Bu ikki qarama-qarshi kuchlar natijasida azot sp3 va sp2 oralig’idagi gibridlangan orbitalga ega bo’ladi. - Bu ikki qarama-qarshi kuchlar natijasida azot sp3 va sp2 oralig’idagi gibridlangan orbitalga ega bo’ladi.
- Aminlarni galoidli birikmalar, nitrobirikmalar, kislota amidlari va nitrillardan olish mumkin. Aromatik aminlarning eng muhim vakili anilin tarixiy mashhur Zinin reaksiyasi bo’yicha olinadi:
- C6H5−NO2 + 3(NH4)2S →C6H5−NH2 + 2H2O + 3S + 6NH3 Bu reaksiyaning kashf etilishi azobo’yoq sanoatining rivojlanishiga turtki bo’ldi. N. Zinin dunyoda bo’yoq sanoatining asoschisi hisoblanadi.
- Ammiakni alkillab aminlarni olinishi
- Galoid alkillar bilan ammiakni nukleofil almashinish reaksiyalari alkil aminlarni eng qulay olinish prinsipi hisoblanadi.
2. Fizik va kimyoviy xossalari - Qutbli molekulali moddalarni fizik xossalariga, shu jumlladan qaynash haroratiga ta’sirini biz tez-tez uchratamiz. Bu aminlarga ham xos, ular alkanlarga nisbatan qutbli, ammo spirtlarga nisbatan qutbliligi kamroq. Bir-biriga tarkiblari o’xshash birikmalarda alkilaminlarni qaynash harorati alkanlarnikidan yuqori, ammo spirtlarnikidan past.
- CH3CH2CH3 CH3CH2NH2 CH3CH2OH Propan Etilamin Etanol μ=0 D μ=1,2 D μ= 1,7 D qayn.x = 42 ºC qayn.x =17 ºC qayn.x = 78 ºC
Ayniqsa vodorod bog’lanishning dipol-dipol ta’siri aminlarda uchraydi, alkanlarda esa yo’q. Spirtlarga nisbatan aminlarni qutbliligi kamroq, ammo shunga qaramasdan spirtlarga nisbatan molekulalararo ta’sir kuchi kuchsizroq. - Ayniqsa vodorod bog’lanishning dipol-dipol ta’siri aminlarda uchraydi, alkanlarda esa yo’q. Spirtlarga nisbatan aminlarni qutbliligi kamroq, ammo shunga qaramasdan spirtlarga nisbatan molekulalararo ta’sir kuchi kuchsizroq.
- Izomer aminlarda birlamchi aminlarni qaynash harorati yuqori va uchlamchilarniki esa eng past.
-
-
- CH3CH2CH2CN2 CH3CH2NHCH3 (CH3)3N
Do'stlaringiz bilan baham: |
