B. B. Berkinov, Ye. A. Yarmolik, Q. Q. Quvnoqov

Davlat va hududni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish prognozi 
byudjet loyihasini tuzish uchun asosiy axborot manbai bo’lib xizmat 
qiladi va u o’z navbatida hisobot davridagi ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlantirish ma’lumotlari, rejalashtirilayotgan yil uchun rivojlanish 
tendenstiyalari va boshqa ko’rsatkichlar asosida ishlab chiqiladi. 
Davlatning ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishi indikatorlari tizimi – 
umumlashtirilgan 
makroiqtisodiy 
ko’rsatkichlar 
va 
respublika 
ko’rsatkichlarning cheklangan doirasi bo’yicha ijtimoiy-iqtisodiy 
rivojlanishini tavsiflovchi aholi turmush darajasi ko’rsatkichlarini o’z 
ichiga oladi. 
Dastur – bu hodisa rivojining maqsadli yo’nalishlari va ularga 
erishishning rejalashtirilayotgan yo’llari tizimi. 
Demografik prognoz qilish – bu aholi harakatining asosiy 
parametrlari va demografik vaziyat: aholi soni, yosh-jins va oilaviy 
tarkibi, tug’ilishi, o’limi, migrastiyasini ilmiy asoslangan oldindan ko’ra 
bilish demakdir. 
Direktiv rejalashtirish – manzilli topshiriqlarni belgilash va ularni 
bajarish uchun zarur bo’lgan resurslarni reja ijrochilari o’rtasida 
taqsimlash orqali amalga oshiriladi. 
Doiraviy rejalashtirish – faqat 10 yildan 20 yilgacha mo’ljallangan 
global maqsadlar va strategiyalarni shakllantiradi. U xalq va jahon 
xo’jaligi, aholi, texnologiyalar va hokazolarning taxminiy prognoz 
tendenstiyalari asosida uzoq muddatli rivojlanish imkoniyatlarini 
baholash uchun xizmat qiladi. 

---

180 
Etakchi bo’g’inlarni ajratish – strategik rejalashtirishning ijtimoiy-
iqtisodiy tizimlarda va uning obyektlaridagi muvazanat uchun zarur 
bo’lgan sharoitlarni yaratish imkonini beruvchi muhim yo’nalishi. 
Foiz – daromad, o’z mulkining boshqa jismoniy va huquqiy 
shaxslarga foydalanishga berish va shundan foyda olish. 
Foiz stavkasi – kredit yoki qarz stavkasi kapitali evaziga to’lovni 
foiz ko’rsatkichi. Odatda, qarzga olingan pul belgisini bir birligiga to’g’ri 
keladigan yillik to’lovni aks ettiradi.