Ayol chanog‘I

Dumg‘aza-yonbosh birlashmalarida yoriqsimon tor bo‘shliq
bo‘lib, ular deyarli harakatsiz bo‘g‘imlardir. Bo‘g‘im maydonchalari
g‘adir-budir yuzali bo‘lganligi va g‘oyat pishiq boylamlar borligidan
dumg‘aza-yonbosh birlashmalarida deyarli hech qanday
harakat yuzaga chiqmaydi.
Ikki juft boylam: dumg‘aza suyagining pastki qismi bilan
quymich suyagining o‘siqlari orasiga tortilgan dumg‘aza-o‘tkir qirrali
boylamlar (lig. sacro-spinosum) va dumg‘azaning pastki qismi
bilan dum suyagidan quymich do‘mboqlariga boruvchi dumg‘azado‘
mboq boylamlari (lig. sacro-tuberosum)ning ahamiyati katta. Bu
boylamlar quymich suyagining ikkala o‘ymasini tutashtirib, katta va
kichik quymich teshiklarini hosil qiladi, chanoq bo‘shlig‘idan o‘sha
teshiklar orqali muskullar, tomirlar va nervlar o‘tadi.
Dumg‘aza-dum birlashmasi anchagina harakatchan. Tug‘ruq
vaqtida homila chanoqdan o‘tayotganida dum suyagi orqaga egiladi
va simfizning pastki chekkasidan dum suyagining uchigacha bo‘lgan
masofa 1,5–2 sm uzayadi.
67
KATTA CHANOQ
Chanoq ikki bo‘limga ajratiladi: yuqori bo‘limi katta chanoq va
pastki bo‘limi kichik chanoq deb ataladi. Katta chanoq bilan kichik
chanoq o‘rtasidagi chegaralar: oldingi tomonda simfizning va qov
suyaklarining yuqori qirrasi, ikki yon tomonda – nomsiz chiziqlar,
orqa tomonda – dumg‘aza suyagining burni. Katta chanoq
bilan kichik chanoq o‘rtasidagi tekislik kichik chanoq kirish qismining
tekisligi hisoblanadi; bu tekislik akusherlikda juda muhim
ahamiyatga ega.
Katta chanoq kichik chanoqdan kengroq bo‘lib, ikki yon tomonidan
yonbosh suyaklarining qanotlari, opqa tomondan –
so‘nggi bel umurtqalari, oldingi tomondan-qorin devorining pastki
bo‘limi bilan chegaralangan. Katta chanoq hajmi qorin muskullarining
qisqarishi yoki bo‘shashuviga qarab o‘zgarishi mumkin.
Katta chanoqni bemalol o‘lchasa bo‘ladi, uning o‘lchamlari
oson va anchagina aniq bilib olinadi. Katta chanoqning o‘lchamiga
qarab kichik chanoq o‘lchamlari haqida fikr yuritishadi, chunki
kichik chanoqni bevosita o‘lchab bo‘lmaydi. Holbuki, kichik chanoq
o‘lchamlarini aniqlash g‘oyat muhim ahamiyatga ega, zero
tug‘ilayotgan bola kichik chanoqning qattiq suyak kanalidan o‘tadi.