Azbrbaycan şifahi xalq bdbbiyyati


Download 2.85 Kb.
Pdf ko'rish
bet12/26
Sana29.12.2017
Hajmi2.85 Kb.
#23279
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26
ö
rm
üş
arn 
baş
ın
d
a, 
Düşmanİ sındınr tar 
sav
aşınd
a, 
Cünun d
e
y
ar 
şira 
b
a
nz
a

Koroğlu. 
Meydana giranda 
Nara çakib man meydana g
i
r
a
n
da

Varını m
e
ydanıma g
a
l

pehl
i
va
n? ..  
Tutub karnerindan 
çalanda 
yera 
Manim zerbi-dastim 
bile pehlivan? ..  
Manarn şiri-nar tak meydanda 
gazan, 
Xişm ila düşmanın bağrını 
a
z
o
n

Tülak tarlan  kimi  havada süzen, 
Sonra yaxan 
keçar ala, p
ehl
i
va
n

.

Damirçioğlu, man yarağa dola
ra
m

Ac qu
r
d kimi  düşman 
üste 
ularam, 
Q
ıl
ı
n

çeksam  leş-leş 
üsta 
qalaraın, 
Döndarram 
al qanı 
sela 
pehlivan! . .  
1 67 

1 68 
Meydandan mani 
Y
a
ğı düşmanın harbesi 
Qaçırtmaz m
e
y
dan
d
an 
mani. 
Qorxaq müxannat zarbasi 
Qaçırtmaz meydandan mani. 
Girram meydana ar kimi, 
Durram qabaqda nar kimi, 
Düşman boylanar xar 
kimi, 
Qaçırtmaz meydandan mani . 
Hardan barada yataram, 
Ortada şeşpar 
ataram, 
Paşanı 
diri 
tutaram, 
Qaçırtmaz meydandan mani. 
Alama belli hünarim, 
Çanlibelda dalilarim, 
Mard igida peşkaş sarim, 
Qaçırtmaz meydandan mani. 
Koroğluyam, budu düzü, 
Comardin sart 
olar 
üzü

Müxannatin tana 
sözü 
Qaçırtmaz m
e
y
d
an
dan 
m ani 
ı 
Sultanım 
Qoç qu
zu
da
n quzu törar qoç olar, 
Q
o
ç i
g
idda

qoçaq olar, sultanımı 
Mard i
g
idla

dava günü şad olar, 
Müxannatlar naçaq 
olar, 
sultanımı 
Canım q
ur
ban 
mard 
i
gidin özüne, 
Mardi  ölsa  alin vurmaz dizine, 
Fürsat 
düşse düşmanının gözüne, 
Burma-burma 
b
ı
ç
a

olar, sultanım ı 
M
a
r
d igidl
ar 
bir-birina daldadı, 
Çuğullar 
ölmayib, 
sa
ğ
i
-
so
l
d
a


Mord  meydandan qaçmaz, qaçsa aldadı, 
Qovğa günü haçaq olar sultanımı 

Dağlar qoynunda, qoynunda 
Mani binadan basladi, 
Dağlar qoynunda,  qoynunda. 
Tülak tarlanlar sasladi 
Dağlar  qoynunda,  qoynunda. 
Dolanda igid  yaşıma, 
Yağı  çıxdı  savaşıma, 
Dalilar galdi b

ım

Dağlar  qoynunda,  qoynunda. 
Safar eladim har yana, 
Şahları 
getirdim cana, 
Qıratım geldi  cövlana 
Dağlar qoynunda, qoynunda. 
Kasdim yollar,  vurdum karvan, 
Çaki

soydum çox bezirgan, 
Düşmanıara uddurdum qan 
Dağlar qoynunda, qoynunda. 
asir  çakdim 
Çanlibela, 
Qoç Koroğlu düşdü dil
a

Xan Eyvaz manimla bela 
Dağlar qoynunda,  qoynunda. 
Bir yana 
Uca-uca dağ başında 
Yaz bir 
yana,  qış bir yana. 
Titraşir ağzım içinda 
Dil bir yana, diş 
bir 
yana. 
Na 
edak,  dalilar, 
na edak! 
Düşmanın 
b
ağn
ın 
didak! 
Xan  Eyvaza  kömak edak! 
Dörd 
bir 
yana, 
beş 
bir 
yana. 
Har na 
oldu,  mana oldu, 
Qaynadı peymanım 
doldu, 
Gördün ki, 
düşman 
güc  geldi, 
Qov 
bir 
yana, 
qaş 
b
i
r yana. 
1 69 

1 70 
Koroğlunun yox alacı, 
Misirdan 
galir xaracı. 
Çakanda Misri q
ılıncı, 
Leş bir yana,  baş  bir yana! 
Bu gün  dava günüdü 
Dalilarim, bu gün dava günüdü, 
Müxannat ölkasi talanmaq garak! 
Qoç  igidlar yarasından ballanar, 
Şarbat tak qanına yalanınaq garak! 
Mard igidlar nara çaksin davada, 
Şahin  kimi  şikar tutsun 
yuvada, 
Misri qılınc cövlan vursun havada, 
B
ağır
s
aq camdaya  dolanmaq garak! 
Koroğlu  içanda düşman 
qanını, 
Mard meydanda narasindan tanım, 
Qınn vazirini, 
tutun 
xanını, 
Leş-leşin üstüna qalanmaq garak! 
Hoydu, dalilarim, hoydu 
Hoydu, dalilarim, hoydu, 
Yeriyin meydan üstünal 
Havadakı şahin kimi, 
Tökülün al qan üstüna l 
Qoyun badöylar kişnasin, 
Misri q
ı
l
ınclar işlasin, 
Kimi tanab qılınclasın, 
Kiminiz düşman üstüna ! 
Koroğlu çakar haşanı, 
Baylar elar tamaşanı, 
Man özüm Aslan 
paşanı . 
Haraniz bir xan üstüna. 
Garakdi 
Paşa,  sana nişan 
verim Qıratı, 
ôbrişim ipakdan yalı garakdi. 
Bir mina boyunlu, uca  sağrılı, 
Bir 
yarım hoqqadan nalı garakdi. 

Armıdı  dımaqlı, hündür boyunlu, 
Meydana giranda yüz m
in oyunlu, 
Dayirman madali,  ac qurd yeyimli, 
Ortası qulana dolu garakdi. 
Qaranlıq geeada yol çaşırmayan, 
Düşman  qabağında ar düşürmayan, 
Üstünda al-ayaq yığşınlmayan 
Koroğlunun atı deli  garakdi. 
Mard olu 
Bizim elin  dalileri 
Girar meydana mard olu, 
Ölünca meydandan qaçmaz, 
Giranda meydangard olu. 
Sarp qayalarda yurd olmaz, 
Müxannata söz dard olmaz. 
Çaqqal aniyi qurd olmaz, 

ena qurd oğlu qurd olu. 
Delilarİm fovcu-fovcu, 
At minib düşman qovucu, 
Belinda misri qılıncı, 
Koroğlu kimi mard olu. 
Mindim Qıratın belina 
Mindiın Qıratın beline, 
Kaş 
ki, 
düşman yüz olaydı. 
Çekanda Misri qılıncı 
Dara-tapa düz olaydı. 
Atı minmişarn gazmaya, 
Düşman bağrını azmaya, 
Tona çayını üzmeya 
Qırat bir qavvas olaydı. 
Verin 
yeddiillik xaracı, 
Paşalar getirsin hacı, 
Koroğlu çakib qılıncı, 
Düşm
a
n üzbaüz 
olaydı . 
1 7 1  

1 72 
Siz 
o yandan, man  bu yandan 
Misri 
qılınc alın 
ele, 
Siz o yandan, man bu yandan! . .  
A l  
qanı 
dönderek sela 
Siz o yandan, man bu yandan ! . .  
Düşmanın qadd
ini bükek, 
Başlar 
kasib, 
yere 
tökak, 
Xan qoruğunda 
turp akak 
Siz 
o yandan, man 
bu 
yandan! 
Haydı düşmanı

tuşuna, 
Qan udduraq bu qoşuna, 
Galak 
Koroğlu xoşuna 
Siz o yandan, man bu yandan!.. 
Gündü bu 
Mard igidlar, 
dava 
günü g
a
li
bd
i

At sürüb meydana çıxan gündü 
b
u

Müxannatlar tar 
savaşa varıbdı, 
Vuruban atından yıxan gündü bu. 
Comard  igid heç qaçarmı meydandan? 
Qılınc  çakib hayıf alaq düşmandan! 
Qorxaq kaslar boyun ayib pünhandan 
Sinilib xalvatdan baxan gündü bu. 
Qoç Koroğlu, qı
l
ı
n

götür 
da
sti
na

Müxannat paşalar 
dolub qasdina, 
Qarı düşman hücum edib ü
s
tüna, 
Nizani  gözüne 
soxan gündü 
bu. 
Hoydu 
Dolun at beline, qoç 
dalilarim, 
Xotkarı t
a
xtın
dan endirak, hoydu! 
Talayaq 
mülkünü, alaq 
canını, 
Evini başına endirak, hoydu! 
Şığıyıb üstüne 
q
ad
d
i
n

bükak! 
Garak Çanlibela min 
esir 
çakak! 

Paşanın başında 
g
e
li

turp 
ekak! 
Şahın  ç
ı
r
a
ğını 
s
ö
nd
ür
ek, ho
ydu

Bir 
h
ay

r
sa
m p
o
l
a

qollar 
boşalar, 
Düşmanlar al
im
d
a

çeker 
haşalar, 
Öldürak 
xotkarlar, 
q
ı
r
aq 
paşalar, 
Meydanı 
m
e
şh
a
r

dönderek, hoydu! 
Qeysari 
öldürek,  serdarı 
tutaq, 
Böyüyün, 
ki
ç
i
y
i

qol-qola 
çataq, 
öre

at döşüne cümlesin  qataq, 
Çenlibele 
esir gönderak, hoydu ! 
Galer 
Koroğlunun damaqlı çağı, 
Delilar maclisda, 
xan 
Eyvaz sağı, 
Aladı gözleri, qaşları yağı, 
Bulğarlı xanımı  dindirak,  hoydu ! 
Meydan başına 
Qıratım kiş
na
yib g
i
r
e
r

At
ı
l
a
r me
ydan başına. 
Qılınc 
çakib dalilarim, 
Od 
alar 
düşman 
başına. 
Yaxşı ar, 
yaxş
ı 
at mina
r, 
Ortada göstarar 
h
ünar, 
Atılanda niza,  ş
e
ş
p
ar 
Qa
l
d
ır
ar 
qalxan başına. 
Ger 
girişsam çalhaçala, 
Quş 
ge
r
ak
d

qanad sal
a

Ç
a
ki

u
ç
u
rd
a
ram qal
a, 
B
ay

paşa,  sultan başına. 
D
av


n
ü
nd
e Eyvaz 
x
an 
Yüz 
yağıya 
vermez 
aman, 
Dolanıb olasan qurban 
Bir bela oğlan başına. 
İgidda olar namus, ar. 
D
ar günd

görar gücü 
kar. 
Koroğlu,  dalilar, Nigar 

ığılar dövran başına. 
1 73 

1 74 
" QAÇAQ N9Bİ"DaN 
Qazamat istidi 
Qazamat istidi yata bilmiram, 
Duşmanim güclüdü hata bilmiram. 
Ayaqda qandalaq qaça bilmiram. 
Manim bu günümda gal
asa
n, 
Nabi, 
Qazamat dalını d
a
l
a
s
an
,  Nabi ! 
Qazamat istidi ağnyır başım, 
Axır geca-gündüz qanlı göz yaşım, 
Olubdu daş-divar manim sirdaşım. 
Manim bu günümda galasan, Nabi, 
Qazamat dalını dal
asa
n
, Nabi ! 
Man 
g
o
l
a
nd

şamamalar  gülüdü, 
Dörd yanımı atlı 
qazax bürü
dü, 
Manim canım qazamatda çürüdü. 
Manim 
bu günümda galasan, Nabi, 
Qazamat dalını 
dalasan, N 
abi ! 
Tüfangi havada oynadan Nabi 
Nabinin bığları oyma-oymadı, 

H
a
c
a
rd
a
n, Hacar ondan doymadı, 
Qırdı bayi, xanı, birin qoymadı. 
Deyirlar, iyiddi o nadan Nabi, 
Tüfangi havada oynarlan 
Nabi! 
Qaçaq 

abi ila Mehdi qardaşdı, 
Onların 
makanı qayadı,  daşdı, 
İyidlar içinda hamıdan başdı, 
Deyirlar, iyiddi o nadan Nabi, 
Tüfangi havada oy
na
rl
an Nabi ! 
Nabi  mard iyiddi, 
qoçaq oğlandı, 
Dosta, 
yoldaşlara 
çox mehribandı, 
Manim da 
bu 
canım ona qurbandı. 
Deyirlar, iyiddi o nadan Nab
i

Tüfangi 
h
av
ad
a oynarlan 
Nabi ! 

Bac alar 
Gümüş stakanlı, 
q
ı
z
ı

tavalı, 
Uşaqlara 
deyin, döysün 
qavalı, 
Atiananda qo
b
u
rn
a
t
dan havalı, 
Yağıdı 
soltana, 
bay-xana Nabi

Bac 
alar, hac vermez divana Nabi ! 
Nabinin 
B
o
za
t
ı dalidi, dali, 
Çiyninda 
a
yn
a
h, belinda ali, 
Nabinin görneyi 

mövlam ali. 
Y
a
ğ
ı
d
ı 
soltana, bay-xana Nabi, 
Bac alar, bac 
vermez divana Nabi ! 
On altı yaşında 
o,  qaçaq 
oldu, 
Düşmenin gözüne bir pıçaq oldu, 
İgidlar içinda b
a
ş 
qoçaq 
o
ld
u

Ya
ğ
ı
dı 
so
l
ta
n
a
, ba
y
-x
an

Nabi, 
Bac alar, 
bac 
vermaz 
d
i
va
n

Nabi ! 
Qisas ahbdı 
Nabinin bığları eşma-eşmadi, 
Papağı 
gülladan deşma-deşmadi, 
N abinin atını heç 
at 
keçmadi, 
Bayleri 
qorxuya sa
l
ı
b
dı Nabi. 
Qobu
rn
a
td
a

qisas alıbdı Nabi ! 
B
o
z
a
t
ın 
a
y
a
ğ
ı a
l
a


a
l
a

Başına gelanlar baladı, bala, 
Bay-xanlar alinda hey çakar 
nala. 
Bayleri 
qorxuya salıbdt 
Nabi. 
Qoburnatdan qisas alıbdı Nabi ! 
Gün 
çıxıbdı  günortanın yerine, 
Hacar xanım 
qa
lx
ı

atın 
beline, 
aşrafi, mirvarı 
düzüb 
telina. 
Baytari 
qorxuya salıbdt 
Nabi, 
Qoburnatdan qisas alıbdı Nabi ! 
Nabi  çıxıb 
q
ı

l pu
l

t
op
l
a
y
ı
r

Aparıb yoxsula, aca paylayır, 
Nabini 
dostları 
qonaq saxlayır. 
B
a
y
l
arİ qorxuya salıbdt Na
b
i

Qoburnatdan 
qisas alıbdt Nabi ! 
1 75 

1 76 
Ay qoçaq Nabi 
Nabinin gözlari 
aladı, ala, 
Qoç 
Nabi olubdu 
d
ü
şm
a
n
a bala, 
Nabinin maskani uca bir 
qala, 
Qoy 
s
a
n

desinlar, 
ay Qaçaq 
Nabi, 
Hacari özün
d
a
n, ay qoç
a

Nabi! 
D

l
arın 
ba
ş
lan  dumandı,  duman, 

abidan çakirlar zalımlar aman, 
Qoç Koroğlu 
kimi Nabi 
q
ah
r
aman

Qoy 
s
a
n

desinlar, 
ay Qaçaq 
Nabi, 
Hacari özün
d
a
n

ay qoçaq Nabi! 
Nabinin qaşlan qaradı, qara, 

ş
m
an 
ür
a
y
i
n

vurubdu yara, 
B
a
y
lari

xanlan gatirib zara. 
Qoy sana desinlar, ay Qaçaq 
Nabi, 
Hacari özündan, 
ay qoçaq 
Nabi! 
Bu davadan qurtarsan 
Gorusun qaşında y
ı



yatdım, 
Ehtiyatı 
elden kanara 
atdım, 
Düzü, 
xac
al
a
td
a
n qan-tara batdım, 
Bozat, qurtar m
a
n
i
, aman günüdü, 

oldaşiarın darda yaman 
gün
üd
ü

Bozat, 
seni  sar 
t
öv
l
a
d

bağlaram, 
And 
içiram, sani maxmar 
ç
u
ll
a
r
am

egar mani bu 
davadan  qurtarsan, 
Q
ı
zıl
da
n
, gümüşdan sani  nallaram, 
Bozat, qurtar 
mani, 
aman günüdü, 

oldaşiarın darda yaman 
günüdü. 
Gümüşdan döydürram sanin nalım, 
Yüz gözala hördüraram yal
ı
n
ı

San gal  qoç Nabinin 
pozma 
halım, 
Bozat, 
qurtar ma
ni

aman 
günüdü, 
Y oldaşiarın 
darda yaman 
günüdü. 

Divanı dalınca oynadan Nabi! 
Nabi bizim yerde bir can besledi, 
Kekili, birçayi 
dasta-dastadi, 
alinde 
aynalı, atın üstadi. 
Qoy 
sana desinler, ay nadan Nabi, 
Divanı  dalı
n
c
a oynada

Nabi

Qazaxlar g
eyibdi qırmızı tuman, 
Nabini tutalı gel
d
i bir duman, 
Sas uçaldı, kömak et,  allah  aman! 
Qoy 
sana desinlar, ay nadan Nabi, 
Divanı dalınça oynadan Nabi ! 
Araz qı
rağın
d
a bir gülla  atdı

Otuz iki  qazağı  qol
-
qo
la çatdı, 
Gömgöy çamanlikda u
z
anıb yatdı. 
Qoy 
sana d
e
sinlar

ay nadan Nabi, 
Divanı dalınca oynarlan Nabi ! 
Göytepeda q
an
d
i
-
ş
akar azdilar, 
Qanvoyları yol 
üstüne düzdülar, 
Nebinin adını qaçaq 
yazdılar. 
Qoy 
sana desinlar, ay nadan Nabi, 
Divanı dalınca oynarlan Nabi ! 
Nabi  çıxıb Gorusun  qaşına, 
Dostun-aş
n
asın yığıb başına, 
Aynalı tüfengi basıb d
öşün
a

Qoy 
sana desinlar, ay nadan Nebi, 
Divanı dalınca oynadan 
N abi ! 
Her t
arafdan güclü qoşup yür.idü, 
Nabini bir 
dasta qazax bürüdü. 
H
acer xanım qazamatda çürüdü. 
Qoy sana desinlar,  ay 
n
a
da

Nabi, 
Divanı dalınca oynadan Nebi ! 
1 77 

1 78 
"SaTTARXAN DAST ANI"NDAN 
Gedim man 
İgid mücahidlar, qoç pahlivanlar, 
İzn 
versin o diyara gedim man. 
Deyim haqq sözümü mardi-mardana, 
Şaha vurmaq üçün yara gedim man. 
Garak xainlarin adın itiram, 
Xalqımın arzusun başa yetiram. 
Gelanda size bir müjde gatiram, 
Dardize tapınağa çare gedim man. 
Azadlıq yolunda a:xsa da qamm 
Qurbandır vatana bu cismü canım, 
Qoy dönsün gülşana Azarbaycanım, 
Bağım dolsun  şirin  bara,  gedim man. 
aziz yoldaşlanm, qanadım,  qolum, 
Dar günde kömayim, qahraman elim, 
Haqqın atayindan tutubdur alim, 
Bel bağlayım girdigara, gedim man. 
Sattarx.anam budur manim niyyatim 
Haqqımı  almağa vardır qüdratim. 
Size ürak  sözüm,  bir vasiyya"tim, 
Aldanmayın o  eğyara,  gedim man. 
Deyib galmişam 
Ey Odlar ölkesi, şirlar maskani, 
Ana vatan, seni deyib galmişam, 
San böyütdün öz qoynunda şirleri, 
Ana vatan, seni deyib gelmişem. 
Şirlerin adati panca çalmaqdır, 
Düşmanİ 
üz 
üste yere salmaqdır. 
İgidlarin borcu haqqı almaqdır, 
Ana vatan, seni deyib golmişem. 
Qalsın tarlxiarda Sattarxan adı, 
Ürayimin 
budur evvel muradı, 
Çıxsın azadlığa Azar övladı, 
Ana 
vatan, 
seni 
deyib 
galrnişam. 

Olsun 
Hüququn anlayıb duyan başarin, 
Gerek öz alinda ixtiyar olsun, 
Gelecak nesiini satsın yadına, 
Tarixda onlara yadigar olsun

İnsan olan vatanini  satınasın, 
Tarniz qanın napak qana qatmasın, 
Namusun, qeyratin, arın 
atmasın, 
Özü 
öz 
yu
rdunda payidar olsun. 
Qorxmayaq ölümden, mardana duraq, 
Haqiqat binasın adiila quraq. 
Azadlıq bayrağın 
T
ab
r
izda vuraq, 
Gün kimi alamda  aşikar olsun. 
aziz müc
ah
idlar, siz gelin coşa, 
Bu 
gözal mararnı yetirak başa, 
Yetiş sin 
az
a
dl
ı
q har vatandaşa, 
Har bir tamarzıya bir nübar olsun. 
Sattarxan bu yolda qoyubd
ur 
canı, 
Vatandir i
s
tayi, dini, imanı. 
Garak azad edak Azarbayca


Eşitsin düşmanlar xabardar olsun. 
Azarbaycan cavanları 
Azarbaycan cavanları, 
Yeriyin düşman üstünal 
Koroğlular,  Cav
a
nşi
r
lar, 
Mard  gedin meydan üstüna l 
At salın,  girin meydana

Cang  edin, mardi-mardana, 
Boyansın düşman al qana, 
Har biriz bir xa

üstüne 

Sattarxan da keçib  candan, 
Qorxusu yox b
a
ydan

xandan, 
Tülkülar qaçar meydandan, 
Galammaz aslan  üstüna l 
1 79 

1 80 
Galsin 
Azar 
öl
k
a
si
n
i
n igid oğluyam, 
Kim galir cangima 
mardana 
ga
l
s
i
n

Çakib 
qılıncını 
alinda tutsun, 
Atını 
getirsin 
cövlana, 
gelsin. 
Qılıncımı 
zahar ila sularam, 
Şah qoşunun 
öz qanına bularam, 
Sağırsağın ayağına dolaram, 
Boy
ar
a
m meydanda al qana, 
g
e
l
si
n

Qoşun  soltanlan 
eylasin 
c
a
n
gi, 
At 
s
a
l


meydana, 
ç
ek
s
in üzangi, 
Sattarxan alinda paya tüfengi, 
Deyin 
8şaira 
har 
yana gel
s
i
n

Açılsın 
Sov
layı

qıl
ın
c
ı

silin 
tüfengi. 
Sabah garak 
bağlı 
yo
llar 
açılsın, 
Koroğlu tak 
çakin 
meydanda c
a
n
gi, 
Titresin 
sahralar, 
çöllar açılsın. 
Garak 
a
zad 
olsun Azar 
to
rpağ
ı

Alın sangarlari, vurun 
ba
yrağ
ı

Boyayın al qanla t
a
p
a
ni

dağı, 
Har 
d
a
r
e
da
n axsın  sellar açılsın. 
İgid narasindan dağlar 
oyansın, 
Mard oğullar 
sangerinda d
a
ya
n
s
ın

Azadlığın 
şafaqila b
o
y
a
n
s
ı
n

Salıralarda 
qızıl güllar açılsın. 
Qoy uca qayalar 
sas 
versin s
i
z
e

Güllaniz boş 
yere getma
s
in düza, 
Haıısı düş
man ila dutsaz üz-üza, 
Q
ı
l
ı
n
c
l
ar işlasin, 
qollar 
açılsın. 
Adım Sattarxandır, şir
lar 
y
o
lda
ş
ım

Dayanıb 
arx
a
m
da har vatandaşım, 
Ş
a
hiddir vatanim, torpağım, 
daşım, 
Isteram bağlanan dillar açılsın. 

Girin meydana 
Qoç igidlar, qahramanlar, 
Girin meydana-meydana, 
Qılınc 
vurun 
nocavanlar, 
Mardi mardana-mardana. 
Düşmenin yoUann kesin, 
Danışan dillerin kasin, 
Xainin allarin kasin, 
Mardi mardana-mardana. 
Zalimin özün getirin, 
Doxsanın, yüzün gatirin, 
Çıxarın gözün gatirin 
Mardi mardana-merdana. 
Biçin, tökün alaylan, 

Download 2.85 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   26




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling