Қазақстан республикасы білім жӘне ғылым министрлігі

5 дәрістің тест сұрақтары

1. Қолданылып жүрген өлшеу түрлендіргіштері мен өлшеу құрылғылары технологиялық талаптарға сәйкес:

+А) дәлдік пен сезгіштік
Б) тұрақтылық
В) дәлдік
Г) сезгіштік
2. Күрілдеуік жүйе мыналардан құралады:
+А) әрқайсысы өз технологиялық (негізгі немесе көмекші) негізін реттейтін бірнеше реттеу контурлардан,
Б) бір реттеу контурлардан
В) алты реттеу контурлардан

Г) сипаттамалардан

3. Күрілдеуік АРЖ-ның типтері
А) П-ПИ
Б) ПИ-ПИ
+В) П-ПИ, ПИ-ПИ, ПИ-ПИД (1-сі тұрақтандырылған реттеуіш, 2-сі –түзететін реттеуіш)
Г) ПИ-ПИД
4. Басқарушы әсерлермен қатар обьектке бір қатар ауытқулар әсер етеді. Олар
А) шикізат құрамы
Б) отынның жылу өткізу қабілеті
В) катализатордың белсенділігі
+Г) барлығы
5. Технологиялық шамаларды дисталиционды өлшегенде не ескеріледі?
+А) ағымдағы мәндердің қасиетті көрсеткіштерінің интеграциялануымен тіркелу
Б) тіркелуі
В) интеграциялануы
Г) дұрыс жауабы жоқ
6 дәріс.
Элементарлы өлшеу құралдары. Температураны өлшеу. Термоэлектрлі термометрлер. Интелектуалды температура датчиктері. Сәулеленумен температураны өлшеудің контактсыз әдістері. Агрессиялық орталарда температураны өлшеу.
6.1 Өлшеу құралдары туралы ұғым.
Өлшеу құралы бұл – белгілі бір уақыт аралығы ішінде нормаланған метрологиялық сипаттамалары бар, физикалық шаманың бірлігін тудыратын немесе сақтайтын өлшемі өзгермейтін (қателіктің анықталған шектерінде) техникалық құрал (немесе олардың кешені). Берілген анықтама өлшеу құралдарының метрологиялық маңызын ашады, ол ФШ бірлігін сақтай білу және осы уақыт аралығында сақталатын бірліктің өзгермеуіне (немесе қалпына келтірудің) негізделген. Біріншісі өлшеудің орындалу мүмкіндігін шарттайды, оның мәні өлшенетін шаманың өзінің бірлігімен салыстыруға негізделген. Екіншісі принципті қажет, себебі ФШ сақтаған бірліктің өлшемі өзгеретін болса, берілген өлшеу құралының көмегімен талап етілген дәлдіктегі нәтижені алу мүмкін емес.
Өлшеу құралы - екі функцияның біреуін орындайтын, құрастырылуы аяқталған әртүрлі құрылғыларды біріктіретін, жалпыланған түсінік болып табылады. Ол функциялар:
-берілген өлшемдегі (белгілі) шаманы тудырады – мысалы, гір – берілген салмақты, кедергі магазині – кедергі мәнінің дискретті қатарын.
-өлшелінетін шаманың мәні жайлы хабарды алып келетін сигналды( көрсету ) өндіреді. Өлшеу құралының (ӨҚ) көрсеткіштері адамның сезім мүшелерімен қабылданады (мысалы, сандық немесе бағдарлық құрылғылардың көрсеткіштері), немесе олар адамның қабылдауына жат және өзге ӨҚ-н түрлендіруі үшін пайдаланылады. ӨҚ құрамында (модуль, блок), сияқты осы элементарлы операцияларды орындайтын құралдардың болатыны анық. Осындай құрылғылар элементарлы өлшеу құралдары деп аталады. Олардың қатарына өлшеуіш түрлендіргіштер , өлшем және салыстыру құралдары (компараторлар) кіреді.
Өлшеуіш түрлендіргіш – бұл жеке бір өлшеу түрлендіруді орындайтын анықталған физикалық принципте құралған техникалық құрал, яғни Х кіріс сигналының ХI шығыс сигналына түрлендіру операциясын, оның хабарлы параметірі берілген дәлдік сатысымен функционалды байланысқан кіріс сигналының хабарлы параметірімен және жеткілікті дәлдікпен өлшенуі мүмкін . ӨҚ–дің кіріс сигналының хабарлы параметрі болып өлшенетін шамамен функционалды байланысқан және оның мәнін беруге қолданылатын немесе жиі өлшенетін шама, шығыс сигналы болып табылады. .