Axborot tizimini boshqarish turli komponentlardan iborat, jumladan: Dasturiy ta'minot: Bu ma'lumotlar bazasini boshqarish uchun ishlatiladigan dastur yoki dasturlar to'plamini anglatadi

4) bunda table_name jadvaliga value1, value2 deb malumot kiritayapti
5) table_name jadvalida column_names ustunidan nul qiymatlilarni chiqar degan buyruq berilyapti
16-46-bilet 1. Relyasion MBda ma’lumotlarni tuzilmasidan tashqari ularni sxematik axborotiga ham etibor beriladi. MBni
tuzilmasi haqidagi axborot munosabat sxemasi yordamida beriladi. Sxematik axborotlar esa atributlar orasidagi funksional bo g‘lanishlar orqali ifodalanadi. MB munosabatlarida atributlarni tarkibini quyidagi talablarga javob beradigan qilib
guruhlash kerak: Atributlar orasidagi zaruriy bo‘lmagan takrorlanishlar bo‘lmasligi kerak. Atributlarni guruhlaganda ma’lumotlar takrorlanishi minimal darajada qilib ta’ minlanishi kerak. Bu bevosita ma’lumotlarni tez qayta ishlash imkonini beradi. Bunga normallashtirish jarayoni yordamida erishiladi. Normallashtirish deganda berilgan munosabatni bir necha marta oddiy va kichik munosabatlarga ajratish tushuniladi. Bu jarayonda mumkin bo‘lgan barcha funksional bog‘lanishlar aniqlanadi.
2. Umuman olganda normallashtirish jarayoni va munosabatni 3 NFga keltirish quyidagi bosqichlardan
iborat bo‘ladi: 1. Ma’lumotlarni ixtiyoriy tuzilmasidan oddiy tuzilmali ikki o‘lchamli
jadvallarga o‘tish va 1 NFni hosil q ilish; 2. Kalit atributlari bilan barcha atributlar orasidagi mumkin bo‘lgan to‘liqmas funksional bog‘lanishlarni yo‘qotish va 2 NF hosil qilish; 3. Mumkin bo‘lmagan kalit atributlari va asosiy bo‘lmagan atributlar orasidagi
tranzitiv bog‘lanishlarni yo‘qotis h va 3 NFni hosil qilish.3. Har bir MB jadvali o‘zining birlamchi kalitiga ega bo‘lishi mumkin.
Birlamchi kalit deganda yozuvlar qaytarilmasligini ta’ minlovchi maydon yoki maydonlar guruhi tushuniladi. Birlamchi kalit sifatida ishlatiladigan maydon yoki maydonlar guruhi, bir xil yozuvga ega bo‘lmaslik shartini bajarishi kerak. Boshqa maydonlarida bir xil yozuvlar takrorlanishi mumkin. Shu sabab ular birlamchi kalit bo‘la olmaydi. Birlamchi kalit qisqa va sonli maydonlardan tashkil topishi maqsadga muvofiqdir. MB jadvaliga birlamchi kalitni kiritishdan maqsad, jadvaldagi ma’lumotlarni izlash, tartiblashtirish va tanlab olishda qulaylikni beradi. Birlamchi kalit kiritish yoki kiritmaslik foydalanuvchi tamonidan MB jadvali strukturasini tashkil qilishda aniqlanadi. Bosh jadval yordamida boshqa jadvaldagi mos ma’lumotlarni chaqirishni ta’minlash uchun boshqa jadvalda tashqi kalit tashkil qilinadi. “Bitta-ko‘pga” bog‘lanish holatida tashqi kalit bosh jadvalda tashkil qilinadi. Birinchi va ikkinchi kalitlarni aniqlashda MBBT avtomatik ravishda jadvalda indekslarni quradi