Автоматика асослари ва микропроцессор техникаси

MA’RUZA № 3

Avtomatik boshqaruvchi tizimning xususiyati.

Reja

1. 
   Avtomatik boshqaruvchi tizimning xususiyati. Avtomatik boshqaruvchi tizimlarni muvozanat va o‘tish holatlari. Boshqaruvchi tizimning statik va dinamik xususiyatlari.
   
2. 
   Tizimni zvenolarga ajratish. Zvenolarni matematik ifodalash va ularning asosiy turlari. Zvenolarning statik va dinamik xarakteristikalari.
   
3. 
   Boshqaruvchi tizimda strukturali o‘zgarishlar.
   
4. 
   Tizimning xususiyatini korreksiyalash, ketma-ket va parallel korreksiyalash. Korreksiyalshda qayta bog‘lanishdan fodalanish.
   
5. 
   Tizim xususiyatini modellash orqali o‘rganish.
   

Avtomatik boshqaruvchi tizimning xususiyati. Avtomatik boshqaruvchi tizimlarni muvozanat va o‘tish holatlari. Boshqaruvchi tizimning statik va dinamik xususiyatlari.

Boshqarish - 1) boshkarilaѐtgan jaraѐnlarga (ob’ektga) xoxlagan uzgarishni kirita oladigan (optimal xolatga utkaza oladigan) xar kanday maksadli yunaltirilgan xarakatdir ѐki ta’sir jaraѐnidir. 2) tizimni uni parametrlariga ta’sir etish yuli bilan ya’ni, oldindan belgilangan xolatga utkazish jaraѐnidir.
3) boshkarish deganda xoxlagan xolatga keltirish bo‘yicha tadbirlarni izlash va kullash tushuniladi. 4) boshqarish - kelaѐtgan axborotni kayta ishlash yuli bilan olingan echimga asoslangan buyruk axborotini xosil kilish. 5) boshkarish - bir tizimni ikkinchi tizimga, uning xolatini anik yunalishda uzgartirishga intiluvchi, bir maksadni kuzda tutgan axborot ta’siridir.6) boshkarish- ma’lum tizimda ketaѐtgan jaraѐnni kerakli xolatda ushlab turish ѐki kerakli xar xil xolatlarga utkazishdir.
Boshkarish tizimi - boshkarish usullari (nazariyasi) va amalga oshirish uchun texnikaviy vositalarni uz ichiga oladi. Murakkab boshkarish tizimlarini kurish va unda kechadigan jaraѐnlarni boshkarishning umumiy konuniyatlari urganiladi.
Tizim-1) uzaro munosabat va alokada bulgan yaxlitlik, birlik xosil kiluvchi juda kup bir biri bilan uzaro boglik elementlar tuplami. (sistema-grekcha birikma, kismlardan iborat, tuplam, elementlari uzaro boglik), -2) jaraѐn sodir buladigan muxitdir (apparat, mashina, jamiyat). Tizim bir nechta tartib bilan yigilgan elementlardan tashkil topib, biron maksadga javob beradi.
Tizimli taxlil murakkab xodisa bulib, murakkab ob’ekt va jaraѐnlarni tizim deb karab tadkik etishning usullari tuplamidir. Tizimli taxlil uz ichiga kuyidagilarni oladi: masalaning kuyilishi (tadkik ob’ektini tanlash, urganish maksadi va mezonlarini aniklash); tadkik tizimini ajratish va strukturalash (ѐki dekompozitsiyalash) ѐki nisbatan anik ѐzaoladigan tizimchalarga ajratish; tizimning matematik modelini yaratish. "Texnologiya" (grekcha "texnos" - "san’at" ѐki "xunar" va "logos" - "fan" suzlaridan iborat). Jaraѐn deb, -1)vakt buyicha son ѐki sifat jixatidan uzgaruvchi xar kanday fizik xodisaga aytiladi, - 2)belgilangan tizimda buladigan va tizim xolatini uzgartirib turadigan (kurib, ushlab bulmaydigan) xodisalar mujassamligidir. Xodisalar va sabablar mujassamligida jaraѐn aniklanadi.
Tizimlarni shartli ravishda katta va kichik tizimlarga ajratish mumkin.
Xar bir taxlil kilmokchi bulgan narsamizni katta tizim deb xisoblab, uning elementlari, ya’ni kichik tizimlari aniklanishi ishni osonlashtiradi
Tizimda bulaѐtgan jaraѐnni aniklash, kuzatish va boshkarish uchun tizimning xolat kursatkichlariga e’tibor berishimiz lozim.