Axmedova Malohat Ergashevna pedagogika nazariyasi va tarixi

«Avesto»da jinoyatlar turi olti guruhga tasniflangan:
birinchi
guruh
ikkinchi
guruh
uchinchi
guruh
To'rtinchi
guruh
beshinchi
guruh
oltinchi guruh
dinga
qarshi
shaxsga
qarshi
jonivor-
larga
qarshi
mulkka 
oid
tabiatga
qarshi 
va eng 
muhimi
ma'naviyatga
qarshi jinoyatlar
B uni bilish talab aiar u ch u n m u h im tarb iy av iy ah am iy atg a ega. 
«A vesto»da har qanday ax lo q sizlik v a g ‘ayritabiiy x atti-h arak atlarg a 
y o ‘l q o ‘yib b o ‘lm asligi t a ’kidlanadi. F o h ish ab o zlik , tu rm u sh o ‘rto g ‘iga 
x iy o n at qattiq qoralangan. B eso q o lb o z lik en g o g ‘ir v a eng jirk an ch
42

---

jinoyatlardan sanalib, qatl ja zo si k o ‘zd a tu tilg an ya g o n a m a ’naviy jin o y at 
hisoblangan. «A vesto»da fohisha bilan y a sh ash m a ’n av iy jin o y a t ekani 
alohida u q tirilad i. B u kabi jin o y a tla r sirasig a n afa q at oilani b u zad ig an
va oila qoidalarini zaiflashtiradigan, balki b o la tu g ‘ilishi, y o sh avlod 
tarbiyasi, n asi p o k lig ig a salbiy t a ’sir k o ‘rsatad ig an , o ila x iy o n ati ham
kiritiladi. B eg o n a ayol b ilan y ashash, n ik o h siz farzand k o ‘rish q a t’iy taq ib
ostiga olinganki, u sh b u q arash lar b u g u n g i k u n d a ham m u h im tarb iy av iy
aham iyatga ega. B u kabi jin o y a tla r q am ch i y o k i ta y o q bilan 800 zarba 
urish b ilan ja z o lan g a n . H .H o m id o v talq in i b ila n ay tg an d a, «eru x o tin n in g
bir-biriga x iy o n ati qattiq la ’n atlangan. B e g o n a erk ak b ilan ju ftla sh g a n
ayol bad n o m qilinib, ja z o la n g a n v a n ik o h d ag i eri u ch u n «harom » deb 
hisoblangan»20.
«A vesto»ning bugungi m a ’n a v iy -a x lo q iy v a tarb iy av iy talab larg a 
ham ohang b o ‘lgan eng m u h im tam o y illa rid an biri - berg an s o ‘zning 
uddasidan chiqish, ahd g a sodiqlik, s a v d o -s o tiq va sh artn o m alarg a q a t’iy 
am al qilish, qarzn i o 'z v aq tid a t o ‘lash, ald am ch ilik v a x iy o n atd an xoli 
b o ‘lish, iym o n lilik sifatlarid an iborat.
« A vesto»da odam larn i iym onli, e ’tiq o d li b o ‘lishga, doim o pokiza 
yurishga, tanani ozo d a tu tish g a, h a r q anday y o m o n n iy at v a s o ‘zlard an
tiyilishga, y o m o n am allard an v o z kech ish g a, n o jo ‘y a ish lard an yuz 
o ‘g irish g a d a ’v at etadigan axloqiy qoidalar, o ‘g itlar n ih o y atd a k o ‘p.
B iz g a c h a y etib k elg an «A vesto» nusxalari 2 variantda. B irin ch i 
varianti y o lg ‘iz «A vesto»ni o ‘z ich ig a oladi. Ikkinchi v arian ti pah lav iy
tilidagi sharhli tarjim an i ham o ‘z ich ig a olib, u k itoblarga, bob va 
paragraflarga ajratilgan.