibiy qismlari keltirilgan.
Kalit so‘zlar: differensial tenglamalar, kompyuter, analitik usul, taqribiy usulli
Axborot texnologiyalaridan foydalanib differentsial tenglamalarni o‘qitish metodologiyasining 
barcha tarkibiy qismlarini ko‘rib chiqamiz( Dfield , Pplane va desolve dasturlari ) . Ushbu 
dasturlar, o‘qitishning mazmuni, shakllari va usullaridan foydalangan holda differentsial 
tenglamalar kursini o‘qitishning maqsadlarini qarab chiqamiz. 
Differentsial tenglamalar kursini bir necha yo‘nalishga ajratishni taklif qilganimiz sababli, biz 
ta’lim faoliyati bosqichlarini yo‘nalishlarga ajratamiz: differentsial tenglamalarni yechishning 
analitik usullari (AU), differentsial tenglamalarni yechishning taqribiy usullari (TU), differentsial 
tenglamalar (JQM) jarayonida qo‘llaniladigan muammolar. Biz o‘quv faoliyatini uch bosqichga 
ajratamiz: motivatsion, operatsion-kognitiv, aks ettirish-baholash. Keling, ushbu bosqichlarga 
batafsil to‘xtalib o‘tamiz. “Differentsial tenglamalar” fanini o‘rganadigan ma’ruzalar jarayonida 
AUning motivatsion bosqichi boshlanadi. Ushbu bosqichda differentsial tenglamalar kursi 
maktab matematika kursida qanday aks ettirilganligi, uning matematikaning boshqa bo‘limlari 
bilan yaqin aloqasi yoritilgan, ushbu kursni yanada o‘rganish uchun zarur bo‘lgan bilimlarni 
tizimlashtirish uchun etarli vaqt ajratilgan. Undan keyin O’qitish printsiplari: kirish, ilmiy 
xarakter, vizualizatsiya, modellashtirish, nazariya va amaliyot o‘rtasidagi bog‘liqlik, o‘qitishdag
i ob’ektlararo aloqalar, parallelizm, mazmunli takrorlash, bir xillik, maqsadga muvofiqlik.
Usullari: tushuntirish va tasviriy; mantiqiy ronefroz -reproduktivny; induktiv 
reproduktiv; umumlashtiruvchi-reproduktiv. O’quv mazmuni: yangi materialni o‘rganish 
(ma’lum bir tipdagi differentsial tenglamaning umumiy shaklini va uni echish algoritmini ko‘rib 
chiqish); o‘rganilgan materialni birlamchi tushunish; o‘rganilayotgan materialni takrorlash; uni 
qo‘llash (differentsial tenglamaning turini aniqlash va zarur bo‘lgan echim algoritmini qo‘llash 
zarur bo‘lgan masalalarni echish)
Usullari: tushuntirish va tasviriy . O’qitish mazmuni: yangi materialni o‘rganish uchun 
motivatsiya (analitik usul bilan echib bo‘lmaydigan tenglamalarni ko‘rib chiqish; differentsial 
tenglamalarni echishni amalga oshiradigan dasturlarni ko‘rib chiqish va ularning imkoniyatlarini 
namoyish etish)
Usullari: tushuntirish va tasviriy; mantiqiy ronefroz -reproduktiv; induktiv reproduktiv; 
elektron reproduktivlikni umumlashtirish . O’rganish mazmuni: yangi materialni o‘rganish 
(grafik va sonli usullarni ko‘rib chiqish, echim, dastur interfeysi va taxminiy usullarni amalga 
oshirish algoritmi); o‘rganilgan materialni birlamchi tushunish; o‘rganilayotgan materialni 
takrorlash; uning qo‘llanilishi (kompyuter dasturlari yordamida kerakli taxminiy echimni topish, 
olingan echimni tahlil qilish), tushunish.
Usullari: tushuntirish va tasviriy; mantiqiy ronefroz -reproduktivny; induktiv 
reproduktiv; evristik. O’qitish mazmuni: yangi materialni o‘rganish (modellashtirishning asosiy 
bosqichlari, tayyor matematik modellarni o‘rganish, muammolar shartlariga muvofiq differentsial 
tenglamalar tuzish); materialni birlamchi tushunish; o‘rganilayotgan materialni takrorlash; uning 
standart sharoitlarda qo‘llanilishi (berilgan modellar bilan bog‘liq muammolarni o‘rganish, 
ma’lum modellarga ko‘ra muammolarni yig‘ish, matematik modellarni tuzish muammolari, 
kompyuter dasturlari va analitik usullar yordamida modellarni echish).
Ushbu bosqichda talabalarga differentsial tenglamalar nazariyasidan bilimlar beriladi, 
differentsial tenglamalarning ayrim turlarini echishning analitik usullari taqdim etiladi. Ushbu 
bosqichda differentsial tenglamaning turini aniqlash va muayyan analitik echim usulini 
qo‘llash ko‘nikmalari shakllanadi. Buning uchun talabalarga tegishli vazifalar taklif 

---

17