Қазақстан республикасы білім жӘне ғылым министрлігі

6. Білімді бақылау және бағалау
Бақылау түрлеріне сәйкес рейтинг баллдарын үлестіру 2-кесте

Вариант №	Қорытынды бақылау түрі	Бақылаулар түрлері	Баллы
1	Емтихан	Ағымдық бақылау	40
		Аралық бақылау	20
		Қорытынды бақылау	40

Ағымдық бақылаудың қортындысын өткізу мерзімі пән бойынша оқу процессінің күнтізбелік кестесімен белгіленді (4-кесте). Ағымдық бақылаулар саны оқу-әдістемелік кешенінде көрсетілген пәннің мазмұнымен және көлемімен анықталады.

Бақылаудың барлық түрлерін тапсырудың күнтізбелік графигі

«Ақпаратты қолданбалы теория» пәні бойынша 3-кесте

Апталар	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14	15
Бақылау түрлері	Л	Р	Л	П	АБ	Л	П	Л	Р	Л	П	Л	П	Л	АБ
Балл	3	4	3	3	10	3	3	3	3	3	3	3	3	3	10
Бақылау түрлері: Л – лабораториялық жұмыс, АБ – аралық бақылау, К – коллоквиум, Р – рефераттар; П – практикалық тапсырмалар және т.б.

Қортынды рейтинг баллы 30 болатын студент қана қорытынды бақылауды тапсыруға жіберіледі. Қортынды бақылау тапсырылған болып есептеледі егер жиналған балл 20 болса.
Қортынды баға төмендегі кестеге сәйкес белгіленеді.

Студенттердің білімін бағалау 5-кесте

Бағасы	Әріптік баламасы	Процентпен %	Баллдық көрсеткіші
Өте жақсы	А	95-100	4
	А-	90-94	3,67
Жақсы	В+	85-89	3,33
	В	80-84	3,0
	В-	75-79	2,67
Қанағаттанарлық	С+	70-74	2,33
	С	65-69	2,0
	С-	60-64	1,67
	D+	55-59	1,33
	D	50-54	1,0
Қанғатанарлық емес	F	0-49	0

7. Оқытушы туралы мәліметтер:

Аға оқытушы Джамашева Рита Адиловна
Байланыс телефоны 2 93 52 84 внутр. 160
8. Курстың саясаты мен процедурасы оқытушылардың студенттерден міндетті түрде сабаққа қатысуы тиіс. Сабақты жіберген жағдайда (орынды немесе орынсыз себептермен) студенттер оқудан тыс уақытта жіберген сабақарын орындайды. Студент практикалық жұмыстың тапсырмасын алдыңғы практикалық жұмысты тапсырған кезде ғана ала алады. Студент қорытынды бақылауды тапсыруға барлық бақылау түрлерін тапсырғанда ғана жіберіледі.


9. Күнтізбелік тематикалық жоспар (дәрістер)

	Тақырып атаулары
1	Кіріспе. Автоматика туралы түсінік Технологиялық процесстердің автоматтандырылған басқару жүйелері туралы түсінік, олардың классификациясы және автоматты басқару мен реттеу жүйелерінің негізгі түрлері
2	АРЖ-ның негізгі түрлері.
3	Объектінің қасиеттері және олардың өтпелі процесстері. Объектінің математикалық тәсілін құрастыру
4	Бірконтурлы автоматты жүйені реттеу. Химиялық технология объектілерінің автоматты реттеу жүйесіндегі динамика теңдеулерін құрастыру. Қарапайым жүйелерді зерттеу.
5	Өлшеу түрлендіргішінін және басқарушы әсерлердің реттелетін шамаларын таңдау. Реттеудің көпконтурлы жүйелері. Төтенше реттеу жүйелері.
6	Элементарлы өлшеу құралдары. Температураны өлшеу. Термоэлектрлі термометрлер. Интелектуалды температура датчиктері. Сәулеленумен температураны өлшеудің контактсыз әдістері. Агрессиялық орталарда температураны өлшеу.
7	Қысым өлшейтін техникалық құралдар. Қысым датчиктері Метран, МТР - 100, МТР - 100Р Пружиналы манометрлер.
8	Электрлік манометрлер. Абсолюттік қысымды өлшеудің техникалық әдістері.
9	Деңгей өлшейтін техникалық құралдар.Сұйық және сусымалы орталардың мөлшерлеу құралдары.
10	Қатты сусымалы материалдардың және газдардың, сұйықтықтың шығыны мен сандық өлшемі. Көлемді және салмақтық интелектуальды шығын өлшегіштері мен көп параметрлі шығын датчиктері.
11	Заттың сапасы және құрамын өлшеу. Техникалық құралдар: газды талдау, мұнай өнімдерінің құрамы, газ тығыздығы және сұйық өнімдері. Газ құрамын өлшеу
12	Басқару объектісіндегі технологиялық процесстерді сипаттау. БТН (ТОУ) идентификациясы. Әдістерді талдау мен критерийлердің классификациясы. Типтік технологиялық процесстердің идентификациясының кейбір методологиялық сұрақтары
13	Басқару критерийлері және оптималды басқару түсінігі. ХТП-Н иерархиялық басқару жүйесі. ТПБАЖ-ны құру принциптері.
14	ТПБАЖ -ң қамтамасыздандыру түрлері.Есептеу кешендерінің әдістері
15	Бейорганикалық және органикалық химиялық заттардың ТПБАЖ-нің мысалдары

10. Күнтізбелік тематикалық жоспар (лабораториялық сабақ) Оқу жоспары бойынша қарастырылмаған.


11. І семестр. Бірінші жартсы.
11.1 Дәріс «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
11.2. Практикалық сабақ «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
11.3. Лабораториялық сабақ «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
11.4. Бақылау жұмыстары «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
11.5. Курстық жоба «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
11.6. Есептік-графиктік жұмыстар «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
11.7. СОӨЖ тақырыптары
11.8. Тест жинағы «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».


12. І семестр. Екінші жартсы.
12.1 Дәріс «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
12.2. Практикалық сабақ «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
12.3. Лабараториялық сабақ «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
12.4. Бақылау жұмыстары «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
12.5. Курстық жоба «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
12.6. Есептік-графиктік жұмыстар «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
12.7. СОӨЖ тақырыптары
12.8. Тест жинағы «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
13. Тест жинағы (БТ3 РБ1 және БТ3 РБ2 суммасы) «оқу жоспары бойынша қарастырылмаған».
14. 2 семестр. Бірінші жартысы.
14.1 Дәріс конспектілері .


1 дәріс.

Автоматика туралы түсінік

Технологиялық процесстердің автоматтандырылған басқару жүйелері туралы түсінік, олардың классификациясы және автоматты басқару мен реттеу жүйелерінің негізгі түрлері.


Автоматика туралы негізгі түсінік.

Қазіргі замандағы техникада кең көлемде әртүрлі автоматтық жүйелер мен қондырғылар қолданылады. Олар автоматизацияның бірнеше негізгі мәселелерін шешеді: сигнализация, басқару, қорғау және блакировка, қосу мен ажырату, басқару. Осы мәселелерге сәйкес автоматика жүйелері мынадай түрлерге бөлінеді:

1. 
   автоматты сигнализация жүйесі – технологиялық процесстің немесе технологиялық қондырғының жағдайы туралы қызмет көрсетуші персоналға автоматты түрде хабарлап отырады.
   
2. 
   автоматты басқару жүйесі – технологиялық процесстегі немесе технологиялық агрегаттың әртүрлі мәндерін адамның қатысуынсыз көрсетіп отырады.
   
3. 
   автоматты қорғау және блокировка жүйесі – қондырғыдағы авариялық жағдайлардың болмауын алдын алады.
   
4. 
   автоматты қосу және ажырату – алдын ала қойылған бағдарлама бойынша қондырғылардың әртүрлі жетектері мен механизмдерінің қосылуын немесе ажыратылуын қамтамасыз етеді.
   
5. 
   автоматты басқару жүйесі – технологиялық процесстерде техникалық құрылғылар мен аппараттардың жұмысын басқаруды қамтамасыз етеді. Осы жүйелердің ең негізгісі автоматты басқару жүйесі болып табылады.
   

Басқару процессі қойылған мақсатқа жету үшін басқару объектісі арқылы жасалатын операция жиынтығы. Технологиялық агрегаттардың қуаттың жоғарлату нәтижесінде және өндірістік жүйелердің дамуы нәтижесінде ақпарат көлемінің өсуіне байланысты. Басқару процессін автоматтандырудың тез шешеім қабылдау мәселесі туындайды. Осыған байланысты автоматты басқару жүйесі пайда болады. Олар объектті басқаруға керек шешімдерді қабылдайтын ақпаратты өңдейді және сол ақпараттарды автоматты түрде жинақтайды. Автоматты өңдеу және жинақтау үшін әртүрлі ЭЕМ-дар қолданылады. Автоматты басқару жүйесі өндірістің автоматтандырылмаған және автоматтандырылған жүйелерге бөлінеді
ТП БАЖ-ң функциялары (техникалық процестерді басқарудың автоматтандырылған жүйелері)
ТПБАЖ-ді басқаратын және ақпараттық функциялары болып 2-ге бөлінеді: 1) Ақпараттық функциялары – операторға басқарылатын процестің басрысы туралы ақпарат береді.
2) Басқару – техникалық процесті жүргізу үшін басқару объектісіне әсер ететін тиімді ықпалды айтамыз. Жалпы техникалық процестер орындалатын барлық өндіріс жабдықтары басқару объектісіне жатады. Технологиялық процесті берілген қызмет алгоритмі бойынша өткізу мақсатында сырттан берілетін арнайы нұсқаулар (ережелер) жиынтығын басқару алгоритмі дейді.
ТПБАЖ-дағы функциялау кірістегі ақпараттың шығыстық ақпаратқа түрлену процесі болып табылады. Бұл түрлендіру екі негізгі компоненттерден тұрады: оперативті персонал және техникалық қамтамасыздану. Осы компоненттер басқару объектісінен ақпартты жинап, өңдеп және талдап, сосын басқару бойынша шешім қабылдап шығыстық ақпарат түрінде таратады. ТПБАЖ -дың негізгі компоненттерінің бір-бірімен әсерлесу схемасы 1-суретте көрсетілген.

1-сурет. ТПБАЖ -дың негізгі компоненттерінің бір-бірімен әсерлесу схемасы
Оперативті персоналдың жұмысы үшін технологиялық инструкциялар, жүйені эксплуатациялау бойынша инструкциялар жиынтығ қажет. Техникалық құралдар кешенінің негізгі бөлігінің жұмысы үшін – ЭЕМ-ге программалық қамтамасыздандыру керек. ТҚК-ң ең негізгі бөлігі ЭЕМ болып табылады – ол ТПБАЖ-дың есептеу кешені. Техникалық құралдар кешеніне ақпартты алу, түрлендіру, беру және ақпартты вйқындау, басқару және есептеу қондырғылары, яғни қолданылатын жүйедегі автоматизация және есептеу техникасындағы құралдардың толық жиынтығы жатады.
Қазіргі замандағы ТПБАЖ әралуан және олар объектіні автоматтандыруға қарай бір-бірінен көп айырмашылықтары бар
- Ақпараттың функционалды орындайтын есептеуіш кешені бар ТПБАЖ есептегіш кешені орындалған
- “Кеңесші” режимінде басқару функциясын ТПБАЖ есептегіш кешені
- Орталық басқару құрылғысының функцияларын орындайтын ТПБАЖ есептегіш кешені
- Тікелей сандық басқару функцияларын орындайтын ТПБАЖ есептегіш кешені