Axborot tizimini boshqarish turli komponentlardan iborat, jumladan: Dasturiy ta'minot: Bu ma'lumotlar bazasini boshqarish uchun ishlatiladigan dastur yoki dasturlar to'plamini anglatadi

12bilet.1.Ma’lumotlar bazasini loyihalashning asosiy bosqichlar iPS – predmet soha; ILM – infologik model; DLM – datalogik model;MFM – ma’lumotlarni fizik modeli; AT – axborot tizimi. Hozirgi kunda axborot tizimlarini loyihalash xilma–xil usullari mavjud. Umuman olganda, axborot tizimlarini dasturiy ta’minotini yaratish interaktiv xarakterga ega. Axborot tizimlarini loyihalashni asosiy bosqichlari va ular orasidagi bog‘lanish AT loyihalashni 1- bosqichida predmet sohasida mantiqiy axborot tuzilmasini quramiz. U PSni va foydalanuvchini talablarini o‘zida mujassamlashtiradi. Bunda biz aniq MBBTga bog‘lanmagan ravishda bu ishlarni bajaramiz, ya’ni PSni axborotlogik tavsifi bajariladi. Bu bosqich infologik model qurish bosqichi deb ataladi. MBBT vositasi yordamida ma’lumotlarni mantiqiy bog‘lanishlarini tashkil qilish ma’lumotlar bazasini DLMini bildiradi. Bu model yordamida ma’lumotlar elementlari orasidagi mantiqiy bog‘lanishlarni aks ettiradi. DLMni ma’lumotlarni saqlash muhiti bilan bog‘laydigan bosqich ma’lumotlarni fizik modeli deyiladi. 2) MB administratori dеyilganda birorta shaxs yoki bir nеcha shaxslardan iborat bo‘lgan va MBni loyihalash, uzatish va samarador ishlashini ta’minlovchidir. Ma’lumotlar bazasi tushunchasi bilan ma’lumotlar banki tushunchasi ham mavjud. Ma’lumotlar banki (MBn) tushunchasi ikki xil talqin etiladi Boshqacha talqinda, ma’lumotlar banki dеyilganda ma’lumotlar bazasi uni boshqarish tizimi(MBBT) tushuniladi. Ma’lumot bazasi bilan ishlaydigan dasturni ilova dеb ataladi. Bitta ma’lumot bazasi bilan juda ko‘p ishlashi mumkin. MB ni ishlatish afzalliklari:
- Ixchamligi;- Axborotlarni qayta ishlash tеzligini oshishi;- Kam mеhnat sarfi;SQL Server Enterprise Manager dasturi yordamida SQL Server himoya qilishvositalaridan foydalanish mumkin. Bu himoya vositalari haqidagi ma’lumotni SQLServer hujjatlaridan olish mumkin.3) Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi (MBBT) -bu dasturiy va apparat vositalarining murakkab majmuasi bo‘lib, ular yordamida foydalanuvchi ma’lumotlar bazasini yaratish va shu bazadagi ma’lumotlar ustida ish yuritishi mumkin. Shu bilan bir qatorda Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimi ma’lumotlar bazasini yaratish, ularni dolzarb holatini ta’minlash va undagi zarur axborotni topish ishlarini tashkil etish uchun mo‘ljallangan dasturlar majmui va til vositasidir. Ma’lumotlar bazasi tushunchasi - maydon, yozuv, fayl (jadval) kabi elementlar bilan chambarchas bog‘liq. Maydon – bu ma’lumotlarni mantiqiy tashkil etishni elementar birligi bo‘lib, u axborotni eng kichik va bo‘linmas birligi bo‘lgan rekvizitga mos keladi. Maydonni tasvirlash uchun quyidagi tavsiflardan foydalaniladi:
lanadi. Masalan, sonli, belgili (simvolli), sana/vaqt, satrli, mantiqiy va hokazo bo‘lishi mumkin. 6 Maydon uzunligi – bu maydondagi yozuvning simvollar yig‘indisidir. Yozuv – bu mantiqiy bog‘langan maydonlar to‘plami. Yozuv tuzilishi uchun uning tarkibiga kiruvchi maydolar tarkibi va joylashish ketma-ketligi bilan aniqlanib, ularni har biri ichida elementar yozuvlarning nusxasi deb ataladi. Yozuv ob’yektning biror bir elementi haqida to‘liq ma’lumotni ifodalaydi. Obyekt (jadval) – bu bir xil tuzilmaga ega bo‘lgan yozuvning nusxalar to‘plamidir. U har bir maydonda qiymatga ega. Masalan talaba ob’yektdagi yozuvlarning mantiqiy tuzilmasini tavsiflashga doir misolda ko‘rsatilgan. Talaba faylidagi yozuvning tuzilishi chiziqli bo‘lib, u o‘zgarmas uzunlikdagi yozuvlardan iborat. Yozuv maydonlari takrorlanuvchi qiymatlar guruhiga ega emas. Maydon qiymatiga murojaat uning nomeri bo‘yicha amalga oshiriladi.4) table_name jadvalida condition1, condition2, condition3 ……… ustun ma`lumotlarini chiqaradi 5) table_name jadvalida condition ustunidan boshqa ustundagi ma`lumotlarni chiqaradi