Azot saqlovchi organik birikmalar

Azot saqlovchi organik birikmalar

REJA

• 1. Aminlar. Nomlanishi, turlari, olinishi
• 2. Fizik va kimyoviy xossalari
• 3. Aminokislotalar sinflanishi, nomlanishi, olinishi va kimyoviy xossalari

1. Aminlar. Nomlanishi, turlari, olinishi

• 1. Aminlar. Nomlanishi, turlari, olinishi
• Azot saqlovchi birikmalar xayotda juda katta ahamiyatga ega. Atmosfera azotning asosiy manbai bo’lib, azotni fiksatsiyasi natijasida ammiak hosil bo’ladi, so’ngra u esa organik birikmalarni hosil qiladi. Ushbu bobda ammiakni organik hosilalari aminlarning kimyosi yoritiladi. Alkilaminlarda azot sp3 gibridlangan uglerodga birikkan, arilaminlarda esa azot sp2 gibridlangan benzol uglerodiga yoki benzolga o’xshash xalqaga birikkan.

Aminlar ammiakga o’xshab kuchsiz asoslardir. Ammo ular kuchli zaryadlanmagan asoslar bo’lib ko’p miqdorda fiziologik jarayonlarda hosil bo’ladi. Aminlar oddiy asoslar bo’lib biologik kislota-asosli reaksiyalarda ishtirok etadi; ular biologik nukleofil almashinshlarda ko’p xolatlarda nukleofildir. 1912 yilda “Vitamin” so’zi kiritildi va bu moddalar ovqat ratsionida bo’lganida singa, pellagra, avitaminoz, raxit va shu kabi kasalliklarni oldini oladi xamda ular “Vital aminlar” deb nomlanadi. Ko’pchilik xollarda ushbu fikrlar tasdiqlandi; ayrim vitaminlar aminlar ekanligi isbotlandi. Ko’pchilik xollarda vitaminlar amin emas. Shunga qaramay, vitamin degan nom bizning tilimizga kirdi va ilgari kimyogarlarga biologik jarayonlarda asosiy o’rinda ekanligi tan olingan

• Aminlar ammiakga o’xshab kuchsiz asoslardir. Ammo ular kuchli zaryadlanmagan asoslar bo’lib ko’p miqdorda fiziologik jarayonlarda hosil bo’ladi. Aminlar oddiy asoslar bo’lib biologik kislota-asosli reaksiyalarda ishtirok etadi; ular biologik nukleofil almashinshlarda ko’p xolatlarda nukleofildir. 1912 yilda “Vitamin” so’zi kiritildi va bu moddalar ovqat ratsionida bo’lganida singa, pellagra, avitaminoz, raxit va shu kabi kasalliklarni oldini oladi xamda ular “Vital aminlar” deb nomlanadi. Ko’pchilik xollarda ushbu fikrlar tasdiqlandi; ayrim vitaminlar aminlar ekanligi isbotlandi. Ko’pchilik xollarda vitaminlar amin emas. Shunga qaramay, vitamin degan nom bizning tilimizga kirdi va ilgari kimyogarlarga biologik jarayonlarda asosiy o’rinda ekanligi tan olingan