Axborot texnologtyalariuniversiteti mtgranova elvira aslam gvna, pozilova shahnoza xaydaraliyevna

T a’lim - insoniyat tajribasining m a’lum tomonlarini, ya’ni 
talabalar ijtimoiy taraqqiyotning hozirgi talabiariga muvofiq 
darajada bilim va tarbiyaga ega boMishlarini ta ’minlaydigan 
faoliyatdir.
Demak, pedagogik ta ’lim jarayonining mazmunini bilim, 
k o ‘nikma va malakalar tashkil qiladi. Talabalar o ‘qish orqali bilim 
bilan qurollanadilar. Bunda bilimning o ‘zi kifoya qilmaydi. Uni 
hayotda k o ‘p unum beradigan qilib qo‘llay olish lozim. Buning 
uchun esa talabada k o ‘nikma va malaka hosil qilish zarur.
0 ‘quv jarayonida eng asosiy, eng muhim bilimlar - fanlarning 
asoslari o ‘rganiladi. Ammo shunga qaramay hozirda o ‘rganish 
zarur bo'lgan yangi-yangi fanlarning tarmoqlari (ekologiya, EHM, 
oila psixologiyasi, iqtisodiyot asoslari, m a’naviyat asoslari) 
vujudga kelmoqdaki ular ta ’lim hajmini benihoya kengayishiga 
sabab b o ‘hnoqda. Bunday muammolar hozirda deyarli barcha 
davlatlarda mavjud va har bir davlat bu muammolami o ‘z 
imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda hal etishga harakat qilmoqda. 
Biz bu muammolami ta ’lim tarnoyillarini (prinsiplarini) buzmagan 
holda, yosh avlodning so g iig ig a ziyon yetkazmagan holda 
yechimini topishga harakat qilmoqdamiz.
T a’lim tizimi nuqtai nazaridan axborot texnologiyalarining 
joriy etilishi bilan birga yuzaga keladigan quyidagi muammolar 
muhimdir:
1. 
Texnik 
muammolar 
-
bular 
ta ’lim 
tizimida 
foydalaniladigan elektron hisoblash va mikroprotsessor texnikasiga 
qo‘yiladigan talablami, uni qo‘llash xususiyatlarini belgilaydi;
2. Dastur muammolari - bular ta ’lim tizimida foydalanish 
uchun dastur ta ’minotining tarkibi va turlarini, ulaming q o ‘llanish 
tarkibi va xususiyatlarini belgilaydi;
3. Tayyorgarlik muammolari - bular o ‘qituvchi va o ‘quvchi, 
pedagog va talabalaming hisoblash texnikasidan foydalanish uquvi 
bilan bogTiqdir.
15

---

T a’lim tizimi har bir jamiyatning rivojlanish asosi b o ‘lib xizmat 
qiladi. Chunki aynan ta ’lim tizimi jam iyatning har bir a ’zosini 
m a’naviy, ilmiy dunyoqarashining shakllanishida eng asosiy 
o ‘rinni egallaydi. Shuning uchun ham barcha tarixiy yuksalish, 
yangilanish bosqichlarida aynan ta ’lim tizimini isloh qilish muhim 
o ‘rin tutgan. Ta’lim tizimi har bir jamiyatning rivojlanish 
darajasidan hamda shu jamiyatning talablaridan kelib chiqqan 
holda shakllanadi.
0 ‘sib kelayotgan yosh avlod ta ’lim jarayonida:
S  Zarur bilimlar bilan qurollantiriladi.
S  Kerakli malakalarga ega b o ‘ladi.
S K o‘nikmalar hosil qiladi.
Oliy va o ‘rta maxsus kasb-hunar ta ’limi tizimi va umumiy 
o ‘rta ta ’lim maktablarining o ‘quv moddiy bazalari bugungi kunda 
bir necha yo‘nalishda rivojlanmoqda:
-
ta ’lim oluvchilaming o ‘quv-texnika vositalariga bemalol 
yondashishi, qo‘llashi;
- axborot texnologiyalaridan foydalanishi;
- o ‘quv k o ‘rgazmali vositalarni qo‘llashi;
- o ‘qitish tizimining bir-biriga bog‘liqligi.
Hozirgi 
paytda 
to ‘rtta 
yo‘nalishdagi 
yangi 
axborot 
texnologiyalarining taTim jarayonida qoTlanilishi:
1. Nashriyot texnologiyalarini qoTlash.
2. Telekommunikatsiya.
3. Katta maketlar va ommaviy axborot vositalari.
4. Kompyuter robotexnikasi.
Telekommunikatsiya tizimlari yangi pedagogik va axborot 
ham da turli sohalardagi kasbiy bilimlami eng qisqa vaqtda uzatish 
imkoniyatini beradi.
Axborot texnologiyalarining rivojlanishi, o ‘qitishning yana bir 
y o ‘nalishini, ya’ni - media o ‘qitishni vujudga keltiradi.
Bunda ta ’lim oluvchilar turli xil ommaviy axborot vositalarini 
(gazeta, jum al, TV, kino, radio, video va boshqa) egallab olishga 
tayyorlash yo‘nalishida olib boriladi.
16

---