Avtotransport vositalari servisi asoslari

16-rasm. Avtomobil kuzovini ta’mirlash joyi
17- rasm. Payvandchilik mintaqasi
Bu ustaxonaga kuzov barcha agregatlar, osma qismlardan ajratilgan holda keltiriladi. Kuzovni
ta’mirlash tunukasozlik uchastkasidan boshlanadi. Bu joyda urilib shikastlangan kuzovlar maxsus
stendlarda vintli, gidravlik tortmalarda tortilib to’g’rilanadi, korroziyaga uchrab chirigan joylari va
deformatsiyalanib to’g’rilashning iloji bo’lmagan qismlari avtogen yoki pnevmatik keskichlar yordamida
kesib tashlanadi. Olib tashlangan joylarga ehtiyot qismlar yoki maxsus tayyorlangan yamoqlar
payvandlanadi. Payvandlash karbonat angidrid himoyali muhitda, yarim avtomatik elektryoyli
qurilmalarda bajariladi. Kuzov panellari va
o’zaklarining yorilgan va uzilgan joylari ham shu usulda ulanadi. Kesishda esa avtogen usuli bilan bir
qatorda pnevmatik yuritmali aylanma keskichlar qo’llanadi. Kuzov detallarini bir-biriga ulashda kontakt
nuqtali elektr payvandlash usullari ham qo’llanadi.
18-rasm. Bo`yashga tayyorlash mintaqasi 19-rasm. Tunukasozlik mintaqasi
To’g’rilangan va ulangan kuzovning payvandlangan choklaridan tozalanadi va, ayniqsa, maxsus
asboblar yordamida qo’l zarbasi bilan obdon tekislanadi. Uzil-kesil to’g’rilangan, nafis holgacha
tekislangan va tozalangan kuzov bo’yashga tayyorlash uchastkasiga o’tkaziladi. Bu joyda kuzov sirtidan

---

bo’yoqlari iloji boricha qirib, sidirib tashlanadi, jilvir qog’oz bilan ishqalanib tozalanadi. Notekis joylari
va tirqishlari maxsus shuvoq - shpaklevka bilan tekislanadi va kuzov bo’yash uchastkasiga o’tkaziladi.
0-rasm. Bo’yash-quritish kamerasi
Bo’yash joyi alohida yopiq germetik kamera bo’lib, u ishonchli havo so’rish va haydash asosida
ishlovchi ventilyator bilan jihozlanadi. Bu kamerada kuzov sirtiga, avvalo, homaki bo’yoq - grunt
sepiladi, shovqinga va korroziyaga qarshi ishlov beriladi va maxsus purkagich pistoletlarda bo’yoq
sepiladi. Nitroemalli bo’yoqlar tez, 20 minut ichida, 18÷200 S oddiy haroratda quritiladi, agar sintetik
emal bo’yoqlari ishlatilsa, quritish uchun kuzovni 110÷1300 S haroratli kamerada 30÷50 minut ushlab
turishga to’g’ri keladi.
Bo’yoqlarni tayyorlash, rang va jilosini aniqlashni avtomobil pasportidagi kod belgisi asosida
kompьyuterlar yordamida yoki maxsus tayyorgarlikka ega bo’lgan mutaxassislar bajaradilar. Kuzov
majmuasining yana bir uchastkasi - armatura uchastkasi bo’lib, bu joyda eshik, kapot, yukxona oshiq-
moshiqlari, qulflari, oynalarni ko’tarish -tushirish mexanizmlari va hoshiyalari ta’mirlanadi. SHuningdek,
kuzov majmuida alohida, o’rindiqlar va suyanchiqlarni ta’mirlovchi va radiator, benzobaklarni
kavsharlovchi mustaqil uchastkalar ham bo’lishi mumkin. Avtomarkazlar va ATXKSlarida ma’muriy-
maishiy xonalar qatori albatta mijozlar uchun alohida xona, ehtiyot qismlar omborlari va savdo
do’konlari, salonlari bo’lishi shart.