B. I. Ibraximov, X. A. Tashxodjayev

82-rasm. Impulsli to‘g‘rilagichni struktura sxemasi:
1 — tarmoq to‘g‘rilagichi; 2 — impuls hosil qiluvchi; 3 — impuls generatorini tranzistori;
4 — boshqaruv kaskadi; 5 — stabillash qurilmasi; 6 — himoya qurilmasi; 7 — impulsli
transformator; 8 — to‘g‘rilagich; 9 — yuklama.
93
Buning uchun transformatorni 7,13 chiqishlarida teskari aloqa signali aloqa
qiladi. Teskari aloqa signali yuklamadagi (9) kuchlanishga proporsional bo‘ladi.
Agar yuklamadagi kuchlanishi kamaysa, stabillash qurilmasiga (5)
kelayotgan kuchlanish ham kamayadi. Natijada stabillash qurilmasi
boshqaruv kaskadi. (4) orqali impuls generatoridagi tranzistorni kechroq
yopa boshlaydi. Bu esa 1,19 chulg‘amlardan tok o‘tish vaqtini oshiradi va
yuklamaga berilayotgan energiya miqdori oshadi. Tranzistorni navbatdagi
ochilishi stabillash qurilmasiga bog‘liq. Stabillash qurilmasida 13,7
chulg‘amlardan qabul qilingan sigan analiz qilinadi. Bu esa chiqish
kuchlanishining avtomatik tarzda o‘rta qiymatda saqlanishini ta’minlaydi.
Impuls transformatorda turli amplitudaga ega bo‘lgan kuchlanishlarni
xosil qilish va ta’minot elektr tarmog‘i bilan ikkilamchi to‘g‘rilangan
kuchlanish zanjirlari orasida galvanik aloqani bartaraf etish imkoniyati mavjud.
Boshqaruv kaskadi (4) generator hosil etgan impulslarni boshqaradi,
zaruriyat tug‘ilganda generatorni o‘chiradi. Generator tarmoq kuchlanishi
150 V dan kamaysa va istemol quvvati 20 W gacha tushsa o‘chiriladi. Bunda
stabillash kaskadi ishdan to‘xtaydi. Stabillash kaskadi ta’sirsiz impuls generatori
boshqarilmaydigan bo‘lib qoladi, bu esa unda katta impuls toklari hosil
bo‘lishi va impuls generatorini tranzistorini ishdan chiqishiga olib keladi.
Impulsli ta’minot mo‘duli (ITM).
ITM quydagi qismlardan tashkil topgan:
— past voltli to‘g‘rilagich ( VD4+VD7 diodlar),
— ishga tushurivchi impulslar hosil qiluvchi (VT3),
— Impulsli generator (VT4),
— Stabillash qurilmasi (VT1),
— Himoya qurilmasi (VT2),
— Impulsli transformator (T1),
— Kuchlanish stabilizatorlariga (VT5+VT7) ega diodli to‘g‘rilagich
(VD12+VD15).
Impulsli generator blokining generator sxemasi tagiga yig‘ilgan, VT4
tranzistorida kollektor — baza aloqasi asosida. Televizor yoqilganda past
voltli to‘g‘rilagichni filtrni (C16, 19, 20) chiqishidagi o‘zgarmas tok
kuchlanishi transformator (T1) 19,1 chulg‘amlari orqali VT4 tranzistorini
kallektoriga qabul qilinadi. Bir vaqtni o‘zida tarmoq kuchlanishi VD 7
dioddan C11, C10 kondensatorlari va R11 rezistor orqali C7 kondensatorini
zaryadlaydi, hamda VT2 tranzistorini bazasiga keladi. Bu yerda ta’minot
modulini tarmoq kuchlanishini kamayishidan himoyalovchi qurilmada
qo‘llaniladi. Agar C7 kondensatoridagi kuchlanish 3V ga yetsa VT3 tranzistor
ochiladi. C7 kondensator quydagi zanjir bo‘yicha razryadlanadi:
94